Linux Komutları

Bash GNU işletim sistemi icin bir shell ya da başka bir deyişle komut dili yorumlayıcısıdır. "Bourne-Again SHell" sozcuklerinde turetilmiş bir kısaltmadır. Unix'in Bell Araştırma Laboratuarının yedinci surumundeki, şu anki Unix kabuğu /bin/sh'ın atasının yazarı Stephen Bourne'a atfen bu isim verilmiştir.

Bir şekilde herhangi bir linux dağıtımını sistemimize kurduğumuz varsayalım. Bir konsol ( terminal ) calıştırmak icin KDE yada Gnome menulerinden faydalanabiliriz. Windowsa benzer olarak menude dolaşıp xterm, konsole yada gnome-terminal i calıştırabilirsiniz. Bunların hepsi birer shell emulatorudur ve işlevleri aynıdır. Peki bundan sonra ne yapacağız ? Aşağıda bir takım basit komutlar var evvela bunları oğrenmekle işe başlayabilirsiniz



# cd

Change Directory kelimelerinin ilk harfleri. Dos da oldugu gibi dizin degistirmeye yariyor. Misal cd /mnt dersiniz oraya gecersiniz.

# mount

Dosya sistemlerini mount etmeye yariyor. Misal # mount /dev/hda1 /mnt dediginizde hda1 partition i mnt dizinine mount edilir.

# umount

Mount ettiginiz dosya sistemini un mount eder.

# cp

Copy/Paste komutu. Ornek; # cp dosyaismi /home/tux derseniz o dosya belirttigimiz dizine yani /home/tux a kopyalanır.

# mv

Move. Dosyalari taşımak icin kullanilir. Bu sefer kopyalamak yerine direk oraya taşırsınız. Ornek cp ile ayni.

# mkdir

Make Directory. Dizin oluşturmaya yarar. Ornek; # mkdir /home/tux/yenidizin derseniz. tux altinda yenidizin diye bir klasor oluşur.

# rm

Remove. Dosya yada dizin silmek icin. Ornek # rm dosya1 dediginide dosya1 silinir.

# ls

List. Dos daki dir komutu ile ayni işlevde. İcinde bulundugunuz dizinin icerigini gosterir.

# pwd

print name of working directory. İcinde bulundugunuz dizini gosterir.

# df

Disk kullanimi hakkinda bilgi verir. Ne kadar kullanimda, ne kadar bos yer var gibi.

# free

Ne kadar RAM ve swap kullandiginizi gosterir.

# locate

Dosya yada dizinin yerini belirlemekte kullanılır. Ornek; # locate dosyaismi

# updatedb

locate komutunun kullandigi database i gunceller.

# chmod

Dosya yada dizinin izinlerini değiştirmek icin kullanilir. Ornek # chmod 755 dosya2 derseniz dosya2 nin izinleri 755 olur.

# head

Bir text dosyasinin ilk satirlarini gormenizi saglar. Kac satir gormek istediginizide belirtebilirsiniz. Ornek head -10 dosya3.txt derseniz dosya3.txt nin ilk 10 satirini gosterir.

# tail

Head den farkli olarak txt nin son satirlarini gosterir.

# man

Herhangi bir komut ile ilgili manual'i yani kullanim klavuzunu gosterir. Ornek; # man tail

# clear

Konsol ekranini temizler..

# top

Kullanimda olan programlari listeler, ne kadar memory kullandiklarini yazar, islemci istatistiklerini gosterir vb.

# ps

Process Status. PID ( Process ID ) leri ile birlikte kullanimda olan programlari listeler. #ps -au derseniz all users-butun kullanicilar icin process leri verir.

# su

Super User. konsolda root haklariyla oturum acmanizi saglar.

# passwd

Şifre değiştirmek icin kullanilir. root iseniz ve baska bir kullanicinin şifresini değiştirecekseniz #passwd kullaniciadi seklinde kullanmalisiniz.

# whoami

Kullanici isminizi goruntuler.

# date

Tarihi ve saati gosterir.

# reboot

Sistemi yeniden baslatir.

# lsmod

Yuklu olan kernel modullerini gosterir.

# tar -zxvf dosyaismi.tar.gz

.tar.gz yada .tgz uzantili sıkıştırılmış dosyaları (tarball) acmanızı saglar. Ornek;
# tar -zxvf dosya4.tar.gz

# tar -xvf dosyaismi.tar

.tar uzantili tarball lari acmanizi saglar.

# gunzip dosyaismi.gz

.gz veya .z uzantili sıkıştırılmış dosyalari acmanizi saglar.

# shutdown

Sistemi kapatir. Lakin parametre girmeniz gerekir. -h halt anlamina gelir sistem kapanir. -r reboot anlamina gelir.Sistemi o anda kapatmak icin # shutdown -h now yazmaniz yeterli.


__________________