Akıl sağlığı uzmanı kılavuzunda kullanılan antidepresan ilac, depresyon semptomlarınızın bir kısmını azaltabilir. Ancak, antidepresanlar onemli yan etkiler ve tehlikeler taşır. Ayrıca, yeni yapılan calışmalar etkililikleriyle ilgili soruları artırmıştır. En azından sadece ilac yeterli değildir-yaşam tarzınızda da değişiklikler yapmanız gerekir. Antidepresanlarla ilgili olguları oğrenme ve riskleri ve yararları tartma bilgilenmenize ve sizin icin neyin doğru olduğuna karar vermenize yardımcı olabilir.
[h=2]Antidepresanlar nasıl etkiler?[/h]Coğu akıl hastalığı uzmanı; depresyon ciddi olduğunda ilacın yardımcı olabildiğini hatta yaşam kurtarabildiğini duşunmektedir. Bununla birlikte, araştırmalar antidepresanların coğu insan icin yetersiz kaldığını gostermektedir.
2006 yılında yayınlanmış temel ABD hukumeti calışması, yuzde 50’den az insanda iki farklı ilac denendikten sonra bile antidepresanlara ilişkin semptom gorulmediğini gostermiştir. Ayrıca, ilac tedavisini bırakmamasına rağmen ilaca karşı tepki veren coğu kişi kısa bir sure tekrar depresyona girebilir.
Bazı araştırmacıların; hafif ila orta duzeyde depresyona girildiğinde, antidepresanların plasebodan sadece biraz daha etkili olduğu sonucuna varmasıyla birlikte, diğer araştırmalar depresyon ilacının yararlarının abartıldığını gostermektedir.
Sonuc
Fonksiyon yeteneğinizi etkileyebilecek duzeyde ciddi bir depresyondaysanız, ilac sizin icin doğru bir secim olabilir. Bununla birlikte; tedavi, egzersiz veya kendi kendine yardım stratejileri iyiye veya daha iyiye gidecekse (yan etkiler eksildiğinde) coğu insan antidepresan kullanır.
Tedavi ve kendi kendine yardım stratejileri , altta yatan konuların kaynağına inmeye ve depresyonu tamamen yenme araclarının geliştirilmesine yardım edebilir. İlac tedavisi yararlı olabilmesine rağmen hicbir suretle tek cozum değildir. İlaclara ilaveten veya ilacların yerine alınabilen başka etkili tedavi yaklaşımları da bulunmaktadır. Sizin icin neyin iyi olduğuna dair karar verme ve seceneklerinizi değerlendirme tamamen size aittir.
[h=2][/h][h=2]Depresyon beyninizdeki kimyasal dengesizlikten mi kaynaklanır?[/h]Depresyona girildiğinde, serotonin tum hikayeyi anlatmaz
Uzmanlar, depresyonun daha fazla “kotu” beyin kimyası icerdiğini kabul etmektedir. Serotonin, bozuklukta rol oynayabilen bircok faktorden sadece biridir.
Yeni araştırmada; inflamasyon, yukselmiş stres hormonları, bağışıklık sisteminin baskılanması, beyinin belirli bolumlerinde anormal aktivite, besinsel eksiklikler ve beyin hucrelerinin daralması gibi depresyona ilişkin diğer biyolojik katkılara dikkat cekilmektedir. Ve bunlar sadece biyolojik depresyon nedenleridir.
Yalnızlık, egzersiz yapmama, zayıf diyet ve duşuk ozguven gibi sosyal ve psikolojik faktorler de depresyon buyuk rol oynamaktadır.
Televizyon reklamlarından, gazete makalalelerinden gorebildiğiniz ve hatta doktorunuzdan duyabileceğiniz gibi: depresyon, ilacların duzeltebildiği beyindeki kimyasal dengesizlikten kaynaklanır. Kimyasal dengesizlik teorisine gore; duşuk seviyede beyin kimyasal serotonini depresyona yol acar ve depresyon ilacı, serotonin seviyelerinin normale donmesini sağlar.
Bununla birlikte, araştırmacıların antidepresanların nasıl calıştığı hakkında cok az bilgisinin olduğu bir gercektir. Canlı beyindeki serotonin miktarını olcebilen bir test bulunmamaktadır-hatta duşuk veya normal serotonin seviyesinin ne olduğunun bilinmesinin bir yolu bile yoktur, depresyon ilacı bu seviyeleri sabitlemektedir.
Prozac gibi antidepresan ilacları beyindeki serotonin seviyesini artırırken, bu durumun depresyonun serotonin eksikliğinden kaynaklandığı anlamına gelmez. Sonucta, aspirin baş ağrısını gecirebilir ancak bu durumun baş ağrısının aspirin eksikliğinden kaynaklandığı anlamına gelmez. Ayrıca, coğu calışma depresyonun kimyasal dengesizlik teorisiyle celişmektedir.
Deneyler, serotonin seviyelerinin duştuğu insanların duygu durumlarının her zaman duşmediğini ve halen depresyonda olan insanlarda semptomların kotuye gitmediğini gostermiştir. Buna ilaveten; antidepresanlar saatler icerisinde serotonin seviyesini yukseltirken, ilactan once depresyonu hafifletebilmek haftalar alır. Duşuk serotonin depresyona yol acarsa, bu antidepresan ilacın gecikme durumu soz konusu olmayacaktır.
[h=2]Antidepresan ilaclarının yan etkileri[/h]Secici serotonin geri alım inhibitorleri (SSRI’lar), atipik antidepresanlar, trisiklik antidepresanlar (TCA’lar) ve monoamin oksidaz inhibitorler (MAOI’lar) gibi depresyon tedavisinde kullanılan bircok farklı turu bulunmaktadır.
Tum antidepresanlarda yan etkiler yaygındır. Coğu insan icin yan etkiler ilac alımını bırakmaya yetecek kadar ciddidir.
[h=2]SSRI’ların (secici serotonin geri alım inhibitorleri) yan etkileri [/h]En cok receteli antidepresanlar, secici serotonin geri alım inhibitorleri (SSRI’lar) olarak bilinen ilac sınıfından gelmektedir. SSRI’lar Prozac, Zoloft ve Paxil gibi iyi bilinen antidepresanları icerir. Araştırma; bu yeni antidepresanların etkililiğinde kucuk farklılıklar bulunduğunu ve boylece yan etkilerde, maliyette ve ilacın faaliyet gosterme suresinde farklılıklar da bulunduğunu gostermektedir.
SSRI’lar, beyinde serotonin adı verilen kimyasal uzerinde etki gosterir. Serotonin duygu durumun duzenlenmesine yardım eder ancak sindirim, ağrı, uyku, zihinsel acıklık ve diğer bedensel fonksiyonlarda da rol oynar. Sonuc olarak, SSRI antidepresanları aşağıdaki hususları iceren geniş aralıkta yan etkilere yol acar:
BulantıİnsomniHuzursuzlukTedirginlikCinsel istek azalmasıBaş donmesiKilo artışıTremorlarTerlemeUykusuzluk veya yorgunlukAğız kuruluğuİshalKabızlıkBaş ağrısıBazı yan etkiler birkac hafta ilac tedavisinden sonra ortadan kalkarken, diğerleri devam edebilir ve hatta kotuye gidebilir.
65 yaş uzeri erişkinlerde SSRI’lar ek bir endişe ortaya cıkarır. Calışmalar, SSRI tedavilerinin yaşlı erişkinlerde duşme, kırık ve kemik kaybı riskini artırabildiğini gostermektedir. SSRI’lar, birden almayı keserseniz ciddi bırakma semptomlarına da yol acabilir.
[h=2]Jenerik ve Marka Adı İlaclar[/h]Jenerik ilaclar, orijinal marka adlı ilacla aynı kullanıma, dozaja, yan etkilere, risklere, guvenlilik profiline ve potense sahiptir. Jenerik ilacların marka adlı ilaclardan daha ucuz olmasının ana nedeni, jenerik ilac ureticisinin ilacın geliştirilmesi ve pazarlanması icin yuksek masraflar karşılaması gerekmemesidir. Orijinal ilacın patentinin kullanım tarihi sona erdiğinde, diğer ureticiler aynı ilacı onemli derecede daha duşuk fiyatla aynı iceriklerle uretebilir.
Ara sıra; marka adlı ilaclar, gorunuşlerini değiştirmek icin farklı kaplamalar veya farklı boyalar icerebilir. Nadir vakalarda, bu ekstra iceriklerle daha az tolere edilebilir ilacın jenerik formu yapılacaktır; boylece, marka adlı ilactan jenerik ilaca gectikten sonra durum kotuye giderse doktorunuza danışın. Bununla birlikte; coğu vakada, jenerik ilaclar marka adlı ilaclar kadar guvenli ve etkilidir, ayrıca daha ucuzdur.
[h=2]Antidepresan risk faktorleri[/h]Antidepresan alan kişilerde hoş olmayan veya tehlikeli yan etkiler gorulebilir. Ancak belirli kişiler daha yuksek duzeyde riske sahiptir:
65 yaşın uzerindeki kişiler. Calışmalar, SSRI tedavilerinin yaşlı erişkinlerde duşme, kırık ve kemik kaybı riskini artırabildiğini gostermektedir.Gebe kadınlar.Gebelikte SSRI’ların gec kullanımı, doğumdan sonra yeni doğanlarda kısa sureli geri cekilme semptomlarına yol acabilir. Tipik semptomlar tremor, tedirginlik, hafif duzeyde respiratuvar problemler ve ağlamadır.Gencler ve genc erişkinler. ABD Gıda ve İlac Dairesi, tum depresyon ilaclarının cocuklarda ve genc erişkinlerde artan intihar riski hakkında uyarı etiketi icermesini gerekli bulmaktadır.Bipolar Bozukluğa sahip kişiler.Bipolar depresyon icin tedavi duzenli depresyon icin tedaviden farklıdır. Aslında, antidepresanlar bipolar bozukluğu kotuleştirebilir veya manik epizotu tetikleyebilir.İlacın sizin icin doğru secim olup olmadığına karar verme
Antidepresanları tedavi seceneği olarak kabul ediyorsanız, tum tedavi seceneklerinizi dikkatlice gozden gecirdiğinizden emin olun. Aşağıdaki sorular karar vermenize yardımcı olabilir.
[h=2]Kendinize ve akıl sağlığı uzmanına sormanız gereken sorular[/h]Depresyonum ilac tedavisine başlamaya yetecek kadar ciddi mi?Depresyonumun tedavisi icin en iyi secenek ilac mı?İstenmeyen yan etkileri tolere etmeye istekli miyim?İlac icermeyen tedaviler depresyonuma yardım edebilir mi?Tedavi ve egzersiz gibi diğer tedavileri surdurmek icin zamanım ve motivasyonum var mı?Hangi kendi kendine stratejiler depresyonumu azaltabilir?İlac almaya karar verirsem, bunun yanı sıra tedavimi de surdurebilir miyim?[h=2]Doktorunuza sormanız gereken sorular[/h]Ne kadar sure akıl sağlığı hizmeti eğitimi aldınız?Depresyona girmeme neden olabilecek tıbbi koşullar var mı?Antidepresanların yan etkileri ve riskleri nelerdir? Siz ne oneriyorsunuz?Kacınmam gerekecek besinler veya başka maddeler var mı?Bu ilac aldığım diğer receteli ilacları nasıl etkileyecek?Bu ilacı ne kadar sure alacağım?İlac bırakmam zor olacak mı?İlac almayı bıraktığımda yeniden depresyona girecek miyim?[h=2]Yalnızca ilac yeterli değildir[/h]Antidepresanların bir tedavi olmadığını unutmayın. İlac bazı depresyon semptomlarını tedavi edebilir ancak yaşamınızda depresyona katkıda bulunan altta yatan durumları değiştiremez. Depresyonunuz geleceği olmayan bir işten, karamsar bakış acısından veya sağlıksız bir ilişkiden kaynaklanıyorsa, antidepresanlar problemlerinizi cozmeyecektir. Bu durumda tedavi ve başka yaşam tarzı değişiklikleri ortaya cıkar.
[h=2]Depresyon tedavi seceneklerinizi araştırma[/h]Sizin icin doğru olan depresyon tedavisini bulmak bazen zaman alır. Antidepresanların en iyi secim olduğunu duşunmeyin, sadece en kolay secimdir.
Calışmalar, tedavilerin depresyon tedavisinde antidepresanlar kadar işe yaradığını gostermektedir ve daha onemlisi tedavi sona erdiğinde tekrar nuksetmesini onlemektir. Depresyon ilacı size sadece ilacı aldığınız surece yardım eder; tedavi sırasında elde edilen duyusal kavrama ve baş etme becerilerinin depresyon uzerinde daha kalıcı etkisi olabilir. Bununla birlikte; depresyonunuz tedaviye devam etme enerjiniz bulunmayacak kadar ciddiyse, kısa antidepresan denemesi tedaviye odaklandığınız seviyede duygu durumunuzu artırabilir.
Tedaviye ilaveten, diğer depresyon icin etkili tedaviler egzersiz, meditasyon, rahatlama teknikleri, stres yonetimi, destek grupları ve kendi kendine yardım basamaklarıdır. Bu tedaviler başlangıcta fazla zaman ve efor gerektirse de, depresyon ilaclarından fazla hicbir olumsuz etkisi olmadan duygu durumunuzu artırma avantajı bulunmaktadır.
[h=2]Antidepresan alım kılavuzları[/h]Depresyon ilacları almaya karar verdiyseniz, receteli ilaclarınızla ilgili her şeyi oğrenmelisiniz. Antidepresan ilaclarınızla ilgili ne kadar cok şey bilirseniz; yan etkilerle daha iyi mucadele eder, tehlikeli ilac etkileşimlerinden kacınır ve diğer guvenlilik endişelerini azaltırsınız.
Bazı oneriler:
Aile doktoruna değil bir psikiyatriste gidin.Aile doktorunuz size yardım edebilir veya istediğiniz gibi hemen depresyon tedavisine ihtiyacınız olduğunun farkına varabilir. Ancak; tıp doktoru ilac yazmasına rağmen, psikiyatristler akıl sağlığı tedavisinde uzman doktorlardır. Antidepresanlara ve guvenlilik endişelerine ilişkin en yeni araştırmaları iyi bilme olasılıkları daha yuksektir. Sağlığınız doktorunuzun uzmanlığına bağlıdır; bu nedenle, en uygun doktorun secilmesi onemlidir.Talimatları takip edin. Antidepresanınızı doktorun talimatlarına gore aldığınızdan emin olun. Dozunuzu atlamayın veya değiştirmeyin; iyi hissetmeye başlar başlamaz haplarınızı almayı bırakmayın. Tedaviyi erken bırakma, yuksek nuks oranlarıyla ilişkilidir ve ciddi geri cekilme semptomlarına yol acabilir.Yan etkileri izleyin. Gecirdiğiniz fiziksel ve duygusal değişikliklere dikkat edin ve bu değişiklikleri doktorunuza anlatın. Depresyonunuz kotuye giderse veya intiharla ilgili duşunceleriz artıyorsa, hemen doktorunuzla veya terapistinizle irtibata gecin.Sabırlı olun.Doğru ilacı ve dozu bulmak bir deneme yanılma surecidir. Antidepresan ilacların tam terapotik etkilerine ulaşmak yaklaşık 4 – 6 hafta alır. Coğu kişi, kendisine yardım edebilecek ilacı bulmadan once birkac ilac dener.Terapiye gidin. İlac depresyon semptomlarını azaltabilir ancak altta yatan problemi tedavi etmez. Psikoterapi depresyonunuzun kaynağına inmeye, olumsuz duşunceleri değiştirmeye ve baş etmek icin yeni yollar oğrenmenize yardım edebilir.[h=2][/h][h=2]Antidepresan bırakma semptomları[/h]Huzursuzluk, gerginlikDepresyon, ruh hali değişiklikleriGrip benzeri semptomlarAsabiyet ve agresiflikİnsomni, kabuslarBulantı ve kusmaBaş donmesi, eş gudu kaybıMide krampları ve ağrıElektrik şok hissiCarpıntı, kas spazmlarıAntidepresan almaya başladığınızda bırakmak zor olabilir. Coğu kişi, ilacı bırakmayı zorlaştıran geri cekilme semptomlarına sahiptir.
Antidepresanları bırakmaya karar verirseniz, ilk olarak doktorunuza danışın ve yavaş yavaş azaltarak bırakın.
Aniden bırakırsanız; ağlama nobetleri, aşırı tedirginlik, baş donmesi, yorgunluk, baş ağrısı ve ağrı gibi hoş olmayan bir dizi geri cekilme semptomuna sahip olabilirsiniz. Bu geri cekilme semptomları “antidepresan bırakma sendromu” olarak da bilinir.
Antidepresan bırakma sendromu ozellikle Paxil veya Zoloft ilaclarını bırakan kişilerde yaygındır. Vucutta uzun yarılanma omrune sahip Prozac, geri cekilmeye sebep olma olasılığı en duşuk olan ilactır. Bununla birlikte, depresyona yonelik tum ilaclar geri cekilme semptomlarına yol acabilir.
[h=2]Depresyon ve huzursuzluk, antidepresan geri cekilme semptomları olabilir[/h]Depresyon ve huzursuzluk, antidepresanlar bırakıldığında en yaygın semptomlardır. Depresyon, geri cekilme semptomu olduğunda ilk sırada ilac tedavisine yol acan orijinal depresyondan genellikle daha kotuye gider. Maalesef, bircok insan kısır dongu oluşturarak bu geri cekilme semptomunda depresif hastalıklarını geri donduren hatalar yapar ve ilaca devam eder.
[h=2]Antidepresanlarınızı guvenli şekilde bırakmanız icin ipucları[/h]Dozunuzu aşama aşama azaltın. Antidepresan geri cekilme semptomlarından kacınmak icin, ilacınızı asla “bir anda” bırakmayın. Bunun yerine, her doz azaltma arasında en az 1-2 hafta olacak şekilde dozunuzu aşama aşama azaltın.Sureci hızlandırmayın.Antidepresan azaltma sureci birkac ay alabilir ve sadece doktor gozetiminde girişimde bulunulmalıdır. Sabırlı olun. Herhangi bir zamanda zorluklarla karşılaşırsanız, daha fazla azaltma girişiminde bulunmadan once mevcut dozunuzu bir sure daha koruyun.İlacı bırakmak icin cok stresli olmayan bir zaman secin. Antidepresanları bırakma zor olabilir; bu yuzden, cok stresli olmadığınız bir zamanda bırakmaya başlamanız en iyi secim olacaktır. Yaşamanızda onemli değişiklikler yapıyorsanız veya onemli olcude stres dolu koşullar soz konusuysa, daha durağan bir duruma gelene kadar beklemek isteyebilirsiniz.