Zekeriya Sertel Biyografisi Turk basın tarihinin onde gelen isimlerinden birisidir.
Mehmet Zekeriya Sertel, 1890 yılında dort cocuklu varlıklı bir ailenin en buyuk cocuğu olarak Selanik'e bağlı Usturumca'da doğmuştur. Kucuk yaşta annesi Saniye Hanım'ı, 16 yaşında iken babası Hacı Halim Ağa olunce kardeşlerinin sorumluluğunu ustlendi. İlkokula Usturumca'da gitti. Orta oğrenimini Selanik ’de başladı ve Edirne'de tamamladı. Ardından Selanik'te Hukuk Mektebi'ne devam etti.
Gazeteciliğe Selanik ’te yayınlanan İttihat ve Terakki ’nin yayın organı ‘Rumeli ’de başladı. Yunus Nadi Abalıoğlu ile de ilk defa orada tanıştı. Aynı zamanda Fransızca oğrenmek icin bir Fransız okulunda gece kurslarına katıldı ve bir İtalyan bilim adamından dersler alarak felsefe ve sosyoloji bilgisini genişletti.
Selanik ’in işgalinden sonra İstanbul ’a geldi. "Tasvir-i Efkar ’gazetesinanbul Hukuk Mektebi ’ni bitirdi. 1913 yılında Paris ’te Sarbonne Universitesi ’nde sosyoloji oğrenimi gormeye gitti. 1. Dunya Savaşı başlayınca oğrenimini yarım bırakıp İstanbul ’a dondu. 1914 ’de kendi gazetesi Turan ’ı yayınlamaya başladı. Kısa bir sure sonra kÂğıt sıkıntısı nedeniyle kapanmak zorunda kaldı. Gazetenin kapanmasının ardından, Rumeli'den gelen gocmenlerin ve gocebe aşiretlerin yerleştirilmesi icin kurulmuş olan Muhacirin ve Aşayir Mudurluğu (Gocmen ve Aşiretler Mudurluğu) dairesinde iki yıl gorev yaptı.
İstanbul ’un işgal yıllarında direnişe destek vermek icin eşi ile birlikte Buyuk Mecmua'yı yayımladı. Halide Edip Adıvar ’ın başyazarı olduğu dergide, Falih Rıfkı Atay, Mehmet Fuat Koprulu, Reşat Nuri Guntekin, Faruk Nafiz Camlıbel, Omer Seyfettin gibi aydınlar yazılarını yayınladılar.
1915 yılında ilk Turk kadın gazetecilerden Sabiha SertelDerviş ile evlendi.
1919 ’da eşi Sabiha Sertel ’le ve kızı ile birlikte ABD ’ye gitti. Columbia Universitesi Gazetecilik Fakultesi ’ni bitirdi. ABD'de bulunduğu surede Amerikan gazetelerinde yazılar yazarak Turk Kurtuluş Savaşı'nı anlattı. Eşi ile birlikte Amerika'da yaşayan Turkler'i orgutleyerek Himaye-i Etfal Cemiyeti'ne (Cocuk Esirgeme Kurumu) cok yuksek miktarda bağış toplanmasını sağladı. Yuksek oğrenimlerini tamamladıktan sonra 1923 yılında yurda donduler.
Zekeriya Sertel, yurda dondukten sonra 1923 yılında Basın Yayın Genel Muduru olarak gorevlendirildi. Matbuat Mudurluğu yayını olarak Ayın Tarihi adlı bir dergi cıkardı. 1924 yılında basına sansur getirilince gorevinden istifa etti ve İstanbul'a dondu.
7 Mayıs 1924 de Yunus Nadi Abalıoğlu ve NebizÂde Hamdi ile beraber Cumhuriyet gazetesini kurdu ve gazeteyi yonetme gorevini ustlendi. Cumhuriyet gazetesinin ilk sayısını 7 Mayıs 1924 tarihinde bizzat fiilen kendisi cıkardı. Daha sonra cıkan anlaşmazlıklar sonucunda buradan ayrıldı.
1924 ’te ’Resimli Ay ’ dergisini yayınlamaya başladı. Dergideki yazılar nedeniyle İstiklal Mahkemesi ’nde yargılandı, 3 yıl hapse mahkum oldu.
1932 ’de Faik Sabri Duran ’la birlikte Turkiye ’nin ilk ansiklopedisi olan on ciltlik ‘Hayat Ansiklopedisi ’ni cıkardı. 1936 ’da Tan gazetesini Ahmet Emin Yalman ’la birlikte satın aldı. Tan gazetesi, 2. Dunya Savaşı sırasında faşizme karşı etkili bir gazete oldu. Cumhriyet Gazetesi'nden sonra en yuksek tirajlı gunluk gazete haline geldi. CHP'li Tek Parti iktidarına muhalif yazılar yazdı. Bu yuzden 4 Aralık 1945 gunu onbinlerce CHP yanlıları tarafından gazete yağmalandı ve Serteller linc girişimine uğradı. Bu olaydan sonra Tan Gazetesi'nin yayını sona erdi.
Tek Parti yonetiminin siyasi baskılarının artması uzerine eşi Sabiha Sertel ’le birlikte 1950 yılında Paris ’e gitti. Daha sonra Baku ’ye gectiler. Sabiha Sertel, Eylul 1968 ’de Baku ’de yaşamını yitirdi. Zekeriya Sertel yeniden Paris ’e yerleşti. 1977 ’de Danıştay kararıyla İstanbul ’a donebildi. ´Cumhuriyet´ ve ´Vatan´ gazetelerinde yazılar yazdı.
1915 yılında ilk Turk kadın gazetecilerden Sabiha Sertel ile evlendi. Sevim (d.1917), Yıldız (d.1922) adında iki kızları oldu.
Zekeriya Sertel, 11 Mart 1980 ’de Paris ’te 90 yaşında oldu.
1996 yılında Zekeriya ve Sabiha Sertel ’in adını yaşatmak icin kızları Yıldız Sertel ve Hilla Unalmış Duda tarafından Sertel Vakfı kurulmuştur. 1996'dan bu yana her yıl demokrası alanında en iyi calışmayı yapan gazeteci ve bilimadamları ile kurumlara Sertel Demokrasi Odulu verilmektedir.
Eserleri :
Hayat ve Şebap(1911, Selanik, Nebizade Hamdi ile birlikte)
Hayat Ansiklopedisi (1932, ekip calışması)
Davamız ve Mudafaamız (1946, Sabiha Sertel ile birlikte)
Mavi Gozlu Dev (1968, Ant Yayınları)
Nazım Hikmet'in Son Yılları (1978, Milliyet Yayınları)
Rus Bicimi Sosyalizm (1993, İletişim Yayınları)
Amerikan Bicimi Yaşam (1993, Yapı Kredi Yayınları)
Sertellerin Anılarında Nazım Hikmet ve Babıali (1993, Adam Yayınları, Sabiha ve Yıldız Sertel ile birlikte)