Niccolo Machiavelli Biyografisi İtalyan Ronesans hareketinin en onemli figurlerindendir. Tarih ve politika biliminin kurucusu sayılan Floransalı duşunur, devlet adamı, askeri stratejist, şair, oyun yazarıdır.
Niccolo Machiavelli, 3 Mayıs
1469 tarihinde
Floransa,
İtalya ’da bir hukukcunun ucuncu cocuğu olarak doğmuştur. Ailesi, Floransa'nın 13. yuzyıldan başlayarak bazen onemli devlet gorevlerine de gelen en zengin ve seckin aileleri arasında sayılıyordu. Ailesi zaman icinde soyluluktan burjuvalığa duşmuştu. Babası Bernardo orta hÂlli bir avukattı. Babası ailenin en yoksul uyelerinden biriydi. Borclarını odeyemez duruma duştuğu icin kamu gorevlerinden yasaklanmıştı ve mesleğini gizlice surduruyordu. Niccolo'nun yeteneğine uygun bir eğitim gormemesinin nedeni buyuk olasılıkla bu yoksulluktu. Ancak yine de klasik Latin ve Yunan edebiyatını oğrendiği bilinmektedir.
Floransa toprakları
1494 yılında
Fransa Kralı VIII. Charles tarafından işgal edildiğinde, şehri yoneten
Lorenzo de Medici ’den sonra Medici ailesi de kentten suruldu. Bunun ardından Savonarola adlı bir rahip yonetimi ele aldı ve 4 yıl boyunca teokrasi temelli bir yonetim tesis etti. Fakat 4 yıl sonra burjuvalar, Savonarola'yı devirerek yeniden demokratik bir rejim kurdu. Bu yeni yonetime “Onlar Kurulu” adı verilen bir kurul liderlik etmeye başladı.
Niccolo Machiavelli, işte bu kurulun sekreterliğine 15 Haziran 1498 tarihinde atandığında 29 yaşında idi. 1512 yılına kadar 14 yıl bu gorevde kaldı. Temmuz
1500 yılında Niccolo Machiavelli diplomatik gorevle
Fransa ’ya gitti. 1504 yılında ikinci defa diplomatik gorevle Fransa ’ya gitti. 1506 yılında Floransa cumhuriyetinin verdiği bir diplomatik gorevle Papa ile goruşmeye gitti.
1512 yılında yapılan Ravenna Savaşı'nda İspanyollar, Floransa'yı işgal ederek Medici hanedanını yeniden yonetime getirdi. Dolayısıyla Niccolo Machiavelli'nin sekreterliği de sona erdi. Niccolo Machiavelli, gorevine son verilmesinin ustune bir de ağır bir para cezasına carptırıldı ve 1 yıl boyunca Floransa'yı terk etmesi yasaklandı.
1513 yılında, Medici ailesine duzenlenen bir komploya adı karışan Niccolo Machiavelli, 3 ay hapis cezası aldı ve işkence gordu. Ardından serbest bırakıldı ancak işsiz kaldı. Bunun uzerine
Floransa'ya birkac kilometre uzaklıkta bulunan Santa Andrea kasabasında bir ciftliğe yerleşti. Yoksulluk icinde 5 cocuğunu burada buyuttu. Eserlerinin coğunu da yine burada yazdı.
Niccolo Machiavelli, Santa Andrea kasabasında bir ciftlikte yaşarken 1513 yılında başlayıp 6 yılda tamamladığı İl Principe (Prens) adlı kitap olumunden sonra 1932 yılında yayımlanabildi. Bu başyapıtında siyasette devlet cıkarlarının belirleyici olması gerektiğini savunmuş ve bu yaklaşımıyla gercekci siyaset kuramının onculeri arasında sayılmıştır.
1518 yılında farklı bir alana el atarak La Mandragola adlı bir satirik komediyi yazdı. Bu oyunlar 2 yıl icinde sahnelendi.
23 Eylul 1513 tarihinde yeniden Floransa'nın yonetimine Medici ailesinden Kardinal Giulio de Medici gecince Niccolo Machiavelli, kardinalle ve Medici ailesiyle ilişkilerini guclendirir ve onların himayesine girer. Bu sayede
1521 yılında Savaş Sanatı adlı kitabını yayımlama imkÂnı bulur.
Giulio de Medici, Machiavelli'yi sadece himayesine almakla kalmaz, ona anayasa taslağı hazırlama ve Floransa tarihini yazma gorevi verir. Kasım 1520'de Floransa cumhuriyetinin resmi tarihcisi olarak gorevlendirildi.
Kardinal
Giulio de Medici, 19 Kasım 1523 tarihinde Papa secilir ve
VII. Clemens ismini aldı. Machiavelli, resmi Floransa tarihi Istorie Fiorentine uzerindeki calışmasının hızla tamamlayarak Haziran 1525'te yapıtı sekiz kitap halinde papaya sundu.
Machiavelli Nisan 1526'da istihkÂmları denetlemek icin oluşturulan beş kişilik kurula sekreter secildi. Daha sonra papanın Kutsal Roma-Germen imparatoru V. Karl'a (
Şarlken) karşı oluşturduğu ittifakta, ordusuyla birlikte papanın naibi Francesco Guicciardini'ye katıldı.
Yeni Papa'nın tutarsız dış politikası sebebiyle Kutsal-Roma İmparatoru
Şarlken, 1527 Mayıs'ında Floransa'ya savaş acar ve şehri işgal eder. Boylelikle Floransa'daki Medici iktidarı bir kez daha sona erer.
Medicilerin yıkılmasının ardından burjuvalar yeni bir demokratik rejim kurar. Yeni yoneticiler, Medicilere yakın olan kimseye guvenmez ve hepsini devlet kurumlarından uzaklaştırır. Boylece diğer insanlarla beraber Niccolo Machiavelli de işsiz kalır. Kendisine guvenilmediği icin hayal kırıklığına uğrayan Machiavelli, aniden hastalandı ve oldu.
Niccolo Machiavelli, 21 Haziran
1527 tarihinde
Floransa,
İtalya ’da 58 yaşında olmuştur. Santa Croce Bazilikası'na defnedilmiştir.
Tum yaşamı boyunca İtalya'nın birliği, ideali icin mucadele verdi.
"Makyavelizm" terimi bir duşunce sisteminden cok "amac icin her yolu mubah goren" politikacının tutumunu anlatan suclayıcı bir sıfat haline geldi. Yine de
Denis Diderot,
Jean Jacques Rousseau,
Johann Gottlieb Fichte ve
Georg Wilhelm Friedrich Hegel gibi buyuk duşunurler Machiavelli duşuncesinin olumlu yonunu acığa cıkarmaya calıştılar.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel'e gore "Machiavelli'nin gayesi, yani İtalya'nın bir devlet mertebesine cıkarılması, bu yazarın eserinde tiranlığın haklı gosterilmesinden ve muhteris bir despot icin imal edilmiş altın yıldızlı bir aynadan başka bir şey gormeyen butun gorme ozurlulerce anlaşılamadan kalmıştır." Hegel O'nun yontemini şoyle ozetler: "Кangren olmuş uzuvlar lavanta suyuyla iyileştirilemez." İtalyan komunist filozof
Antonio Gramsci ise O'nu "erken gelmiş Jakoben" olarak tanımlar.
Niccolo Machiavelli, siyasal duşunuşun laikleştirilmesi ve bilimselleştirilmesi gerektiğini savunurdu. Ancak, her ne kadar kiliseye karşı olan Machiavelli, laikliği savunmuş biri olsa da hukumdarın gerektiği zaman dini de alet olarak kullanması gerektiğini belirtmiştir.
Niccolo Machiavelli, Prens adlı kitabında bir hukumdarda olması gereken ozellikleri ve saltanatın guclendirilmesi icin yapılması gerekenleri anlatmıştır. Niccolo Machiavelli ’nin bu duşunceleri daha sonra "Makyavelizm" akımına donmuştur. "Machiavelli Prens'te bir hukumdarda olması gerekenin kararlılık olduğunu ve saltanatını kaybetmemek icin ne gerekiyorsa yapması gerektiğini savunmuştur. Hukumdarın yonetim bicimini sevmek uzerine değil korku salmak uzerine kurması gerektiğini belirtmiştir. Yine de kendisinden nefret ettirmemesini oğutlemiştir. İdeal liderin ozelliklerini şu şekilde tanımlamıştır:
Ozellikle Antik Roma'dan buyuk liderleri kendine ornek almak.
Halka, halkın yaşam kalitesini yukseltmek icin hukumetin ne kadar gerekli olduğunu gostermek.
Savaş sanatına hakim olmak.
Var olan acımasızlığın ve ahlaksızlığın gucu ve dengeyi koruyabilmek icin gerekli olabileceğini gostermek.
Kaba ve ahlaksız sanılmamak icin dindar gorunmeye calışmak. (Niccolo Machiavelli, İspanya kralı Ferdinand'ın İtalya'ya dini bahane ederek saldırmasını over.)
Gerektiği yerde oğut ve tavsiye dinleyecek kadar erdemli olmak."
Kitapları :
1503 - Chiana Vadisi ’nin ayaklanan uyruğuyla başa cıkmanın yolu
1508 - Ritracto delle cose della Magna (Almanya'da donen işlerin portresi)
1510 - Ritratti delle cose di Francia (Fransa'da donen işlerin portresi)
1513 - Titus Livius'un İlk On Yılı Uzerine Soylev
1513 - II Principe (Hukumdar) (1513 yılında yazdı ancak, olumunden sonra 1532 yılında yayımlandı)
1518 - La Mandragola
1518 - Adamotu
1520 - Luccalı Castruccio Castracani'nin Yaşamı
1520 - Discorso sopra il riformare lo stato di Firenze (Floransa reformu uzerine soylev)
1520 - Sommario delle cose della citta di Lucca (Lucca şehrinde olanların bir ozeti)
1521 - Savaş Sanatı
1522 - Komplolar ve Karşı Komplolar Tarihi
1525 - Florentine Histories (Floransa Tarihi)
La Mandragola (Adamotu)
Altın Eşek
Başdiyakoz Belfagor
Niccolo Machiavelli ’nin goruşleri :
Goruşun Adı =Virtu ve Fortuna (Yetenek ve Şans)
Niccolo Machiavelli "Virtu"nun onemine dikkat ceker. Virtu; insanların kendi kararları doğrultusunda harekete gecirebilecekleri guc, kuvvet veya şahsi meziyetleridir. Ona gore şansla başa gelmiş bir insan eğer virtusu yoksa başta kalamaz. Virtu hukumdarlığın on şartlarından birisidir.
Ordu
Niccolo Machiavelli'ye gore ordu virtunun onemli bir parcasıdır. Ordusu ve yasaları sağlam olan bir devlet ayakta kalabilir. Fakat guclu bir ordu olmadan yasalar da tek başına birer hictir.
Halk ve Seckinler
Niccolo Machiavelli'nin en cok tartışılan goruşu budur. Machiavelli, iyi bir hukumdarlık icin halkın kandırılabileceğini savunur.
İnsan Doğası
Niccolo Machiavelli, insanın ozunde kotuluk bulunduğunu duşunur. Bu kotuluk yine bizzat insanın kendinden kaynaklanır. Ozellikle insanlarda gorulen ‘elde etme ’ arzusu, bu kotuluğun en cok yansıdığı davranıştır. Ona gore insan, her şeye sahip olmak ister ve bu arzusunun sınırı yoktur. Ancak insanın hem omru, hem de maddî imkÂnları sınırlıdır. Dolayısıyla bir insanın her şeyi elde etmesi asla mumkun değildir. O hÂlde bireyin, elde edemeyeceği şeylerin peşinden koşması da yanlış bir eylemdir. İktidar mucadelesi veren tum siyasal aktorler, Machiavelli'ye gore kuşku icinde hareket eder. Her insanın ozunde kotuluk bulunduğu icin, siyasetciler hic kimseye guvenmemelidir. Boylece tum siyasetciler hem etraflarına guvenmezler, hem de etraflarındaki kişiler icin guvenilmez bireylere donuşurler. Ancak yetenekli siyasetciler, bu kuşku ve guvenilmezlik hÂlini saklamaya calışır. Ancak eninde sonunda guvenilmezliğini ortaya cıkartır.
Din
Niccolo Machiavelli, iyi bir iktidarın dini kullanması gerektiğini savunur. İnsanlar dini sorgulamazlar ve din insanları bir araya getirir. Bu nedenle dini kullanan iktidara halkın itaati artar. Machiavelli'ye gore kilise devlete bağlı hale getirilmelidir.
"Adalet daima gucluden yanadır."
"İnsanlara ya iyi davranınız ya da onları ayaklarınızın altında eziniz. Cunku az incindiklerinde intikam peşine duşebilirler, daha fazlasındaysa bunu akıllarına bile getiremezler."
"Eğer bir adama zarar verilecekse bu oyle şiddetli yapılmalıdır ki, sonradan intikamından korkmak gerekmesin."
"Amaca giden her yol mubahtır."
Niccolo Machiavelli sozleri :
- İnsan yığınları buyuk hırsıza kızmaz. Ozlemi odur. İnsan yığınları yalancıya kızmaz. Kendisi de yalancıdır da ondan. İnsan yığınları yoksula kızar. "Aptallığından" der.
"Yığın", "toplum" değildir.
Yığın, otoriteye itaat ederek hareket eder.
Toplum, bireylerden oluşur, sorgular, orgutlenir.
Kitlenize bakın, anlarsınız.
Yığın mıdır, toplum mudur?
Kararınızı ona gore verin.
- Yapılan iyiliklerin eski kotulukleri unutturduğuna inanan biri kendisini aldatmış olur.
- İnsanlar zorunluluktan dolayı iyi olmak zorunda kalmadıkları surece kotudurler.
- Hukumdar halkı oyle korkutmalıdır ki, sevilmese bile nefret de uyandırmasın. Halkın malına ve ırzına dokunulmazsa bu da sağlanabilir. Gerektiğinde sebepleri acıkca belirtilerek birinin kanına girilebilir. Ancak ozellikle kimsenin malına dokunmamak gerekir. Cunku insanlar babalarının kaybını unuturlar da mallarının kaybını unutamazlar.
- Ahlak insanla hayvanı birbirinden ayırır, siyaset birleştirir.
- Her hatamın arkasından sonumun geldiğini duşunurum. Ancak rakiplerim hatanın buyukluğu karşısında şaşırıyor, her hatamda keramet arıyorlardı. Boyle boyle unlu oldum.
- İnsanlar oylesine saf ve zayıftırlar ki aldatmak isteyen, dilediği kadar ahmağı kolayca bulur.
- İnsanlar genel olarak kotudurler, bu nedenle de her turlu kotuluğu hak ederler.
- Kendi duşen adam bırak duşsun. Eğer bir başkası tarafından itilmişse işte o zaman onu tut.
- Genel olarak insanlara ve sozlerine guvenilmez, cunku insanlar size verdikleri sozu tutmayacak sefil yaratıklardır, sizin de onlara verdiğiniz sozu tutmanız gerekmez.
- Kacman gerektiğinde kac, cesur olman gerektiğinde cesur ol, her şeyi kendin icin yapıyorsun.
- Korkulmak sevilmekten iyidir. Sevgiyi ayakta tutan şey, şukran hissidir. Ancak insanlar fazlasıyla bencil olduklarından, kendi işlerine geldiği noktada bu şukran hissini bir kenara bırakıp cekip gidebilirler. Oysa korkuyu ayakta tutan, cezalandırılma olasılığıdır ki bu olasılık her zaman daha etkilidir.
- Asıl dikkate alınması gereken şu: insanlar kazanılmalı, ya da kokleri kazınmalıdır; ağırlıksız baskılara karşı oc almaya kalkışır, ağır baskılara karşı koyamazlar. Bir insana baskı uygulandığında, oyle bir yol izlenmeli ki, oc almayı duşunmeye fırsat bulmasın.
- İnsanlar size karşı suc işledikleri ve kotuluk yaptıkları zaman, sizin onlara vereceğiniz yanıt, onların size yaptığından bin beter olabilir ve olmalıdır.
- İnsan istedi mi, pişman olmaya daima zaman bulur.
- Ben cennete değil cehenneme gitmek istiyorum; cunku cehennemde papalar, krallar ve prenslerle beraber olurum, oysa cennette sadece dilenciler, kesişler ve havariler var.
- Duşmanınıza saldırabilirsiniz; doğru mu yanlış mı yaptığınızı duşunmeniz gerekmez, er ya da gec yargı(c)larınız sizi haklı cıkarmak icin en iyi gerekceleri bulacaktır nasıl olsa.
- Adalet daima gucluden yanadır.
- Bana gore, sadece kendi gucune dayanıp insan ve para gucuyle iyi bir ordu kurup gelebilecek her turlu saldırıya yanıt verebilen hukumdar, tam hukumdardır.
- Bir cumhuriyette en tehlikeli şey eskiden kaldırılan yasanın tekrar yururluğe konmasıdır.
- Bir hukumdar gaddar, zalim, cimri ve yalan soyluyor olabilir fakat aynı zamanda bunları yaparken insanlara merhametli, comert ve sozunun eriymiş gibi gorunmelidir ve iktidar daima kotu yanlarını başkalarına yıkmalı iyi olanları kendisine ait gibi gostermelidir.
- Darbe bir ulkede yonetimin iyi işlemediğinin gostergesidir. Ordusu ne kadar guclu olursa olsun iyi yonetilemeyen devlet yok olmaya mahkumdur. Cunku ordu sadece dıştan gelen saldırılara karşı cozum uretebilir. Ne olursa olsun darbeye karşı cozum olamaz cunku darbe yonetimin iyi işlemediğinin yani icten gelen bir tehlikenin urunudur.
- Doğada hep iki cizgi var olmuştur. Biri zirve, diğeri diptir. Zirveye cıkanlar daha fazla yukselemeyecekleri icin duşerler, diptekiler ise daha fazla aşağı duşemeyecekleri icin yukselirler. İşte doğada iyiden kotuye, kotuden iyiye bir gidiş vardır.
- Halklar doğaları itibariyle kararsızdırlar ve onları bir şeye inandırmak kolay olsa bile, bu inanca kuvvetle sarılmalarını sağlamak zordur: dolayısıyla, işler o şekilde duzenlenmelidir ki, artık inanmaz oldukları zaman zorla inandırılabilsinler.
- Savaş kacınılmazdır sadece erteleyebilirsiniz ancak oda sizin değil duşmanlarınızın yararına olur. Romalılar savaştan asla kacmamışlardır. Cunku biliyorlardı ki Yunanlarla Yunanistan'da savaşmazlarsa İtalya'da savaşacaklardı.
- Turk hukumdarlığının ele gecirilmesinin cok guc, fakat bir kez ele gecirilirse onu elde tutmanın ise cok kolay olduğu gorulur.