James Joyce Biyografisi Değişik anlatım ozelliklerinden esinlenerek oluşturduğu bilinc akışı tekniğiyle 20. yuzyıl edebiyatını buyuk olcude etkiledi. Hemen hemen butun yapıtlarında esin kaynağı ve hammadde olarak doğduğu ve buyuduğu Dublin ’i kullandı.
James Joyce, 2 Şubat
1882 tarihinde Rathgar,
Dublin,
İrlanda ’da 10 kardeşin en buyuğu olarak doğmuştur. Tam adı James Augustine Aloysius Joyce ’dır. Altı yaşındayken "İrlanda ’nın Eton ’ı” diye anılan yatılı Cizvit okullarında eğitim goren James Joyce, Clongo Wood College ’de bir sure okuduktan sonra Dublin'deki University College'de felsefe ve modern diller uzerine eğitim aldı. Almanca ve Norvecce oğrendi.
1900 yılında daha universite oğrencisi iken tiyatro yazarı
Henrik Ibsen ’in 1899 yılında yazdığı “When We Dead Awaken” (Biz Oluler Uyanınca) adlı oyunu uzerine kaleme aldığı uzunca yazı Fortnightly Review dergisinde yayımlandı. James Joyce, buyuk bir hayranı olduğu
Henrik Ibsen'i anadilinden okuyabilmek icin İsvecce oğrenmiştir. Bu yıllarda şiir ile de ilgilenir. 31 Ekim
1902 tarihinde Universiteden mezun olunca
Paris ’e gitti. İngilizce dersleri vererek kazandığı para sayesinde edebiyat calışmalarını Sainte-Genevieve Kutuphanesi ’nde surdurdu.
Aristotales,
Aquino ’lu Tommaso ve
Gustave Flaubert ’in duşuncelerinden yola cıkarak bimeye calıştı. Bir yıl Paris ’te yaşayan James Joyce, annesinin ağır hastalık haberini alınca Nisan 1903 yılında ulkesine geri dondu. Dublin ’de bir sure oğretmenlik yaptı. Ekim 1904 yılında sonradan eşi olacak sevgilisi Nora Barnacle ile birlikte gonullu bir surgun yaşamını yeğleyerek İrlanda ’dan ayrıldı ve Avusturya-Macaristan ’da, Pula ’daki Berlitz Okulu ’nda iş buldu. Boş zamanlarında da romanı ve oykuleri uzerinde calıştı.
1905 yılında
İtalya ’da Trieste ’ye taşındılar, Joyce ’un erkek kardeşi Stanislaus da onlara katıldı. Bu arada, iki cocukları oldu. Bir sure İtalya'da bir şehir olan Trieste ’de yaşayan James Joyce, 1906 yılında
Roma ’da bir bankada calışmaya başladı. Ancak bir sure sonra işi bırakarak 1907 yılında tekrar Trieste ’ye geri dondu. Burada bir sure İngilizce oğretmenliği yapan James Joyce, 1914 yılında “Dublinliler” adlı eserini yayımladı.
Dublinliler'i yayımlatmak ve bir sinemalar zinciri oluşturmak amacıyla 1909 ’da iki kez İrlanda ’ya gitti. Her iki girişimi de sonucsuz kaldı. Eski bir arkadaşının 1904 yazında Nora ’yla ilişki kurduğunu soylemesi, Joyce ’u cok sarstı. Joyce bu olaya duyduğu tepkileri, bugun Cornell Universitesi Kutuphanesi ’nde bulunan bir dizi mektupta dile getirmiştir. Bu mektupların yalnızca daha yumuşak bir uslupla yazılmış bolumleri Letters of James Joyce ’a (James Joyce ’un Mektupları, 1993/ Sanatcının Mektupları, 1991) alınmıştır. Bu derleme ayrıca, erotik edebiyatın en ilginc orneklerinden bazılarını da icerir.
1916 yılında ise Joyce otobiyografik bir roman olan “Sanatcının Bir Genc Adam Olarak Portresi” adlı yapıtını yayımladı. İtalya ’nın
I. Dunya Savaşı ’na girmesi uzerine 1916 yılından sonra Joyce ve ailesi
Zurih ’e taşındı. Bu yerleşmenin ardından tum edebiyat dunyasını sarsacak ve buyuk yankı uyandıracak olan eseri “
Ulyesses” adlı eserini yazmaya başladı. Roman bir Amerikan dergisinde parca parca yayımlandı. Bazı olaylar neticesinde roman ancak ve ancak 1922 yılında Paris ’te basıldı. I. Dunya Savaşı ’ndan sonra birkac aylığına Trieste ’ye dondu. Temmuz 1920 ’de de
Ezra Pound ’un daveti uzerine
Paris ’e gitti.
Fransa ’nın
II. Dunya Savaşı ’nda yenilmesinden sonra (1940) Joyce ailesiyle birlikte Zurich ’e dondu
James Joyce, Paris ’te kaldığı surede Finnegans Wake uzerinde calıştı. Mayıs 1939 ’da tumu kitap halinde yayımlanana değin romanın başlığını gizledi ve kitap “Work in Progress” (Uzerinde Calışılan Yapıt) adıyla bilindi. Bu arada Joyce ’un gozlerindeki rahatsızlıklar suruyordu. Kızının ruh sağlığının bozulması da onun icin buyuk bir endişe kaynağı olmuştu. Kızının ruhsal durumunun iyice kotuleşmesi uzerine, Joyce onu Paris yakınlarındaki bir akıl hastanesine yatırmak zorunda kaldı. 1931 ’de evlilik konusundaki butun tereddutlerine karşın, kızının isteği uzerine Londra ’da Nora ile evlendi.
James Joyce Şubat 1917 ’den
1930 ’a değin glokom, katarakt ve iris iltihabı yuzunden 25 ameliyat gecirdi, kısa surelerle gorme yetisini tumuyle yitirdiği de oldu. Buna karşın calışmayı surdurdu; hatta yapıtlarının en neşeli bolumlerini sağlığının en kotu olduğu donemlerde yazdığı soylenebilir.
James Joyce ’un en onemli eseri olarak adlandırılan “
Ulyesses” aynı zamanda dunya edebiyat tarihi icin de buyuk bir oneme sahiptir. Eser, roman tekniği acısından dikkat cekici bir tarz ile yazılmıştır. Roman,
Homeros ’un Odysseia destanı cercevesinde Dublin ’de gecen 24 saati anlatmaktadır. Tek bir gun uzerinden bir başyapıt cıkaran James Joyce, kurgusuyla daımlandığı gunden itibaren bircok dile cevrilmeye calışırken ceşitli guclukleri de beraberinde getirmektedir. Turk Edebiyatı ’na Nevzat Erkman tarafından ancak ve ancak 1996 yılında cevrilebilmiştir. 1966 yılına kadar eseri dilimize aktarılamamıştır. Bu romanın yanı sıra James Joyce eserlerinde ana yer olarak doğduğu ve yaşadığı kent olan Dublin ’i secmiştir. Yaşadığı yuzyılı buyuk oranda etkileyen Joyce, bilinc akışı tekniği ile buyuk bir yenilik yaratmıştır.
James Joyce,
1931 yılında Nora Barnacle ile evlenmiştir.
Yaşamının son gunlerine kadar Zurich ’te yaşadı. Gecimini gazetecilikle ve Berlitz Okulları ’nda dil oğretmenliği yaparak sağladı. Yoksunluklarla dolu bir yaşamın ardından korluğun eşiğinde İsvicre ’de oldu.
James Joyce, 13 Ocak
1941 tarihinde Zurih, İsvicre ’de 59 yaşında olmuştur.
Joyce ’un Dublinliler'de yer alan başrolunde
Anjelica Huston ’un oynadığı “The Dead ’ ’ adlı oykusunu yonetmen
John Huston 1987 yılında aynı adla sinemaya uyarlamıştır.
Joyce ’un şiirleri Turkceye Giacomo Joyce (1986) başlığıyla cevrilmiştir.
Eserleri :
1907 - Chamber Music / Oda Muziği (Şiirler)
1914 - Dublinliler
1916 - Sanatcının Bir Genc Adam Olarak Portresi
1918 - Exiles (Surgunler)
1922 - Ulysses
1927 - Poems Penyeach (Şiirler)
1986 - Giacomo Joyce (Şiir)
1991 - Sanatcının Mektupları
1936 - Collected Poems (Toplu Şiirler)
1939 - Finnegans Wake
1944 - Stepken Hero