İnsan bir gunah işlediği zaman şeytanın eline duşer. Şeytanın eline duşen kimse ise, colde devesini kaybeden adam gibi, helÂk olmak uzeredir. Fakat Allah TeÂl ’ya yonelip tovbe ve istiğfÂr ettiği zaman şeytanın elinden kurtulur, CenÂb-ı Hakk ’ın bağışını ve rahmetini kazanır.Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ’in hizmetkÂrı olan Ebû Hamza Enes İbni MÂlik el-EnsÂrî radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Kulunun tovbe etmesinden dolayı Allah TeÂl ’nın duyduğu memnuniyet, sizden birinin ıssız colde kaybettiği devesini bulduğu zamanki sevincinden cok daha fazladır.” (BuhÂrî, DaavÂt 4; Muslim, Tevbe 1, 7, 8)
Muslim ’in başka bir rivayeti şoyledir:
“Herhangi birinizin tovbe etmesinden dolayı Allah TeÂl ’nın duyduğu hoşnutluk, ıssız colde giderken uzerindeki yiyecek ve iceceğiyle birlikte devesini elinden kacıran, arayıp taramaları sonuc vermeyince deveyi bulma umidini busbutun kaybederek bir ağacın golgesine uzanıp yatan, derken yanına devesinin geldiğini gorerek yularına yapışan ve aşırı derecede sevincinden ne soylediğini bilmeyerek:
- Allahım! Sen benim kulumsun; ben de senin Rabbinim, diyen kimsenin sevincinden cok daha fazladır.” (Muslim, Tevbe 7. Ayrıca bk.Tirmizî, KıyÂmet 49, DaavÂt 99; İbni MÂce, Zuhd 30)
Hadisin Acıklaması Hadîs-i şerîf Allah TeÂl ’nın sonsuz merhametini carpıcı bir şekilde ortaya koymakta, gunahlarla kirlenen gonulleri bağışlanma umidiyle serinletmektedir.
KÂinÂtın sahibi olan yucelerden yuce bir varlığın, cucelerden cuce bir insanın kendine yonelmesinden ve “beni affet” diye yalvarmasından bu derece hoşnut olması doğrusu şaşırtıcıdır. Demek oluyor ki insan Allah yanında basit bir varlık değildir. Tam aksine, Rabbini tanıdığı surece, onemli bir şahsiyettir. Şeyh GÂlib diyor ki, ey insan, değerini iyi bil; zira sen bu Âlemin ozu ve kÂinÂtın goz bebeğisin:
Hoşca bak zÂtına kim, zubde-i Âlemsin sen
Merdum-i dîde-i ekvÂn olan Âdemsin sen
Muhtelif sahÂbîler tarafından bize ulaştırılan bu hadîs-i şerîfin bazı rivayetlerinde, devesini kaybeden adamın duştuğu umitsizlik daha carpıcı ifadelerle anlatılmaktadır. Devesini bulmak icin tepeden tepeye koştuğu, hicbir yerde bulamadığı, sonunda, artık devemi bulamayacağım, bu ıssız colde aclık ve susuzluktan olup gideceğim diye bir golgeliğe cekildiği, elbisesiyle yuzunu ortup olumu beklediği tasvir edilmektedir.
İnsanı En Cok Sevindiren Hadise Olumu beklerken yeniden hayata kavuşmak, insanoğlunu en fazla sevindiren bir hadisedir. Hadisimize gore insanın el acıp yalvarması, bağışlanma dilemesi Allah TeÂl ’yı bundan da cok memnun etmektedir.
Hadislerde gecen Allah TeÂl ’nın memnuniyeti, hoşnutluğu, sevinmesi gibi ifadeler mecÂzî sozlerdir. Bu gibi sozlerle Allah TeÂl ’nın kulundan rÂzı olduğu ve onun isteğini hemen yerine getireceği anlatılmaktadır.
Hadîs-i şerîfteki misalden şunu da anlamaktayız: İnsan bir gunah işlediği zaman şeytanın eline duşer. Şeytanın eline duşen kimse ise, colde devesini kaybeden adam gibi, helÂk olmak uzeredir. Fakat Allah TeÂl ’ya yonelip tovbe ve istiğfÂr ettiği zaman şeytanın elinden kurtulur, CenÂb-ı Hakk ’ın bağışını ve rahmetini kazanır.
Hadisten Oğrendiklerimiz 1. Allah TeÂl kullarına karşı son derece merhametlidir. Kendisinden af diledikleri takdirde onları bağışlamaya hazırdır.
2. Her zorluktan sonra bir kolaylık, her sıkıntıdan sonra bir ferahlık gelir. Bu sebeple insan Rabbi ’nin rahmet ve merhametinden hicbir zaman umit kesmemelidir.
3. İnsan devamlı surette kendini hesaba cekmeli, gunahlarından tovbe etmelidir.
4. İnsanın kasten yapmadığı hataları Allah TeÂl bağışlar. Nitekim devesine kavuşan adamın aşırı sevincinden dolayı “Allah ’ım, sen benim Rabbim ’sin” diyecek yerde “Sen benim kulumsun” demesi gunah sayılmamıştır.
5. Anlaşılması zor bazı konuları, Peygamber Efendimiz zaman zaman boyle misÂllerle anlatmıştır.
6. Bu hadîs-i şerîf, gunahlarının bağışlanıp bağışlanmayacağı endişesinden insanları kurtarmakta, tovbe eden kulundan Allah TeÂl ’nın nasıl hoşnut olduğunu acıklayarak buyuk bir guvence vermektedir. Tovbe etmeye bundan daha buyuk bir teşvik duşunulemez.
Kaynak: Riyazus Salihin, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
PEYGAMBERİMİZİN İSTİĞFAR DUASI