Tuplerin bağlanması (tup ligasyonu) nedir? Tup ligasyonu, yeterince cocuk sahibi olan ve bundan sonra gebe kalmak istemeyen kadınların tercih ettiği tup kanallarının bağlanması anlamına gelen ve sık yapılan cerrahi sterilizasyon işlemidir. Tup ligasyonu işlemi cok kısa suren bir operasyondur ve hasta aynı gun taburcu olabilir, genellikle iş ve guc kaybına neden olmaz.
Bir kadının tupleri, ayda bir kez olgunlaşan yumurta hucresini yumurtalıktan rahim icine transport eder. Sperm, uterus icinden ve fallop tuplerinden gecerek yumurtaya doğru ulaşmaya calışır. Bu yolculukta sperm, matur (olgun) yumurta ile karşılaşırsa gebelik ortaya cıkabilir. Tup ligasyonu yumurta ve spermin gecişine genellikle daimi olarak engel olur ve steriliteden soz edilir, tupler bağlandıktan sonra gebe kalınamaz.
Bazı kadınlar kendi arzuları ile tuplerini bağlatsalar bile bir sure sonra ceşitli nedenlerle tuplerini tekrar actırmak isteyebilirler. Tuplerini bağlatmak isteyen kadının yaşı genc ise bu konuda uyarılması gerekir. Kadınların tuplerini bağlatma konusunda kararları olgunlaşmamışsa tup ligasyonu ertelenmelidir. Bazı durumlarda geri donuşu olmasına rağmen, tup ligasyonu işlemi geri donuşsuz ve kalıcı olarak duşunulmelidir. Genellikle yeterince cocuğu olan 30 yaşını gecmiş kadınlara uygulanır.
Cerrahi sterilizasyon en etkili doğum kontrol yontemlerinden biridir. Tup bağlama cerrahisinden sonra cok nadir gebelik vakaları da gozlenebilir. Bazı vakalarda gebelik normalken, bazı vakalarda tuplerde gelişen ve acil tedavi gerektiren bir dış gebelik de gorulebilir. Buna rağmen tup ligasyonu gebeliği onlemede hemen hemen %100'e yakın etkilidir.
Tuplerin bağlatılmasından sonra doğum kontrol ilacları gibi hormonal preparatları kullanmaya gereksinim olmaz.
Operasyona Hazırlık
Her operasyonda olduğu gibi tup ligasyonunda da her şeyden once yontem hakkında bilgi verilmeli, gerekli fizik muayene ve laboratuvar testleri yapılmalı, ameliyat ve anestezi riskleri anlatılmalıdır. Tupler, anestezi altında, en sık tercih edilen yol olan laparoskopi işlemi ile bağlanabileceği gibi, ayrıca sezaryen operasyonu ile eş zamanlı olarak ya da mini - laparotomi yoluyla da bağlanabilir. Bazı doktorlar tup ligasyonunu vajinal yolla yapmayı tercih ederler. Tup bağlamak icin en uygun donem adetten hemen sonraki donemdir. Hangi yolla tupler bağlanırsa bağlansın mutlaka hasta ve eşi bu konuda bilgilendirilmeli ve imzalı onay belgesi alındıktan sonra işlem gercekleştirilmelidir.
Laparoskopi ile Tup Ligasyonu
Laparoskopi ile tup ligasyonu ameliyathanede, steril şartlarda, genel anestezi altında yapılır. Gobek den kucuk bir kesi ile uygulanan ve laparoskop adı verilen mini bir teleskop yardımıyla uterus tubalar ve overler incelenir. Tup ligasyonu icin gerekli diğer aletlerin kullanılabilmesi icin batın duvarına bir iki kucuk delik daha acılmalıdır. Bu deliklerden gecirilen aletler yardımıyla ve laparoskopik gozlem altında tupler, iki taraflı olarak koterize edilerek, kucuk bir klip (Hulka clip) ya da silikon kaucuk ringler (Yoon Ring) yerleştirilerek bağlanır. Slikon bantlar kullanıldığında; her iki tuba ozellikle istmik bolgeden tutulduktan sonra buralara halka şeklinde bant gecirilerek işlem gercekleştirilir. Tubanın silikon ring uygulanan kısmında kan akımı bloke olur, zamanla skar dokusu oluşur, buradan sperm ve yumurta pasajı sağlanamaz. Tupler bağlandıktan sonra aletler cıkartılır, genellikle gobek icine ve gobek yakınındaki birer cm'lik kesi yerlerine sutur atılır, bantlanır. Hastalar işlemden birkac saat sonra evine donebilir.
Mini Laparotomi ile Tup Ligasyonu
Mini laparotomide alt abdominal bolgeden gobek altından ve pelvik kemiğin hemen ustunden 3-4 cm'lik bir insizyon yapılarak tup ligasyonu gercekleştirilir.
Bu işlem normal doğumdan kısa sure sonra da gercekleştirilebilir.
Laparotomi İle Tup Ligasyonu
Sezaryen, kist, myom operasyonları gibi onceden batın ile ilgili operasyon gecirenlerde (ozellikle laparotomi adı verilen klasik kesi ile yapılan operasyonlar) batın icinde tupler, karın zarı, barsaklar arasında yapışıklıklar (adezyon) olasılığı yuksek olduğundan, laparoskopik yolla tup ligasyonu sakıncalıdır; barsaklarla ilgili komplikasyonlar ortaya cıkabilir. Bu nedenle, onceden batın duvarından operasyon geciren ve bu nedenle batında insizyon skarları tespit edilen hastalar icin tup ligasyonu klasik yontem olan laparotomi ile yapılması komplikasyon cıkmasını onlemek acısından onemlidir.
Laparotomi İle Tup Ligasyonu Teknikleri
1. Pomeroy usulu tup ligasyonu: Tuba orta kısmından yakalanıp kaldırılır, boylece oluşturulan lup, katgut ile bağlanır, sonra tubanın bu kısmı kesilir. Zamanla katgut erir ve tubanın bu kesik ucları birbirinden ayrılır, boylece tubanın devamlılığı bozulmuş olur. Gunumuzde laparotomi ile tup ligasyonu yapılan haslarda en cok tercih edilen yontem budur.
2. Madlener usulu tup ligasyonu: Tubanın merkezinde cift sahanın ezilmesi ve bağlanmasından ibarettir. Cok basit olmasına rağmen başarısızlık oranı, yapışıklık yapma riski yuksektir.
3. Labhardt ameliyatı: Tuba ustundeki periton ayrılır, tuba 1-1.5 cm kadar kesilir. Once tubanın kesilmiş olan ucları dikilir, sonra periton defekti tamir edilir.
4. İrving yontemi: Tuba lateral kısmından tutulup, kesildikten sonra ucları mezosalpinks icine gomulur.
Tup Ligasyonunda Yanlış Bilinen Noktalar:
-Tuplerin bağlanması ile adet duzeninin bozulması,
-Tuplerin bağlanması ile daha erken menopoza girilmesi,
-Tuplerin bağlanması ile karında şişlik olması,
-Tuplerin bağlanması ile cinsel isteğin azalması.
Tuplerin bağlanmasından sonra yukarıda anlatılan durumların hicbir bağlantısı yoktur. Steril şartlarda ve titiz bir yaklaşımla yapılan laparoskopik tup ligasyonunun komplikasyonları nadirdir. Tup ligasyonunda başarısızlık oranı tecrubeli ellerde yapıldığı taktirde son derece duşuktur.
Tup ligasyonu yapıldıktan sonra bir şekilde yeniden gebe kalmak isteyenler icin mikrocerrahi yontemlerle tuplerin acılması operasyonu yapılabilir; fakat bu operasyonda tuplerin acılma şansı ortalama %80'dır. Gunumuzde tup ligasyonu yaptıranlar tekrar gebe kalmak istedikleri zaman mikrocerrahi operasyonu yerine tup bebek yontemini kullanmayı tercih etmektedirler.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]