Kıbleteyn (iki kıble) hadisesi nasıl gercekleşti? Kabe'ye doğru ilk namaz nasıl kılındı?Nebiyy-i Ekrem Efendimiz Medîne ’ye ilk teşrîflerinde EnsÂr ’dan olan ecdÂdı (veya diğer lafza gore dayıları)na misÂfir oldular. On altı veya on yedi ay Beytu ’l-Makdis ’e doğru namaz kıldılar. HÂlbuki kıblelerinin Beytu ’l-HarÂm ’a doğru olmasını cok arzu ediyorlardı. KÂbe ’ye donerek kıldıkları ilk namaz ikindi namazı olmuştu. Bir cemaat de O ’nunla birlikte kıldılar. Efendimiz (s.a.v) ile namaz kılan bir sahÂbî Mescid ’den cıktı. Yolu bir mescide uğradı. Cemaat rukû hÂlindeydi. Onlara:
“‒Allah icin şehÂdet ederim ki Rasûlullah (s.a.v) ile birlikte Mekke ’ye doğru namaz kıldım!” dedi.
Onlar da oldukları yerde BeytullÂh ’a doğru donduler.
Allah Rasûlu ’nun Beytu ’l-Makdis ’e doğru namaz kılmaları yahûdilerin ve diğer ehl-i kitÂbın hoşuna giderdi. Yuzlerini Beyt-i Şerîf ’e doğru dondurunce bu fiillerini beğenmediler.
İlk kıbleye doğru namaz kılan ve kıble değiştirilmeden evvel vefÂt eden veya şehîd edilen sahÂbîler de vardı. AshÂb-ı kiram onlar hakkında nasıl bir hukum vereceğimizi bilemedik. O zaman Allah TeÂl Hazretleri:
“Allah TeÂl îmÂnınızı (ibadetlerinizi) zÂyî edecek (hice sayacak, boşa giderecek) değildir” (el-Bakara, 143.) Âyet-i kerîmesini inzÂl buyurdu. (BuhÂrî, ÎmÂn, 30)
Namaz esnÂsında kıblelerini değiştirenler Benû HÂrise Mescid ’inin cemaatidir. Bugun oraya Mescidu ’l-Kıbleteyn denilir. Kıblenin değiştiğini Kuba Mescid ’ine haber verecek olan zÂt ise bir başka sahÂbîdir.
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) Hicret ’ten evvel Mekke ’de namaz kılarlarken KÂbe ’yi araya alarak Beyt-i Makdis ’e yonelirlerdi. Hicret ’ten sonra 16 ay daha Kudus ’e doğru namaz kıldılar.
Saîd ibn-i Museyyeb (r.a), EnsÂr ’ın Hicret ’in 3 sene evvelinden îtibÂren Beytu ’l-Makdis ’e doğru namaz kıldıklarını beyÂn eder. (Taberî, Tefsîr, II, 4)
Bedir ’den 2 ay evvel, 17 Receb 2. Hicrî senede Allah Rasûlu ’ne Mescid-i HarÂm tarafına yonelmesi emredildi. (el-Bakara, 142-144)
Bu konudaki rivayetlerin toplamından cıkan sonuc şudur: Allah Rasûlu ’nun KÂbe ’ye doğru kıldığı ilk namaz, Benî Selime yurdunda oğle namazı oldu. Yukarıdaki rivayette bahsedildiği uzere Mescid-i Nebevî ’de kıldığı ilk namaz ise ikindi idi. Kub ehlinin mescidlerinde KÂbe ’ye doğru kıldıkları ilk namaz ise ertesi gunku sabah namazıdır.
Kaynak: Dr. Murat Kaya, Mescid-i Nebevi'den 111 Hatıra, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan