Bir insanın mÂnevî seviyesini onun hangi ozelliklerine bakarak anlayabiliriz? Bu hususta en onemli olcu nedir?Bir kimsenin temiz gonullu, ihlÂslı ve doğru bir istikÂmet sahibi olduğunu anlamak icin onun, yaptığı ibÂdetlerinden ziyÂde o ibÂdetleri hangi kalbî seviye ve hÂl ile yaptığına bakılmalıdır. Yani bilhassa davranışlarının İslÂm ahlÂkına uygun ve kazancının helÂl olup olmadığına dikkat edilmelidir. Bu meyanda Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh-, bir kimse methedildiği zaman, metheden şahsa, uc şeyi sormuştu:
“Sen onunla hic komşuluk, yolculuk veya ticÂret yaptın mı?”
MuhatÂbı ucunu de yapmadığını soyleyince:
“Oyleyse onu methetmeyin, cunku siz onu lÂyıkıyla tanımıyorsunuz!” buyurdu. Onun icin SufyÂn-ı Servî -kuddise sirruh-:
“Kişinin dindarlığı, ekmeğinin helÂlliği nisbetindedir.” buyurmuştur. Yine bir gun kendisine:
“Efendim! Namazı birinci safta kılmanın fazîletini anlatır mısınız?” dediklerinde de helÂl lokmaya dikkat cekmiş ve:
“Kardeşim! Sen ekmeğini nereden kazanıyorsun, ona bak! Kazancın helÂl olduktan sonra, hangi safta dilersen namazını orada kıl; bu hususta sana gucluk yoktur.” cevabını vermiştir. Denilebilir ki helÂl-haram hassÂsiyeti, mu'minin mÂnevî durumunu teşhiste en hÂyatî olcudur.
Kaynak: Osman Nûri Topbaş, 40 Soru 40 Cevap, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
BİR İNSANI TANIMANIN 3 YOLU