Kurtaj veya gebelik sonlandırılması rahim icindeki bir gebeliğin ozel yontemlerle sona erdirilmesidir. İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması ulkemizde reşit kadınlara tanınan yasal ve cağdaş bir haktır.

Kurtaj (orjinal soylenişi ile kuretaj) işlemi yalnızca Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanınca sağlık kuruluşlarında veya muayenehanelerde uygulanır. Bu işlem tabii ki hekimle hasta arasındadır.
Yasalarımıza gore istenmeyen gebelikler kadının isteğiyle 10. gebelik haftasına kadar sonlandırılabilir. Gebe evliyse eşinin de onayı gerekirken, evli değilse ve 18 yaşını doldurmuşsa kendi isteği ve rızası yeterli olur. Yaşı 18'den kucuk bayanlarda ise velinin onayı gereklidir.
Ayrıca bu gibi durumları yetkili makamlara da bildirmek gerekir.
Gebeliğin anne veya bebek icin tıbben sakıncalı olması halinde ise (bebeğin sakat olması ya da annenin gebeliği surduremeyecek kadar hasta olması hallerinde ) 10 haftadan daha buyuk gebelikler de sonlandırılabilir. Boyle bir durumda birden fazla uzman doktorun heyet kararı vermesi gereklidir.

Kurtajın tum riskleri gebelik haftası buyudukce artar.

Yasal sınır da bu sebeplerle tespit edilmiştir. 10 haftadan daha buyuk gebeliklerin sonlandırılması tıbbi olarak daha fazla problemlidir.

Bu yuzden kurtaja kararı alındığında yasal sınır olan 10. haftanın gecirilmemesi gereklidir. Adet gecikmesi olmasa bile gebelik şuphesinde mutlaka bir jinekoloğa gidilerek muyene yapılmalıdır.

Sıkca sorulan sorulardan birisi kurtaj olmak yerine gebeliğin bazı ilaclar kullanılarak sonlandırılıp, sonlandırılamayacağıdır. Yurt dışında bazı ulkelerde kullanılan duşuk ilacı (RU-486) Turkiyede satılmamaktadır. Ayrıca adet gecikmesinde kullanılan ve halk arasında adet sokturucu olarak tanınan hap ve iğneler ise gebelik sonlandırılmasında bir işe yaramazlar.

Gebelik sonlandırılması vakum tekniği ile yani enjektor icersine negatif basıncla cekme şeklinde uygulanmaktadır.

Kurtajın aslında kelime anlamı olarak "kazımak"dır. Rahim icersinden doku almak gibi değişik amaclarla da uygulanabilir. Yani aslında kurete etmek (kurtaj) sadece gebelik sonlandırma icin değil diğer durumlar icinde kullanılabilir.

Kanama bozukluklarında ve menopoz sonrası kanamalarda teşhis amaclı kuretaj yapılabilir. Ayrıca infertilite (kısırlık) araştırmalarında yumurtlama olup olmadığını anlamak icinde ender olarak kurtaj uygulanabilir.
Kurtajın turleri nelerdir ?

1. Gebelik Boşaltımı

Doğurganlık cağındaki kadınlarda en cok uygulanan kurtaj şeklidir. İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması amacı ile yapılır.

2. Probe Kuretaj

Kanama bozukluklarında ve daha cokta menopoz sonrası kanamalarda teşhis amaclı yapılan bir işlemdir. Kuret denilen ozel aletler ile rahim ici, kurete edilir (kazınır). Şiddetli ve uzun sureli kanamalarda hem altta yatan sebebi anlayabilmek, hem de kanamayı durdurabilmek amacıyla yapılabilir.

Bu işlem sayesinde endometrial hiperplazler, rahim kanserleri, rahimde yaşa bağlı zayıflama (atrofi) teşhisi konulabilir.

3. Fraksiyone kuretaj

Uygulanma amacı probe kuretajla hemen hemen aynıdır. Ancak burada rahimin icini doşeyen endometrium tabakasından ve rahim ağzı kanalını doşeyen tabakadan ayrı ayrı ornekler alınır ve patolojik incelemeye gonderilir. Rahim kanseri ve rahim ağzı kanserinin ayrımında onemli bir teşhis aracıdır.

4. Revizyone kuretaj

Kendi kendine olan bir duşukten sonra iceride kalan parcaları temizlemek icin yapılan kuretaja verilen isimdir. Duşuğun tam olduğu yani iceride parca kalmadığı duşunulse bile revizyone kuretaj yapılmalıdır.

Ayrıca doğumdan sonra iceride plasenta (cocuğun eşi) parcaları kaldığından şupheleniliyorsa, ozel kuretler ile kalan bu parcalar alınabilir. Bu işlemin de adı revizyone kuretajdır.

5. Endometrial Dating (gunleme)

İnfertilite (kısırlık) teşhisinde yumurtlamanın olup olmadığını tespit edebilmek icin adet adetin 21. gununde rahim icersinden ornek alınabilir.

Yumurtlamadan sonra progestron hormonunun etkisi ile endometrium sekresyon fazına girer. Endometrial dating'de amac endometrium durumunun adet dongusu ile uyumlu olup olmadığını anlamaktır. Bu amacla rahim icinden ozel bir kuret ile tek bir ornek alınır.

Gunumuzde yavaş yavaş gecerliliğini yitirmektedir.

Gebelik sonlandırılması amacıyla yapılan kurtaj işleminin tekniği nedir, kurtaj nasıl uygulanır ?

Vajina ve rahim ağzı, işlem esnasında mikrop kapılmasını engellemek amacıyla dezenfektan sıvılarla temizlenir ve rahim ağzını sabitlemek icin spekulum takılarak rahim ağzı tek dişli denen bir aletle tutulur. Bu işlem uyutularak ya da lokal uyuşturularak yapılabilir. Lokal anestezi daha once normal doğum yapmış bayanlarda daha rahat uygulanabilir.

Daha sonra rahim ağzı buji denen aletlerle yeteri kadar genişletilir. Karman kanul denen plastik malzeme ile rahim icine girilir. Kanul vasıtasıyla negatif basınc uygulanarak rahim ici boşaltılır.
Kurtajdan sonra ne olacak ?

Kurtaj sonrası eger uyutulmuşsanız bir sure gozlem altında tutulmanız isabetli olur. Ortalama yarım saat dinlendirmek yeterlidir. Lokal anestezi ile işlem yapılırsa bu durumda gozlem daha kısa tutulabilir. Kanama kontrolu yapmak cok onemlidir. Eğer bir sorun yoksa recete yazılarak eve gonderilebilirsiniz. Recetede antibiyotik, ağrı kesici ve gerekirse kanama durdurucular yer almalıdır. Yeme icme serbesttir.Eğer uyutulmuşsanız araba kullanma veya dikkat gerektiren işler yapmaktan 8-10 saat kacınmalısınız.
1 hafta sonra mutlaka kontrole gelmelisiniz. Ateş yukselmesi, aşırı kanama ve aşırı ağrı hallerinde mutlaka doktunuzu haberdar etmelisiniz.

O gun ve sonraki birkac gun kasıklarınızda hafif şekilde adet sancısı benzer ağrılar olabilir. Ağrı kesiciler kullanılabilir.
İşlem sonrası 3-4 gun kadar lekelenme tarzında kanamanız olabilir. Kanama ile birlikte ufak pıhtı ya da parcalar da gelebilir. Bu tamamen normal bir durumdur ve hatta biraz kanama rahim icinde pıhtı kalmaması icin faydalıdır. Buna karşılık kanamanın hic olmaması da anormal bir durum değildir. Bu durumda rahim icnde pıhtı birikebilir. Daha sonra şiddetli ağrılara yol acabilir. Bir anda kan boşalmaları olabilir. Aşırı kanama oluşursa da doktorunuzu haberdar etmelisiniz.
İşlemden sonra ayakta banyo yapabilirsiniz, ancak kanama devam ettiği surece havuza, denize girmek sakıncalıdır.

İşlemden sonra bir hafta kadar ilişkiye girilmesi de rahim ağzı genişletme işlemi uygulandığından uygun değildir. Kanama devam ettiği surece de cinsel ilişki sakıncalıdır. Kanama bittikten sonra ilişkiye girebilirsiniz.

Eğer kurtajdan sonra beklenmeyen bir şekilde ateş yukselmesi olursa mutlaka hekiminizle temas kurunuz.

Bir diğer sık sorulan soru da ilk gebelikte kurtaj olan bayanların bir daha gebe kalıp kalamayacakları konusudur.

Uygun koşullar altında, tecrubeli jinekologlarca gereği gibi yapılan gebelik sonlandırmalarında herhangi bir tehlike soz konusu değildir. Eski donemlerde vakum tekniği kullanılmadan sadece “kuret” kullanılarak yapılan kurtajlarda rahim icersinin zedelenme ihtimali daha fazla idi. Ayrıca yine onceki yıllarda, etkili dezenfektan ve antibiyotikler olmaması nedeniyle yapılan işlem sonrasında enfeksiyon (iltahaplanma)ihtimali daha fazla olduğundan boyle bir inanış gecmişten gunumuze kadar gelmiştir.

Ancak gunumuzde hijyenik bir ortamda ve uygun teknikle tecrubeli jinekologlarca yapılan kurtajlarda ilk gebelik de olsa işlem sonrası istenmeyen bir problem oluşma olasılığı yok denecek kadar azdır.

Dikkat !

Cok kucuk gebeliklerde bazen gebelik urunu boşaltılamayabilir ve gebelik rahim icersinde buyumeye devam edebilir. 5 haftadan kucuk gebelikler icin bu durum daha da sık gorulur. Fark edildiğinde 1 hafta sonra kurtajın tekrarı gerekebilir. Bu nedenle kurtajın en erken 5-6. haftalarda yapılması ve kontrole de gidilmesi onemlidir.

Kurtaj sonrası "parca kalması" nedir?

Yasal gebelik tahliyesi sınırları icerisinde (