1.Eğer bir olayda yaşama tehdit, vucudun butunluğune tehdit, en sevdiklerimize tehdit ya da inanc sistemlerimize tehdit soz konusuysa bu olay kişi icin travmatik bir yaşantıdır.
Travmayı uc başlık halinde sınıflandırabiliriz;
İnsan eliyle bilerek oluşturulan(savaş, işkence, tecavuz, teror eylemleri, cezaevi ve gozaltı uygulamaları vs.)
İnsan eliyle kaza sonucu oluşan(trafik, ucak, tren, iş kazaları, yangılar gibi)
Doğal afetler(deprem, sel, orman yangını)
2.Travmayı yaşayan kişilerde şu fiziksel tepkileri verebilmektedir;
Baş ağrıları ve baş donmesi • Mide bulantısı • Uşume veya yanma hissi iştah azalması veya artması • Goğuste daralma hissi • Heyecanlı, gergin ve aşırı uyarılmıştık hissi • Halsizlik ve yorgunluk • Genel olarak sağlık durumunun kotuleşme
3. Travmayı yaşayan kişilerde şu duygusal tepkileri verebilmektedir;
Umutsuzluk ve karamsarlık• Guvensizlik hissi • şoka girme ve hissizlik hali • Derin uzuntu • Kaybedilen kişiye karşı yoğun ozlem • Caresiz ve gucsuz hissetme • Aşırı alınganlık • Ofke ve ofke isteği, kontrol edememe • Hırcınlık, toleransın az olması • Kaybın inkÂr edilmesi
4.Yaşanan travmatik olay neticesinde neredeyse herkes “stres tepkileri ”vermektedir. Fakat yaşadığımız bu olayları gunluk hayatımızda surekli yaşamadığımız icin bize farklı gelmektedir. Soz gelimi deprem olgusu uzerine konuşalım.1999 Marmara depreminde hayatta kalan bir birey her gun depreme maruz kalmadığı icin bedensel, zihinsel ve duygusal tepki vermektedir. Hem yaşadığı travmatik doğal afetler sonucu travmaya maruz kalmıştır hem de bir yakınını kaybetmenin travmasını yaşamaktadır. Bu ve buna benzeri hem doğal hem de insan eliyle ya da insanların bilerek oluşturduğu olaylar neticesinde bireyler travma izlerini taşımaktadırlar.
5.Yaşadığımız travmayı cabuk atlatmamız icin yaşadığımız travmaya maruz kalma suresi, travmaya maruz kalma sıklığı ve sonrasında belirtilerin ağırlığı travmamızın boyutunu oluşturmaktadır. Sakin duzenli bir yaşantı yaşamasına yardımcı olmak, sigara, alkol gibi zararlı alışkanlıklarının artmasına dikkat etmek, yeme ve uyku duzenine dikkat etmek, travmayı yaşadığı olaylara dair destekleyici ve iyi bir dinleyici olmak, yaşadıklarını anlatma ve sorunların cozulmesinde yardımcı olmak ve profesyonel kişilere yonlendirmek travmayı atlatmasında onemli rol oynayacaktır.
6.Travmadan sonra yaşadığı duygusal, fiziksel tepkilerinin uzun suresi halinde terapi desteği ya da farmakolojik destek alması gerekmektedir. Burada onemli olan psikolojik eğitim ve psikolojik yaklaşımlar danışan icin fayda sağlayacaktır. Psikoterapotik mudahaleler acısından Bilişsel-Davranışcı terapi, Goz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma Tekniği(EMDR),Grup terapileri ve Psikodinamik Terapiler travmayı iyileştirici mudahale ve iyileştirici rol oynamaktadır.
7.Travmayı yaşayan kişi bu olay neticesinde tehdit olarak algılamıyorsa verdiği stres tepkileri yerindedir. Fakat uzun suruyorsa ve yaşamını, ilişkileri ve bircok şeyi kısıtlıyor ise verdiği davranışlar normal değildir.
8.Travma vucudun bircok fonksiyonlarına zarar verdiği icin cinsel yonden de kısıtlamalarda bulunabilmektedir. Eğer birey cinsel taciz veya istismar yaşamış ise cinselliğe bakış acısında veya eylemlerinde kısıtlamalar olacaktır. Bunun icin gerekli tedavi gormez ise uzun yıllar problem devam edebilmektedir.
9.Bu donem itibariyle cocuklarda iştah ve uykularında bozulmalar, konuşma problemleri, ofke patlamaları, uykularında sıcramalar, ice kapanma, korku, bedensel şikÂyetler, okul başarısında azalma, travmatik oyunları surekli tekrar etme gibi davranışlara burunebilmektedir. Aileler cocuklarını gozlemleyerek, bu davranışları gordukleri cocuğun yardım alması gerekebilir.
10.Cocuklar icin savaş, işkenceye maruz kalma, trafik kazaları, yangın, deprem, cinsel istismarlar ve daha da coğaltabileceğimiz travmatik olaylar cocuklar icin kaldırılması guc olaylardır ve travmaya sebebiyet vermektedir.
Aileler travma yaşadıklarını duşundukleri cocuklarını uzman kişilerden yardım alarak tedavisine katkı sağlayabilirler. Unutmayın ki her birey değerlidir ve onlar bizim geleceğimiz.

[h=2]Malatya Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]