İnsanın hÂl ve davranışları, kalp Âlemindeki musbet veya menfi enerjiye gore şekillenir. Butun fazîletli davranışlar, kalplerdeki musbet ve rûhÂnî hissiyÂtın bir yansımasıdır. Dolayısıyla hizmetlerin mÂnevî keyfiyeti de, ona vesîle olan gonullerdeki mÂnevî hasletlerin seviyesi nisbetindedir.Bu bakımdan hiz­met­te bu­lu­nan­la­rın go­nul­le­ri, feyz ve rû­h­ni­yet­le do­lu ol­ma­lı­dır. Go­nul uf­kunun inkişÃ‚fı, an­cak m­ne­vî gı­da­lar­la mum­kun­dur. Kalbî ol­gun­lu­ğun ne­ti­ce­sin­de ise tefekkur ve hissiyat de­rin­le­şir. BahÂuddin Nakşibend, Azîz Mahmud HudÂyî, İmÂm Ga­z­lî, Mev­l­n ve em­s­li Hak dost­la­rı, sa­de­ce z­hi­rî ilimde ka­lıp, kal­bî ilimlerle mu­ceh­hez ol­ma­sa­lar­dı, asır­lar­dan be­ri go­nul se­m­la­rı­mız­da bi­rer Su­rey­ya yıl­dı­zı gi­bi parlamaya devam edemezlerdi.

Bu buyuk Allah dostları, hÂdiseleri gonul penceresinden, aşk ve muhabbet nazarıyla muşÃ‚hede ettikleri icin; bulundukları toplumlara, hidÂyet bekleyen nice gonullere ve hatt cihÂna yon ve­ren padişahlara rehberlik etmişlerdir. Zira onlar, zÂhirî ilimlerin, akıl ve mantık bilgilerinin uzerindeki sırlı ortuyu kaldırmışlar, ilÂhî aşk ve muhabbetin feyizli tecellîlerine mazhar olmuşlardır.

MANEVİ ZAAFLARI OLAN DİN KARDEŞLERİMİZE YARDIMCI OLMALI

Bu Hak dostları, fÂnî vucutları asır­lar­dır top­rak al­tın­da ol­ma­sı­na rağ­men, feyz, rû­h­ni­yet ve go­nul eser­le­riy­le gunumuze kadar geldikleri gibi, bundan sonra da hizmetleriyle diri kalmaya devam edeceklerdir.

Hiz­me­tin en muhim g­ye­le­rin­den bi­ri olan hidÂyet mahrumlarının hi­d­yetine ve­sî­le ola­bil­mek veya mÂnevî hususlarda zaaf icinde olan din kardeşlerinin ıslahına yardımcı olabilmek, reh­ber in­sa­nın m­ne­vî du­ru­mu­na bağ­lı bir key­fi­yet­tir. İs­lÂm ’ı şah­sî ha­y­tı­mız­da ne ka­dar tat­bik ede­bi­lir­sek, di­ğer in­san­la­ra da o nisbet­te musbet te­sir ede­bil­me imkÂnımız olur.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Hizmet, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan