“Antlaşma yaptığınızda, Allah ’a karşı verdiğiniz sozu yerine getirin” ve “Ey iman edenler! Akidlerin gereğini yerine getiriniz” ayetlerini nasıl anlamalıyız?Kur ’an ’da sozunde durmak ve va ’dini yerine getirmekle şoyle buyrulur:
“Antlaşma yaptığınızda, Allah ’a karşı verdiğiniz sozu yerine getirin.” (Nahl sûresi, 91.)
***
“Ey iman edenler! Akidlerin gereğini yerine getiriniz.” (MÂide sûresi, 1)
Antlaşma ve akidleşme ifadeleri bize iki sozumuzu ve va ’dimizi hatırlatmaktadır. Bunlardan biri Allah ile yaptığımız antlaşma, diğeri de insanlarla yaptığımız akidleşmedir. Yukarıdaki Âyetler, butun antlaşma ve akidleşmeleri icine alacak kapsamdadır.
Allah ile yaptığımız antlaşma, O ’nu ilÂh olarak tanımak, O ’na asla ortak koşmamak ve emirlerine uyup yasaklarından uzak durmak hususlarındadır. Kur ’Ân-ı Kerîm ’deki:
“Ey Âdemoğulları! Size şeytana tapmayın, cunku o sizin apacık bir duşmanınızdır, demedim mi? Ve bana kulluk ediniz, doğru yol budur, demedim mi?” (YÂsîn sûresi, 60-61) Âyetleri bize bu sozleşmeyi hatırlatmaktadır.
Allah ile yaptığımız antlaşmanın sonuclarını bize hatırlatan Âyet-i kerîmeler de vardır. Bunlardan birinde:
“Kim ahdini bozarsa, ancak kendi zararına bozmuş olur. Kim de Allah ile olan ahdine vef gosterirse, Allah ona buyuk bir mukÂfat verecektir” (Fetih sûresi, 10) buyurulmaktadır.
Bir başka Âyette Allah TeÂl bu ahdi ve sonucunu şoyle hatırlatmaktadır:
“Bana verdiğiniz sozu yerine getirin ki ben de size v ’dettiklerimi vereyim.” (Bakara sûresi, 40)
Peygamber Efendimiz MuÂz İbni Cebel ’e:
- “Ey MuÂz! Allah ’ın kullar uzerinde, kulların da Allah uzerinde ne hakkı vardır?” diye sormuş, MuÂz ’ın:
- Allah ve Resûlu daha iyi bilir, demesi uzerine de şu cevabı vermişti:
- “Allah ’ın kulları uzerindeki hakkı, onların sadece kendisine kulluk etmeleri ve hicbir şeyi O ’na ortak koşmamalarıdır. Kulların da Allah uzerindeki hakkı, kendisine hicbir şeyi ortak koşmayanlara azÂb etmemesidir.”
Resûl-i Ekrem Efendimiz kulun Allah ile olan bu antlaşmasına, sık sık temasla şoyle buyururdu:
- “Allah ’ım! Gucum yettiği kadar ahdine ve va ’dine sadÂkat gosteriyorum.” (BuhÂrî, DaavÂt 16)
İnsanlarla yaptığımız belgeye bağlanmış antlaşma ve akidleşmeler ise, bir arada yaşamanın gereği olarak yapılan alım, satım, borclanma, kira, şirket, hibe gibi işlemlerdir. Diğer milletlerle yapılan antlaşmalar da bu gruba dahildir. Antlaşma ve akidleşmelerin bağlayıcı ozelliği vardır. Yaptığı antlaşmalar sebebiyle buyuk bir sorumluluk yuklendiğini hissetmeyerek verdiği sozde durmayan kimseler, once dunyada kanunlar karşısında hesaba cekilirler. Butun antlaşmalar Allah adına verilmiş birer soz olduğu icin, sozunde durmayanlar CenÂb-ı Hakk ’ın huzurunda hem bu sebeple hem de kul hakkını ciğnemeleri sebebiyle ilÂhî cezaya mahkûm olurlar.
Kaynak: Riyazus Salihin, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
SOZUNDE DURMAMANIN VEBALİ