Gebelikte oluşabilen en ciddi sorunlardan biridir
Halk arasında ‘gebelik zehirlenmesi, albumin hastalığı’ olarak ta bilinen Preeklampsi , annede yuksek tansiyon, odem ve idrarda bir protein olan albumin’in artışı ile kendini gosterir.Bu tabloya sara hastalığındaki gibi kasılma nobetleri de eklendiğinde Eklampsi adını alır.
Genel olarak gebelikte yuksek tansiyon ;
Preeklampsi
Kronik hipertansiyon
Kronik hipertansiyon uzerine yerleşmiş preeklampsi
olmak uzere uc grupta incelenir.Preeklampsi 20. gebelik haftasından sonra ortaya cıkar ve mutlaka albuminuri (idrarla albumin atılmasında artış) ile birliktedir.Kronik hipertansiyon gebeliğin 20. haftasından once de varolan hipertansiyondur.Boyle bir hastada 20. haftadan sonra klasik preeklampsi tablosunun yerleşmesi durumunda da Kronik hipertansiyon uzerine yerleşmiş preeklampsi tanısı koyulur.
Farklı adlarla anılsa da her uc tabloda da belirgin riskler soz konusudur.Preeklampside sorun kılcal damarlarda kan akımına karşı artmış direnctir. Bu nedenle Bu şekilde dolaşımdaki kanın sıvı kısmı damarlardan doku arasına kacarak odemi oluşturur.Vucutta belirgin odeme rağmen damar icindeki sıvı azdır ve bu durum bebeğe oksijen ve besin taşınmasını zorlaştırır. Hipertansiyon ve albuminurinin derecesi, ve bazı diğer faktorler goz onune alınarak preeklampsi hafif ve şiddetli preeklampsi olmak uzere iki farklı şekilde ele alınır. Ağır preeklampside olaya karaciğer ,borek,beyin ,pıhtılşma sistemi ve diğer tum organlarda da fonksiyon bozuklukları hızlı bir şekilde gelişebilir ve kısa surede hasta belirgin şekilde ağırlaşabilir.
Preeklampsi olasılığının arttığı durumlar ;
Anne yaşının 20 nin altında ya da 35 in uzerinde olması
Duşuk sosyoekonomik duzey
İlk gebelik ya da dorduncu gebelik ve otesi
Coğul gebelik
Polihidramnios
Fetal hidrops(farklı nedenlerle bebeğin tum vucut boşlularının sıvıyla dolması )
Kronik hipertansiyon
İyi kontrol edilmememiş şeker hastalığı
Obesite (Vucut kitle indeksinin 30 un uzerinde olması)
Preeklampsi sinsi seyredebilen ciddi bir hastalıktır.Cok ileri safhalara dek dikkat cekmeyebilir. Gebelikte duzenli tansiyon olculmesi bu acıdan son derece onemlidir.Her muayenede ultrasonografi kesinlikle tıbbi bir gereklilik değildir ama tansiyon mutlaka olculmelidir.Kontrollerin ayda bir yapıldığı donemde kontroller dışında da fırsat bulduğunda tansiyon kontrolu yapılmasında yarar vardır.
Tansiyon olcerken bazı detaylara ozen gosterilmesinde fayda vardır.Herşeyden once tansiyonu olculecek kişi en az 5 dakika kadar dinlenmiş olmalıdır. Genelde sağ koldan olcum yapılması tercih edilir.Sol kolda kan basıncı sağa gore biraz daha duşuktur.Gebelikte meydana gelen değişiklikler nedeniyle ozellikle diastolik (kucuk) tansiyonu olcmek zordur.(Bazan bu değerin 0 ‘ a dek duştuğu sanılabilir) .Bu nedenle gebelerde kan basıncı olcumu deneyimli biri tarafından yapılmalıdır.Bilekten kan basıncı olcen elektronik aletlerden hatalı sonuclar elde edilebilse de klasik tansiyon aletlerini kullanmakta zorlanan ve kan basıncı takibi onerilen anne adayları tarafından kullanılabilir.
Gebeliğin 20. haftasından sonra kısa surede hızlı kilo artışı, dizin alt kısmında bacağın on yusunde sertce hissedebildiğiniz tibia kemiğinin uzerine parmağınızla bastırdığınızda hemen gecmeyen cukurluk fark etmeniz odem işaretidir.Odem coğu kez preeklampsinin uc temel bulgusundan ilk ortaya cıkandır.Boyle bir değişim fark ettiğinizde mutlaka doktorunuzla mutlaka iletişim kurun.
Preeklampsi şuphesinde anne adayından tam idrar tetkiki istnenir.İdrarda albumin miktarının kabul edilen sınırın uzerinde olması beraberinde kan basıncı artışı ve odem de bulunduğunda preeklampsi tanısı koymak icin yeterlidir.
Vakaların coğu hafif preeklampsi kategorisinde yeralır. Kan basıncının 160/100mmHg nın uzerinde olması, idrarda belli miktardan fazla albumin bulunması,gorme bozuklukları ,karın ağrısı ve diğer bazı bulguların varığında ise ‘’Ağır Preeklampsi’’ soz konusudur .Ağır preeklampsi kesinlikle hastanede yatmayı bazen de yoğun bakımı gerektiren bir durumdur. Vakaların coğu hafif preeklampsi kategorisinde yeralır. Kan basıncının 160/100mmHg nın uzerinde olması, idrarda belli miktardan fazla albumin bulunması,gorme bozuklukları ,karın ağrısı ve diğer bazı bulguların varığında ise ‘’Ağır Preeklampsi’’ soz konusudur .Ağır preeklampsi kesinlikle hastanede yatmayı bazen de yoğun bakımı gerektiren bir durumdur.
Ağır preeklampsi zemininde gelişen ve anne icin ciddi tehlike oluşturanbir tablo da HELLP sendromudur. Annenin karaciğer fonksiyonlarında ozulma ,alyuvarların parcalanması ve trombosit (kan pıhtılaşmasında temel rol oynayan ufak hucreler) sayısında ciddi azalmayla birliktedir.Tum sistemlerin etkilenebileceği ve onemli oranda hayati tehlike arzeden bir durumdur.
Preeklampsi tablosuna sara nobeti tarzında tum vucudu tutan kasılma nobetlerinin eklenmesi ile Eklampsi ortaya cıkar.Her eklampsi nobeti hem anne hem de bebek icin ciddi tehlike oluşturur ve mutlaka engellenmelidir.
Preeklampsi tedavisi hastalığın şiddetine ve gebelik haftasına gore değişse de gercek anlamda tek tedavi doğumun gercekleştirilmesidir.Hafif preeklampsi durumunda erken doğumun bebeğe getirdiği risklerle gebeliğin devam ettirilmesi durumundaki olası riskler karşılaştırılarak karar verilir.Hastalığın seyri cok değişken olabileceğinden yakın izlem son derece onemlidir.Hem annenin hem de bebeğin durumu cok yakından izlenir.Anneye yatak istirahati verilir ,yakın kan basıncı takibi ve gerekli laboratuar tetkikleri yapılır.Bebeğin iyilik durumu bebek hareketlerinin takibi,non stres test ya da ultrasonografi ile cok sıkı takip edilir.Erken doğum gerekebileceği goz onune tutularak bebeğin akciğer gelişimini hızlandıran ‘kortikosteroid’ tedavisi uygulanır.
37. gebelik haftasından sonra tum preeklampsi hastaları icin doğum kesin olarak gereklidir. Gebeliğin daha fazla uzatılması akciğer gelişimi tamamlanmış ve dış dunyaya uyum sağlamakta zorlanmayacak bir bebeğin anne karnında riske atılması anlamına gelir.Risk aynı zamanda anne adayı icin de gecerlidir.Hafif preeklampsi vakaları da zaman icinde bazen cok hızlı olarak ağır preeklampsiye donuşebilir.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]