Postur ve stabilite kavramları… Cunku; postural bozukluklar kas iskelet sistemi problemlerine yol acmaktadır. Bu nedenle değerlendirilmesi rehabilitasyon hekimleri tarafından onem arz etmektedir. Ancak, kas iskelet sistemi ağrıları ile postur ilişkisi bilinmesine rağmen bu ilişkiyi ortaya koyan yayın sayısının az olması ve halen posturun kabul edilmiş evrensel tanımının olmaması gibi nedenlerle değerlendirmede halen birtakım guclukler mevcuttur.
Postur tanımı Amerikan Ortopedi Akademisi Postur Komitesi tarafından 1947 yılında yapılmıştır. Bu tanıma gore, “postur, iskelet oğelerinin, vucudun destek yapılarını zedeleme ve ilerleyici deformasyondan koruyacak şekilde duzgun ve dengeli dizilişi” olarak ifade edilmiştir. Ayakta sabit duruş pozisyonunda iken, yercekimine karşı vucut segmentlerinin birbirine oranla en uygun pozisyonda yerleşimi “statik postur”; hareket halindeyken yercekimine karşı vucut segmentlerinin eklemlerin aldığı pozisyonlara gore birleşimi ise dinamik postur olarak tanımlanmaktadır.
Sut cocukluğu doneminde postural reaksiyonlar tam değildir. Oyun ve diğer aktivitelerle pratiklik kazanılır. Hayat siklusu boyunca vucut oranlarında ve omur eğriliklerinde değişiklikler olur. Yenidoğanda tum omurga fleksiyondadır. Baş kontroluyle servikal omurgada ters bir eğrilik başlar. Oturma ve yurumeye başlayınca lumbal omurgadaki eğrilik oluşur. Yaşlanmayla omurga başlangıctaki ‘C’ şekline donmeye meyillidir. Gozlerin yere paralel tutulması amacıyla servikal lordoz arttırılır. Yenidoğanla karşılaştırıldığında spinal fleksibilite buyuk oranda azalmıştır.
Stabilite, ayaktayken pozisyonel değişikliklere karşı vucut ağırlık merkezinin (VAM) korunabilmesidir. VAM, ne kadar az şiddette ve hızda yer değiştirirse stabilite o kadar buyuk olur. Postural bozukluk ne kadar fazla ise, VAM salınım o kadar fazla olacağından denge o kadar bozuk olur. Stabilite sayesinde; Postural denge korunur ve istemli hareketler yapılabilir (ekstremitelerin kontrollu hareketi sağlanabilir). Postur ve stabilite mekanik cifttir.
Postur ve stabilitenin değerlendirilmesinde vucut ağırlık merkezinin gectiği noktaların bilinmesi cok onemlidir. Lateral bakıda, verteksten bir cekul hattının gectiği varsayılırsa; kulak (aurikula), omuz orta noktası, L3 vertebra ortası ve dizin 1/3 on kısmı aynı hizada olmalıdır. Bu noktalardan gecen hat ise, S2 vertebranın hemen onunde, kalca ekleminin gerisinde ve ayak bileğinin (lateral malleolun onu) onunde olmalıdır. Bu noktalar goz onune alındığında eğer VAM cizgisi farklı bir noktadan gecmiyorsa ve bu kuvvet cizgisi destek taban yuzeyi icinde kalıyorsa, postur ve stabilite korunmaktadır. Hareket halinde VAM yer değiştirir. Ağırlık merkezinin one, yana (ağırlık aktarımı yapılırken) yer değiştirmesi, stabiliteyi etkiler
Postur değerlendiriken ideal posturun hekimler tarafından iyi bilinmesi gereklidir. İdeal posturde; baş, boyun, omuz, pelvis, kalca, diz ve ayak bileği eklemleri optimal pozisyonu iyi belirlenmelidir. İdeal postur icin gerekli onlemler, egzersizler (germe, stabilizasyon, mobilizasyon gibi..) hekim tarafından planlanabilmelidir. İdeal postur (standart postur=notral postur); minimum caba ile vucutta maksimum yeterliliği sağlayan duruştur. Ayrıca; fonksiyonel pozisyonda tum destekleyici yapılara olması muhtemel hasar ya da deformite riskini en aza indirdiği duşunulen posturdur.
Minimum enerji harcaması ile, dengesi iyi, eklemler uzerindeki zorlanması az, organların yeterli ve duzgun calışabilmelerini sağlar. İdeal erekt postur anterior, posterior ve lateral planda vucut kısımlarının bir cekul hattı veya hayali cizgi etrafında karşılaştırılması ile saptanır. Bu cizgi uzerinde vucut kutlesi dengede kabul edilir. Anormal postur (bozulmuş postur) ise; destek tabanı uzerinde yetersiz denge ile sonuclanan, destekleyici yapılara olan gerilimin artmasına neden olan posturdur. Bozuk posturdeki denge bozukluğu, yorgunluğa iskelette asimetriye ve nosiseptif uyarılarla ağrıya yol acar. Anormal posturu korumak icin kaslar aşırı gerilirler. Zamanla spazm ve ağrı ortaya cıkar.
Anterior bakışta ayak topukları birbirinden yaklaşık olarak 8 cm uzaklıkta durmalıdır, hayali cizgi her iki topuk arası mesafenin tam ortasından yukarı doğru yere dik cizilen cizgidir. Pelvis, omurga, sternum ve kafatası orta cizgilerinden gecerek vucudu eşit iki yarıma boler. Vucut ağırlığı iki yarı arasında dağılır. Simfizis pubis, spina iliaka anterior superiorlar ve omuzlar horizontal planda aynı seviyededir. Posterior bakışta dizler, kalca gluteal kıvrımlar, krista iliakalar, sakroiliak eklem uzeri gamzeler, skapulanın inferior koşeleri, akromial cıkıntılar, kulaklar, protuberensia oksipitalis eksterna horizontal planda aynı seviyededirler.
Postur sadece ayakta değerlendirilmemelidir. Oturma posturunun de değerlendirilmesi onemlidir. İdeal oturma posturunde; İskial tuberositaslar en buyuk destek yuzeyini oluşturmalıdırlar, uylukların ust kısmı diz eklemi arkasına aşırı basınc oluşturmayacak şekilde oturma yuzeyine yerleştirilmelidir. Lomber omurga mid-fleksiyonda olmalı fizyolojik eğrilikler surdurulmelidir. Tum omurga hafifce arkaya doğru eğimli bir arkalıkla desteklenmelidir, bacakların ağırlığı ayaklar ile destek yuzeyine aktarılmalıdır. Yerde otururken ellere ve kollara veya duvara dayanarak govde desteklenmelidir.
Postur değerlendirmesi sırasında orneğin omzun yatarak veya ayakta değerlendirmesinde farklılıklar bulunabilir. Bu noktada omuz protraksiyonu veya retraksiyonu değişebilir. Omuz yuksekliği değerlendirildiğinde levator skapula ya da trapez gerginliğine bağlı omzun yuksekte kalması basitce her iki omzu eleve ve deprese ederek bakılabilir. Bahsedilen kasların gerginliğinde omuz elevasyonu daha kolay, depresyonu ise daha zor ve asimetrik olacaktır. Posturle ilgili dolaylı değişimler de izlenebilir. Sağ tarafı dominant bir kişide sağ omzun protrakte ve deprese olması beklenir. Servikal strain yaşamış bir hastanın ise omzunun eleve halde bulunması normaldir.
Sonuc olarak; ideal posturun tanımı, değerlendirilmesi iyi yapılabilmesi; torasik kifoz artışı, hiperlordoz, hipolordotik postur, kifolordotik postur ve skolyoz gibi anomalilerin erken tanı ve tedavilerinin sağlanabilmesine imkan vermesi acısından son derece onemlidir.

[h=2]İstanbul Fizik Tedavi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]