Polikistik yumurtalık hastalığı nedir?
Polikistik yumurtalık hastalığı (PCOS) ureme cağı kadınlarında gorulen en sık hormonal bozukluktur. Coklu genetik faktorlerin etkisi ile geciş gosterir ki ailede PCOS var ise risk artar. 1. derece akrabalarda (anne, kız kardeş) PCOS var ise %20-40 oranında kişide PCOS gorulur.Amerika Birleşik Devletlerinde toplumdaki ureme cağındaki kadınların %5-%10'unu etkilemektedir. Hacettepe PCOS Calışma Grubu olarak 100 bin dolarlık bir butce ile yapmış olduğumuz bir calışmada (Ulkemizdeki ilk ve tek calışmadır) ulkemizdeki PCOS sıklığını %19 gibi oldukca yuksek bir oranda tespit ettik.

Tanı
Tanıda hasta muayene edilir, USG yapılır ve kıllanmanın derecesi Ferriman-Gallwey olcumu ile belirlenir. Kanda erkeklik hormonları tespit edilir. (Total testosteron, serbest testosteron, SHBG, DHEA-S). Prolaktin ve TSH değerleri istenir.
Rotterdam kriterlerine gore:
Adetlerde gecikme veya Âdet olamama (yumurtlamanın seyrek ya da hic olmaması) Kıllanma tuylenmede artış (yuzde, iki goğus arasında, gobek cevresinde, ust kollarda, sırtta, ust bacakta) veya laboratuvarda erkeklik hormonlarının yuksek olması Ultrasonografi ile incelemede tek bir yumurtalıkta 12 ve uzeri kucuk 2-9 mm capında kistlerin gozlenmesi Bu 3 maddeden en az 2 tanesi var ise PCOS tanısı konulur.


Normal ve polikistik yumurtalık gosterilmiştirEşlik eden durumlar
Polikistik yumurtalık hastalığı olan hastaların yaklaşık yarısı kiloludur. Kilo almaya yatkınlık, kilo verememe Yağlı cilt, sivilcelenme, erkek tipi sac dokulmesi gozlenebilir Kıllanmada artış Yumurtlama seyrek veya olmadığı icin gebeliğin oluşmaması durumu olabilir. Gebelik oluşanlarda ise duşuk yapma riski daha fazladır. Rahim icin kalınlaşması (endometrial hiperplazi) ve rahim ici kanseri icin risk faktoru oluşturabilir Depresyon (%26-40), endişe-kaygı bozukluğu (%11.6), aşırı yemek yeme isteği (%23.3), hayattan zevk alamama daha fazla oranda gozlenir Gebelik zehirlenmesi (Preeklempsi), gebeliğin tetiklediği yuksek tansiyon, gebelik şeker hastalığı ve erken doğum eylemi riski artmıştır. PCOS hastalarının bebeklerinin normal olanlara gore doğum sonrası yoğun bakım ihtiyacı daha yuksektir. Perinatal morbidite daha yuksektir (Coğul gebelik etkisi duzeltildikten sonra bile). Yumurtalama tedavisine bağlı coğul gebelik oranı da yuksektir. Kilodan bağımsız olarak PCOS hastalarının %40'ında gizli şeker vardır. %10'unda aşikÂr şeker hastalığı vardır. Kilolu olan PCOS hastalarında gizli şeker oranı %90'dır. Yakın zamanda yapılan bir calışmada (35 calışmanın ortak sonucu) PCOS kadınlarında aşikar şeker hastalığı 4 kat, gizli şeker hastalığı 2.5 kat artmıştır. Bu nedenle tanı konulduğunda ve her 2 yılda bir şeker yukleme testi ile (75 gram şeker yukleme) aşikÂr şeker hastalığı veya gizli şekerin gelişip gelişmediği kontrol edilmelidir. PCOS hastalarının %70'inde kan yağları yukselmiştir. Kotu yağ olarak bilinen, damarları tıkayıcı yağ olan LDL yağı %24-40'ında yuksektir. İyi yağ olarak bilinen HDL yağı azalmıştır. PCOS hastalarının %33-47'sinde metabolik sendrom gorulur ki bu oran normale gore 2-3 kat artmıştır. PCOS hastalarında kalp damar hastalıklarına yakalanma oranı daha yuksektir. Bizim yapmış olduğumuz bir calışmada PCOS'li hastalarda CD40 denilen ve kalp damar hastalıklarına yakalanma riskini artıran bir maddenin daha yuksek oranda olduğunu tespit ettik. Bu calışma ile 2008 3. Ulusal Ureme Endokrinolojisi ve Kısırlık Kongresinde en iyi makale 1.'lik odulunu almış olduk. Yumurtalık kanseri ve meme kanserinin riskinin yuksek olduğunu belirten calışmalar olsa dahi tam olarak gosterilememiştir. Şu an icin meme kanseri ve yumurtalık kanseri acısından daha yakından tarama onerilmemektedir.Tedavi

Tek bir tedavi seceneğinden ziyade şikÂyetlere yonelik tedavi daha uygundur.
Yumurtlamasız vajinal kanamalar
Yumurtlamamaya bağlı olarak fazla ostrojene ikincil gelişir. Progesteron hormonun az olması nedeni ile rahim icini kaplayan tabaka kalın ve cok kırılgandır. Uzun sureli vajinal kanama gorulebilir. 35 yaş ustu kadınlarda rahim ici tabakanın patolojik olarak kalınlaşması (atipili veya atipisiz endometrial hiperplazilerde en az %1 rahim kanserine donuşme ihtimali vardır) gorulebileceği icin rahim icerisinden ornekleme yapmak gereklidir. Histeroskopi imkÂnı var ise mutlaka histeroskopi eşliğinde yapılmalıdır. 35 yaş altı kadınlarda ise genellikle orneklemeye gerek yoktur.
Rahim ici orneklemede sorun yok ise vajinal kanamaları durdurmak icin kombine doğum kontrol hapları, siklik veya surekli progesteron tedavisi (Medroksiprogesteron asetat 5-10 mg/gun veya norethindrone asetat 2.5-10 mg/gun veya mikronize progesteron 200 mg 2-3 kez/gun) verilebilir.
Uygun olgularda progesteron iceren rahim ici araclar (Mirena) takılabilir.
Kıllanmada artış
Kıllanmada artış tedavisi detaylı olarak kıllanma bolumunde anlatılmıştır. Detaylı bilgi icin tıklayınız.
Tip 2 Şeker hastalığından korunma
Kilo verme, diyet ve egzersiz şeker hastalığına yakalanma oranını etkili olarak azaltır. Gerekli durumlarda metformin 2-2.5 mg/gun tedaviye eklenebilir. Metformin aslında bir şeker duşurucu ilactır. İştahı da kestiği icin kilo vermede yardımcı olabilir.
Kalp damar hastalıklarına karşı korunma

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]
Yazar
Prof. Dr. İbrahim ESINLER [h=2]Kadın Hastalıkları ve Doğum[/h]



Bu makale 29.09.2011 tarihinde eklendi. 411 kez okundu.
Bu makaleye oy verin :

Site icerisinde bulunan bilgiler bilgilendirme amaclıdır. Bu bilgilendirme kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amacla muayene etmesi veya tanı koyması yerine gecmez.



[h=3]Konu hakkında uzmandan bilgi talep edin[/h]Bu talebiniz doğrudan uzmana gonderilir. Prof. Dr. İbrahim ESINLER en kısa surede irtibata gececektir
Gonder