Okula giden cocuğunuz besleniyor mu?Doğumunu daha dun gibi hatırladığımız cocuklarımız hızla buyuyerek okula başladı ve yeni eğitim oğretim yılı ile birlikte oğretmenlerine ve arkadaşlarına kavuştu. Anne ve baba olarak bizlerin en buyuk arzusu, cocuklarımızın sağlıklı ve mutlu olması ile birlikte iyi bir eğitim alarak meslek sahibi olmalarıdır. Okul başarısında sadece okul ve oğretmenlerin rolu olmayıp, en onemli etkenlerden birinin beslenme olduğu artık kesin olarak kabul edilmektedir.
Beslenme, yaşamın her doneminde olduğu gibi ozellikle buyume ve gelişmenin cok hızlı olduğu okul cağı cocukları icin buyuk onem taşımaktadır. Temelde yeterli ve dengeli beslenen cocukların beklenen buyume ve gelişmeyi sağladıkları gorulmektedir. Tersi durumunda ise cocukluktan itibaren buyume ve gelişmeleri geri kalarak ileri donemde daha kısa, zayıf, gucsuz ve motor becerisi az olan yetişkinler olarak karşımıza cıkmaktadırlar.
Okul cağı cocuklarının yetersiz, dengesiz ve aşırı beslenmesi bircok sağlık problemine neden olmaktadır. Bu yaş grubunda en sık gorulen beslenme problemleri; obezite, demir yetersizliği anemisi, diş curukleri ve zayıflıktır.
Ulkemizde yapılan buyuk kapsamlı calışmalara gore; ortalama her 4 cocuktan biri şişmanlık her 10 cocuktan biri ise sağlık acısından riskli olacak kadar zayıflık problemi yaşamaktadır. Cocuklarda ozellikle obezite probleminin ileri donemde kalp hastalıkları, diyabet, yuksek tansiyon ve bazı kanserlere zemin hazırladığı da unutulmamalıdır.
Okul cağı cocukları icin cok onemli olan ve muhakkak yerleştirilmesi gereken alışkanlıklara bir bakalım.
Her gun duzenli kahvaltı yapılmalıdır. Tum gece aclık sonrası sabah saatleri, kan şekerinin en duşuk olduğu zaman dilimidir. Beyin calışması icin sadece kan şekerinin kullanıldığı duşunulurse sabah kalktıktan kısa sure sonra hemen kahvaltı yapılmalıdır. Kahvaltı yapmayan cocukların dikkatlerinin daha dağınık, konsantrasyonlarının ve anlama kapasitelerinin daha duşuk olduğu bilinmektedir. Unutmayın kahvaltısız bir okul başarısından soz edilemez.
Her gun 4 besin grubundan yeterince tuketilmelidir. Besinler benzer iceriklerine gore gruplanmıştır. Birinci grup sut, yoğurt, ayran gibi kalsiyumdan zengin yiyecekler, ikinci grup et, yumurta, kurubaklagiller gibi proteinden zengin yiyecekler, ucuncu grup vitamin ve minerallerden zengin sebze ve meyveler, dorduncu grup ise karbonhidratlardan zengin ekmek, pilav, makarna, erişte, bulgur gibi tahıllardır. Farklı yaş gruplarında her besin grubundan alınması gereken porsiyon miktarları değişiklik gosterse de her gun tum besin grubuplarından alınması sağlanmalı ve hatta oğunlerde mumkun olduğu kadar fazla besin grubundan yiyecek veya icecek bulundurulmasına calışılmalıdır. Beslenme cantası hazırlarken bu konuya cok dikkat edilmelidir.
Her gun 3-4 porsiyon kalsiyumdan zengin yiyecek ve icecekler tuketilmelidir. Okul cağı, kemiklerin uzadığı ve kemik yoğunluğun artığı bir donemdir. Bu donemde kalsiyumdan zengin beslenme boy uzamasını direkt etkilemektedir. Kalsiyumun temel kaynakları; sut, yoğurt, ayran, peynir gibi sut ve sut urunleridir.
Demir yonunden zengin et, yumurta gibi yiyecekler tuketilmelidir. Demir mineralinin vucutta yetersiz olması yani demir eksikliği anemisi, cocuklarda algılamada gerilik ve dikkat dağınıklığına neden olmaktadır. Uzun sureli bu eksikliğin surmesi; halsizlik, yorgunluk, sık hastalanma ve iştahsızlık gibi problemlere de neden olarak hem genel sağlığı hem de okul başarısını olumsuz etkilemektedir. Demir minerali ve aminoasitlerden cok zengin olan yumurta, okul cağı cocuklarının kahvaltısında her gun bulunmalıdır.
Besin değeri olmayan atıştırmalıklardan kacınılmalıdır. Cocuklar okulda, aileden ayrı olarak beslenme ile ilgili ilk kez kendi kararlarını almaya başlarlar. Gerek okul kantinleri gerekse cevrede satılan yiyecek ve iceceklerin keşfi, bu yaş grubu cocuklarını kalori değeri yuksek ancak besleyici değeri olmayan yiyeceklere yoneltir. Bu nedenle cocuklarımıza oğun aralarında atıştırmalık sağlıklı yiyecekler onerebilmeliyiz. Taze ve kuru meyveler, havuc, salatalık gibi sebzeler, kuruyemişler, sut, yoğurt, ayran, sandvic, tost gibi yiyecek ve icecekler, sutlu tatlı ve dondurma gibi tatlılar, sağlıklı atıştırmalıklar olarak dikkati cekmektedir. Tum sozu edilen bu yiyecek ve icecekler, cocuklar icin enerji dışında buyume ve gelişmeyi destekleyici onemli besin oğelerini de icermektedir.
Sıvı tuketimi artırılmalıdır. Cocuk ve genclerin vucudunun % 50’den fazlası sudur. Ozellikle okul cağı cocuklarının okul zamanları boyunca sıvı tuketimini ihmal ettikleri gorulmektedir. Yetersiz sıvı tuketimi nedeni ile algılamada duşukluk, konsantrasyon eksikliği ve yorgunluk gibi problemlerin gelişebileceği unutulmamalıdır.
İyot normal buyume ve gelişme icin elzem olan bir mineraldir. Cocuklarda iyot eksikliğinin oğrenme zorluğuna ve dolayısı ile okul başarısındaki duşukluğe neden olduğu bircok calışmada ortaya konmuştur. Turkiye’de iyot yetersizliği sonucu karşılaşılan problemlerin buyukluğu sonucu tuzların iyotlanması kanunen zorunlu hale getirilmiştir. Ancak halen kaya tuzu gibi iyot icermeyen tuzların kullanımı da gorulmektedir. İyotlu tuz kullanmamanın zeka gelişimini 10-13 puan azaltabildiği unutulmamalıdır.
Cocukların yeterli D vitamini almaları sağlanmalıdır. D vitaminin temel kaynağı guneştir. Başta yağlı balıklar olmak uzere yiyeceklerde az miktarda bulunmaktadır. Normal buyume ve gelişme icin D vitaminin kalsiyumla birlikte gorev yaptığı unutulmamalıdır. Her gun cocuklarımızın 10-15 dakika guneş ışınından faydalanması sağlanmalıdır.
Okul cağı, cocukların yaşamları boyunca surdurecekleri doğru alışkanlıkların kazanıldığı onemli bir donemdir. Anne ve babalar oncelikle cocuklarına beslenme konusunda iyi ornek olmaları gerektiğini unutmamalıdır.





[h=2]Ankara Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]