Emekliler veya dul ve yetimler aylık alırken calışmaya başladıklarında aylıkları kesilir mi? Bu konu gunumuz koşullarında, erken emekli olanlar veya erken emekli olmakla beraber yeniden calışma ve artı bir gelir ihtiyacı duyanlar ile yine aynı şekilde erken yaşta dul ve yetim kapsamına girenler ve genc yaşta olmaları nedeniyle calışma durumunda olanları ilgilendirmektedir. Bu kişiler, sadece Sosyal Guvenlik Kurumundan almakta oldukları aylık tutarlarıyla gecinememektedir. Ayrıca, secimle gelinen gorevlerine ve bilgi ve uzmanlık alanlarına ihtiyac duyulanlar da emekli iken gorev alabilmek durumunda kalabilmektedirler. İşte biz bu yazımızda, emeklilerin veya olum nedeniyle hak sahipliği durumunda aylık alanların calışmaya başlamaları halinde hangi durumlarda aylıkları odenir, hangi durumlarda aylıkları odenmez konusunu fazla mevzuat hukumlerine boğmadan net ifadelerimizle değerlendirmekteyiz.
KAMU KURUMLARINDA CALIŞILIRSA EMEKLİ AYIĞI KESİLİR, OZEL SEKTORDE CALIŞILIRSA KESİLMEZ
2005 yılından itibaren yururluğu devam ettirilen 5335 sayılı Kanun Madde 30 hukmu, emeklilerin tekrardan calışmaya başlamaları durumunu belli kurallara bağlamış durumdadır.
Bu madde hukmunun "Herhangi bir sosyal guvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel butceye dahil daireler, katma butceli idareler, doner sermayeler, fonlar, belediyeler, il ozel idareleri, belediyeler ve il ozel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal guvenlik kurumları, butceden yardım alan kuruluşlar ile ozel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, ust kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbusleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile muessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya gorevde calıştırılamaz ve gorev yapamazlar." şeklindeki kurallarına gore:
- Genel butceye dahil kamu idarelerinde,
- Katma butceli kamu idarelerinde,
- Doner Sermayeye sahip işyerlerinde,
- Fonlarla kurulmuş işyerlerinde,
- Belediyelerde,
- İl Ozel İdarelerinde,
- Belediyeler ve İl ozel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmelerde,
- Sosyal Guvenlik Kurumlarında,
- Butceden kendi butcesine para yardımı yapılan işyerlerinde,
- Ozel kanunla kurulmuş olan kamu kurum, kurul, ust kurul ve kuruluşlarında,
- Kamu iktisadi teşebbuslerinde (bunlarla bağlı işyerlerinde)
- Sermaye yapısı itibariyle % 50 den fazlası kamuya ait olan işyerlerinde,
Bir emekli kişi calışmaya başlarsa Sosyal Guvenlik Kurumundan almakta olduğu emekli aylığı kesilmektedir.
Madde hukmu tamamıyla kamu idarelerini iceriğine almaktadır. Yani ozel sektor bu madde kapsamına dahil değildir.
HİZMET VE YAŞ'A BAĞLI OLMAYAN AYLIKLAR BU KAPSAMA GİRMİYOR
Yukarıda yer verilen 5335 sayılı madde kapsamına kimler girmez?
Bu madde sadece emekli aylığı alan kişiyi ilgilendirmektedir. Yani hizmet ve yaş grubunu tamamlayarak emekli olan kişileri ilgilendirir. Hizmet ve yaş grubunun tamamlanması koşulu dışında kalanlar,
yani emekli aylığı adı altında aylık almayan kişileri ilgilendirmemektedir. Bu nedenle, bu madde kapsamına:
-
Vazife malulluğu aylığı alanlar girmez. Bu durumda olanlar calışmaya başlasalar da aylıklarını almaya devam ederler.
- Memur olarak
malulluk aylığı alanlar girmez. Bu durumda olanlar calışmaya başlasalar da aylıklarını almaya devam ederler.
- Memurun
olumu nedeniyle hak sahibi olarak dul ve yetim aylığı alanlar girmez. Bu durumda olanlar calışmaya başlasalar da aylıklarını almaya devam ederler.
-
Ancak, vazife malulluğu durumunda olanlar haric, diğerleri şayet aylık almakta iken tekrardan memur kadrosuna atanmışlarsa bu durumda aylıklarını alamazlar, aylıkları kesilir.
-
Engelli aylığı alanlar, malul aylığı alanlar kapsamında sayılmaz. Engelli aylığı da bir nevi emekli aylığı olduğundan kamu idarelerinde işci veya memur olarak gorev almaları halinde de aylıkları kesilir.
EMEKLİ AYLIĞI KESİLMEDEN YAPILABİĞLECEK KAMU GOREVLERİ
Ayrıca, 5335 sayılı Kanun Madde 30 hukmunde emekli aylıkları kesilmeden calışma izni verilen durumlarda belirlenmiştir. Bu durumlar genelde secimler neticesinde gorev alanlar ile bilgi ve uzmanlık alanlarına ihtiyac duyulanlar olduğunu belirtebiliriz. Bu durumlar da şoyledir:
Emekli aylığı almakta iken:
-Cumhurbaşkanlığına secilenler, Dışarıdan Bakanlar Kurulu uyeliğine atananlar, Yasama Organı uyeliğine secilenler, Mahalli idareler secimleri sonucuna gore gorev alanlar,
-Sadece toplantı veya huzur ucreti ya da hakkı odenen gorevleri yurutenler ile yonetim ve denetim kurulu uyeliği ucreti karşılığında gorevlendirilenler,
-Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve turdeki orgun ve yaygın eğitim kurumlarında ders ucreti karşılığı ders gorevi verilenler (universitelerde ders ucreti karşılığı ders gorevi verilenler hakkında yaş haddini aşmamış olmaları kaydı aranmaz.),
-Vakıf universitelerinde gorev alanlar,
-Ozel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin calıştırılma veya gorev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Başbakan tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya muşterek kararname ile atanan veya gorevlendirilenler ve Turkiye Buyuk Millet Meclisince yapılan secimler sonucunda gorev verilenler,
-2547 sayılı Yuksekoğretim Kanununun 60 ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Organı uyeliğinin bitiminden sonra oğretim uyesi olarak atanmış olanlar,
-27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Turk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun ek 36 ncı maddesi kapsamında istihdam edilen ihtiyat pilotlar ile Milli Savunma Bakanlığı ve bağlı birimlerinde personel ve askeri oğrenci temin faaliyetine yonelik hizmetlerin yurutulmesi icin gorevlendirilen emekli subay ve astsubaylar,
-18/3/1924 tarihli ve 442 sayılı Koy Kanununun 74 uncu maddesine gore gorevlendirilen guvenlik korucuları...
Bu gorevlere başlayanların emekli aylıkları kesilmemektedir.