Kalın barsak ve barsağın en son kısmı olan rektum bolgesinin tumorudur. Aynı barsak yapısının devamı olsalar da kalın barsak ve rektum kanseri lokalizasyonlar, gorevleri ve farklılaşmış yapıları nedeniyle farklı davranış ozellikleri taşırlar.
Kalın barsak ve rektumda kanser tedavi ve yaklaşım ceşitleri farklılık gosterirmi?
Evet, uygulanan cerrahi prensipler aynı olsa da davranış farklılıkları, tekrarları ve sonrasındaki tedavi secim tercihler,i anatomik yerleşim, cinsiyete gore davranış ve tedavi uygulama kolaylıkları ve tedavinin yararlılığı, beklenen yaşam , yaşam kalitesi kalın barsak ve rektum kanserlerinde farklıdır.
Bu nedenle kalın barsak ve rektum kanseri ayrı ayrı duşunulmelidir.
Kolorektal kanserler poliplerden başlar.
Poliplerin zamanında cıkartılması kalın barsak kanserinin ortaya cıkmasını engelleyebilir. Asemptomatik bireyler kanser gelişim riski acısından test edilmelidir.
Kolorektal kanserli olguların %60’ı lenf yollarına hatalığın ilerlemesi (metastaz) ile gelir. Uzak metastaz (daha uzak organlara karaciğer, akciğer gibi) ile gelir. Erken tanı ve tedavi yuz guldurucu
Kolorektal kanser icin yaralanılan tarama teknikleri nelerdir ?
Gaitada gizli kan tayini
Fleksibl sigmoidoskopi
Kolonoskopi
1-2-3 en cok yapılan ve doğruluğu kanıtlanmış olan işlemlerdir.
Cift kontrastlı Baryumlu kolon grafisi
CEA tayini
Gaitada DNA tayini
Virtual (sanal )kolonoskopi
Kalın barsak ve rektum kanserinde risk faktorleri nelerdir ?
Başlıca risk faktorleri ileri yaş (yetmiş yaşın uzeri),
-oncesinde kolorektal kanser ve polip olması ,
-Ulseratif kolit ve Chron hastalığı gibi iltahabi barsak hastalığı olması,
– ailede kalın barsak kanseri varlığı,
– tip 2 şeker hastalığı,
-ceşitli ailesel hastalıklar,
-Sigara, alkol alışkanlığı,
-D vitamini eksikliği,
-Obezite-şişmanlık olarak sıralanabilir.
Kalın Barsak ve Rektum kanseri riskini artıran durumlar nelerdir ?
Evet, meme, yumurtalık ve rahim kanserlerinde kolorektal kanser gelişimi artar. Pelvis bolgesine radyasyon tedavisi de riski arttırır.
-Ailede kolorektal kanser hikayesi
-50 yaştan buyuk olmak
-Herediter polipozis sendromları
-Herediter nonpolipozis sendromları
-Onceki rektal kanser
-Kolonoskopide Adenomatoz polipler
Kolorektal kanserlerin teşhisi nasıl olur ?
Kolorektal kanserde en iyi tarama metodu endoskopik incelemedir. Kolonoskopi, sigmoidoskopi, cift kontrastlı kolon grafisi,CT diğer yardımcı tetkikler olarak sayılabilir
Kolorektal kanserlerin %75’ini ise hicbir risk faktoru bulunmayan sporadik kanser olgularından oluşur.
Kolonoskopide poliplerin cıkarılması (polipektomi) kanser korunmasında yardımcı olabilirmi ?
Poliplerin oncelikle cıkartılması kanser gelişimini engeller
Coğu sigmoid kolon ve rektumda bulunur.
%30 rektum
%28 sigmoid
%9 inen kolon
%11 transvers kolon
%9 cıkan kolon
%13 cekum
Son yıllarda sağ kolon kanseri oranı artmaktadır
Kolorektal kanserler nasıl yayılır ?
3 ana yolla yayılır
Lokal / Lenfatik / Hematojen
Lokal yol barsak lumeni ve duvar dışına tumorun lumene dik gelişimi daha fazla
Duodenum, mesane vb yayılım
Ameliyatta lumene ve periton icine dokulerek
Lenfatik yol
Barsak katları tutuldukca lenfatik yayılım olasılığı artar.
Hematojen
En cok KC (portal venle, yarısı)
2. en sık AC
Kemik (%5, başta vertebra) ve beyin (%5)
Kolorektal kanserde en sık gorulen histolojik tipleri nelerdir ?
Adenokarsinom
Musinoz adenokarsinom
Taşlı yuzuk hucreli karsinom
Kucuk hucreli karsinom
Skuamoz hucreli karsinom
Adenoskuamoz hucreli karsinom
Meduller karsinom
İndiferansiye karsinom
Kolorektal (kalın barsak ve rektum kanseri) kanserlerde evreleme nedir?
Kolorektal kanserde evreleme tedavi acısından yol gosterici hastalığın akıbeti ve nasıl seyredeceği konusunda tahmin etmeye (prognoz) yardımcıdır.
Kolorektal kansede evreleme kalın barsak ve rektum kanserinde tum barsak sistemi kanserlerinde olduğu gibi kabaca barsak duvarlarındaki katmanların tutulumu, barsak duvarı ve barsağı besleyen damarların cevresindeki lenf yollarının tumor hucreleri ile tutulumu ve daha uzaktaki organların tutulumunun bilinmesi esasına dayanır.
Kolorektal kanser cerrahisi acısından başlıca farklılıklar yayılım ve karekter acısından bu noktada belirir.
Kolorektal kanserde belirtiler nedir ?
Rektumda ya da dışkıda kanama
Normal bağırsak alışkanlıklarında diyare ya da ishal gibi kalıcı bir değişiklik
Karın bolgesi (abdomende- daha sıklıkla sağ tarafta) ya da rektumda yumru
Rektumda gerilme hissi
Kilo kaybı
Karın bolgesi (abdomen) ya da rektumda ağrı
Ele gelen kitle
Tumor kanamasından kaynaklanan anemi (alyuvar hucre seviyesinin az olması). Bu durum yorgunluk ve bazen de nefessizliğe neden olabilir.
Bağırsak kanseri bağırsak tıkanıklığına da neden olabilmektedir. Bunun belirtileri; abdomende sancı, şişkinlik hissi, kabızlık ve hasta hissetme halidir
Kolorektal kanserde endoskopik incelemenin etkisi nedir ?
Kolorektal kanserli hastaların %70 kadarı kuratif cerrahi icin adaydır. Tum tumorlerin tespiti icin cerrahiden once kolonoskopi ve yapılmalıdır
Metastaz araştırmak icin batın tomografisi ve toraks tomografisi kullanılabilirRektumda evre ve lokalizasyon icin cerrahi tedaviden once ve sonra pelvik MR kullanımı gerektiğinde PET cT kullanımı gerekebilir.
Kolorektal kanserde tumor belirteclerinin faydası nedir ?
Cerrahi oncesi tumor belirtecleri ozellikle Ca19-9 ve CEA olculmelidir
Cerrahi rezeksiyon sonrası nuks takibinde bu antijen kullanılabilir.
Takiplerde CEA seviyeleri yukselirse %80-90 nuks vardır.
CEA olcumu tarama testi olarak kullanılmaya uygun değildir.
Kolorektal kanserlerde cerrahi tedavi nasıl yapılır ?
Kolorektal kanserlerde primer tedavi cerrahidir.
Bolgesel lenf nodları ile birlikte tumorun en az 5 cm oncesinden ve sonrasından rezeksiyon yapılır.
Sağ kolon tumorlerinde sağ hemikolektomi ve mezenterik lenf nodlarının rezeksiyonu.
Sol olan tumorlerinde sol hemikolektomi ve rektumun korunduğu primer kolonik anostomoz uygulanır.
Sigmoid kolon ve rektosigmoid tumorlerde ise rektum korunduğu icin kolostomiyi gerektirmeyen (low anterior) bir rezeksiyon ve uc uca anostomoz şeklinde ameliyat yapılır.
Bu hastalarda en az 12 -15 lenf nodu cıkartılmalıdır
Rektosigmoid tumorlerde ise mezenterik lenf nodları ile birlikte mezorektal fasya denen sarıcı yapıların(total mezorektal eksizyon) ic kısmındaki dokuların cıkartılması gereklidir.
Anusten itibaren 5 cm oncesindeki tumorler, lokal nuks oranı yuksek olsa da lokal proktektomi gerekmeden low anterior rezeksiyonla tedavi edilebilirler.
Distal 6 cm deki tumorler anal sfinkter koruyucu cerrahi, abdominoperineal rezeksiyon, gerektiğinde cevre dokuların cıkartılması ile tedavi edilebilirler.
CEA ve CT taramaları ile cok sayıda izole karaciğer metastazı olan hasta tespit edilmektedir.
Eğer karaciğere yayılmış veya bir lobda cok sayıda yayılma saptanırsa ve karaciğer dışı yayılım saptanmaz ise bu lezyonların rezeksiyonu secilecek tedavidir. Cıkarılamayan yayılmış nodullerin tedavisinde yerine lokal kemoterapi, ısı (RFA) veya mikrodalga tedavisi vb gibi bir cok yuz guldurucu tedavi metodu alternatif olarak kullanılabilir.
Bu yaklaşım uzun sureli hastalıksız yaşam icin tek caredir ve %25-35 kadar 5 yıllık veya daha fazla hastalıksız yaşam sağlayabilirr.
Tedavi edilmeyen tek karaciğer metastazında bile yaşam suresi ortalama 10 ay kadardır.
RADYOTERAPİ
Rektum dışındaki kolon tumorlerinde radyoterapinin bir yararı soz konusu değildir.Rektum tumorunde hastalığın durumu evresi yaygınlık durumu tedaviye verdiğ cevap kemik gibi yayıldığı bir cok faktore gore değişebilir.
KEMOTERAPİ
Cerahi uygulanan hastaların ucte birinden fazlasında hastalık tekrar eder.
Bu nedenle kuratif cerrahi sonrasında ceşitli adjuvan kemoterapi rejimleri denenmiştir. Levamizol ve 5FU adjuvan tedavisinin Dukes C hastalarında anlamlı yaşam suresini arttırdığı gosterilmiştir.
Dukes A ve B hastalarında herhangi bir kemoterapi rejimi faydalı bulunmamıştır.
Tekrarlayan hastalık durumunda cerrahi tedavi nedir ?
Belirli şartları sağlayabilen tum kolorektal kanserlerde tekrarlayan hastlık durumunda cerrahi tedavinin faydası gorulur.

[h=2]İstanbul Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]