Okul aile birliğince calıştırılmış olan personelin acmış oldukları davalar neticesinde ilgili mahkemelerce odenmesine hukmedilmiş yargılama giderleri ve ilama bağlı borcların Milli Eğitim Bakanlığı butcesinden odenip odenebilir mi? Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 12.03.2018 tarih ve 5143243 sayılı yazılarıyla, Okul aile birliğince calıştırılmış olan personelin acmış oldukları davalar neticesinde ilgili mahkemelerce odenmesine hukmedilmiş yargılama giderleri ve ilama bağlı borcların Milli Eğitim Bakanlığı butcesinden odenip odenemeyeceği hususunda hukuki yonden bir sakınca olup olmadığı hakkında soruları cevaplandırdı.
Yargıtay, sigortasız işci calıştıran okuldan bakanda sorumludur dedi 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununa dayanılarak yayımlanan 28199 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yonetmeliğinin; "Kuruluş" başlıklı 5. maddesinde, tuzel kişiliğe haiz olmayan okul aile birliklerinin kurulacağı duzenlenmiş, birliğin gorev ve yetkileri 6. maddesinde sayılmış ve "Okulun ihtiyaclarını karşılamak icin mal ve hizmet satın almak, bu hizmetlere ilişkin sosyal guvenlik pirimi, vergi ve benzeri odemelerin yapılmasını sağlamak." şeklinde belirtilmiştir.
Yine Yonetmeliğin 15. maddesinde birliğin gelir kaynaklarının neler olduğu belirtilmiş ve 18. maddesinde ise; "Birlik gelirlerinin; okulun butce disiplini cercevesinde, eğitim ve oğretim giderleri ile maddi imkanlardan yoksun oğrencilerin zorunlu ihtiyaclarına harcanması esastır. Tum harcamalar, birlik yonetim kurulunun kararı ile yapılır. Okul icin gerekli ihtiyac ve harcamalar icin okul yonetiminden yazılı talep alınır. Mal ve hizmet alımları birlik yonetim kurulu uyeleri veya uzmanlık gerektiren işlerde okul aile birliği uyelerinden oluşan en az uc kişilik bir komisyon marifetiyle yapılır." hukmu ile gelirlerin harcanması duzenlenmiş olup genel butce ile ilişkilendirilmemiştir.
Bilindiği uzere, 6098 sayılı Turk Borclar Kanununun "II. Rucu İsteminde" başlıklı 73 uncu maddesinde; "Rucu istemi, tazminatın tamamının odendiği ve birlikte sorumlu kişinin oğrenildiği tarihten başlayarak iki yılın ve her halde tazminatın tamamının odendiği tarihten başlayarak on yılın gecmesiyle zamanaşımına uğrar. Tazminatın odenmesi kendisinden istenilen kişi, durumu birlikte sorumlu olduğu kişilere bildirmek zorundadır. Aksi takdirde zamanaşımı, bu bildirimin durustluk kurallarına gore yapılabileceği tarihte işlemeye başlar." hukmu duzenlenmiştir.
Diğer taraftan, Sayıştay Başkanlığınca Milli Eğitim Bakanlığı 2016 yılı hesapları uzerine hazırlanan 2016 Yılı Duzenlilik Denetim Raporunda, Bakanlığımız harcama birimlerince 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda belirtilen yukumluluklerin yerine getirilmemesinden dolayı ilgililer hakkında aynı Kanunun 102 nci maddesi uyarınca uygulanan idari para cezalarının butceden odendiği ancak neden olanlara rucu işleminin yapılmadığı belirtilmektedir. Buna gore, Bakanlığımız harcama birimlerine uygulanan idari para cezaları icin butceden yersiz odeme yapılmasına neden olan ilgililer hakkında rucu işlemi yapılması gerekmektedir.
Ayrıca 5018 sayılı Kamu Mali Yonetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında harcama yetkilileri, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli ve mevzuata uygun olarak kullanılması bakımından ilgili mevzuatlara uyulup uyulmadığını, gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığını kontrol etmek, incelemek ve denetlemekle yukumlu bulunmaktadır.
Hukuk Hizmetleri Genel Mudurluğunun 19/01/2017 tarihli ve 748885 sayılı yazısıyla bildirilen goruşte; mahkeme kararlarının yorumlanması hususunun hukuki bilgi gerektirebileceğinden, ilgili dava dosyasını yuruten hukuk muşaviri/avukatın goruşleri alındıktan sonra odeme yapılmasının uygun olacağı ayrıca yargılama giderleri ile ilama bağlı borcların odenmesine hukmedilen soz konusu davaların odemelerinin yapılmasında, davalı sıfatıyla Bakanlık ve/veya okul aile birliği ve ucuncu kişiler hasım mevkiinde bulunmaları durumlarına gore oncelikle dava acılmasına sebep olan okul aile birliği butcesinden ve/veya Bakanlık butcesinden muteselsilen /muştereken ibareleri de dikkate alınarak odenmesi gerektiği yonunde mutalaa verilmiştir.
Soz konusu mevzuatlar kapsamında; tuzel kişiliğe haiz olmayan ve genel butce ile ilişkilendirilmeyen okul aile birliklerinin iş ve işlemleri ile ilgili acılmış olan davalar neticesinde ortaya cıkan odemelerin, Bakanlığımızın 2011/28 sayılı Genelgesi ile Hukuk Hizmetleri Genel Mudurluğunun goruş yazısı doğrultusunda belirlenen usul ve esaslara gore yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda, yasal temsilcisi olduğumuz okul aile birliklerinin işlemlerinden doğan ilama bağlı borcların odenmesinde oncelikle ilgili okul aile birliğince odeme yapılmasının sağlanması, bunun sağlanamaması durumunda ise 2011/28 sayılı Genelge doğrultusunda ilgili harcama biriminin butcesinden odeme yapılmasının gerektiği değerlendirilmektedir.
Ayrıca, ilgili ilama bağlı borcların Milli Eğitim Bakanlığı butcesinden odenmesini takiben zararın tazminine ilişkin rucu durumunun olup olmadığı değerlendirilerek sorumlulara karşı rucu davası acılmasını gerektirir durumun varlığının tespit edilmesi gerekmekte olup okul aile birliklerinin iş ve işlemlerinden dolayı sıkca rastlanılmakta olan bu gibi durumlar icin de 5018 sayılı Kanun kapsamında gerekli tedbirlerin alınması (personel calıştırılmasının belirlenecek yetkili birimler tarafından izine tabi tutulması gibi) hususunda azami gayret gosterilmesi gerekmektedir.
İşte o goruş yazısı;
Ahmet KANDEMİR