Yeni siyasi iktidar ile birlikte sitemize, Şube Mudurluğu, Daire Başkanlığı, Genel Mudurluk ve Genel Mudurluk Yardımcılığı gibi kadrolara nasıl atama yapıldığı ve hic memuriyeti olmayan kişilerin merkezi sınavlara girmeden memur kadrolarına atanıp atanamayacağı konusunda gelen soruların artması nedeniyle bazı acıklamalar yapma gereği duyduk. Bu konuda hazırlamış olduğumuz ayrıntılı dosya icin tıklayın. Şube Mudurluğu, Daire Başkanlığı, Genel Mudurluk ve Genel Mudurluk Yardımcılığı gibi kadrolara nasıl atama yapıldığı ve hic memuriyeti olmayan kişilerin merkezi sınavlara girmeden memur kadrolarına atanıp atanamayacağı konusunda gelen soruların artması nedeniyle bazı acıklamalar yapma gereği duyduk.
Bu konuya giriş yapmadan once aşağıda yapacağımız değerlendirmelerin siyasi iktidarların kotu emelleri icin yol gostermek olmadığını onceden belirtmek isteriz. Ozellikle istisnai kadrolar bolumunde yapılan acıklamalar sadece parlak beyinlerin kamuya kazandırılması yonunde yapılmış acıklamalar olup, siyasi iktidarlarca kamu yararı dışında yapılmış olan acıklamalar sitemiz tarafından gundeme getirilecektir.

657 sayılı Kanun kapsamındaki ust dereceli kadrolara atanabilmek icin mutlaka memur olmak gerekmektedir. Herhangi bir kamu kurumunda işci olarak calışan kişilerin dahi, 657 sayılı Kanun kapsamındaki ust dereceli kadrolara atanması mumkun değildir. Ancak bazı kadrolar istisnadır ve bu kadrolara atanmak icin memur olmak şart değildir. Uygulamada memur olmayan kişiler once bu istisnai kadrolara atanmakta daha sonra da diğer kadrolara kaydırılmaktadır.

Bu bağlamda, aşağıda yapacağımız acıklamalar genel olarak;
*Gorevde Yukselme Yonetmeliği cercevesinde yapılan atamalar
*68/B olarak adlandıran ve ust derece kadroları kapsayan kadrolar
*Hicbir sınav şartına gerek olmadan herhangi bir kişinin atanabileceği kadrolar (İstisnai Kadrolar)
*İstisnai Kadrolardan Diğer Kadrolara Gecişler
olmak uzere 4 başlık altında incelenecektir.

A-Gorevde Yukselme Yonetmeliği Cercevesinde Yapılan Atamalar 1999 yılında yapılan reformsal nitelikteki değişiklik ile Şube Mudurluğu, Şef ve daha alt duzeydeki kadrolara yapılacak atamalar icin Gorevde Yukselme eğitimine katılma ve bu eğitim sonunda OSYM veya MEB Olcme ve Değerlendirme Merkezince yapılacak sınavdan başarı olma şartı getirilmiştir.

Buna gore; Hizmet suresi, sicil, disiplin yonunden değerlendirme yapılmadan ve gorevde yukselme eğitimi almadan hic kimse bu tur kadrolara atanmaz.

Bu sistemin temel mantığı; kadro sayısının, taleplerden daha az olması nedeniyle yapılacak atamalara objektiflik getirmektir. Gorevde Yukselme ile ilgili ayrıntılı bilgi, Gorevde Yukselme kategorisi altında bulunmaktadır.

B-Ust Derece Kadrolara Yapılacak Atamalar Genel Mudurluk, Daire Başkanlığı, Genel mudur Yardımcılığı, Musteşarlık vb. kadrolar genel olarak 1. dereceli kadrolardır. Bu tur kadrolara atanabilmek icin mutlaka memur olmak ve aşağıda belirttiğimiz şartlara sahip olunması gerekmektedir.

657 sayılı Kanuna gore bu tur kadrolara giriş icin belirli yıl hizmet şartı aranmakta ve bu hizmet şartı da dereceye gore değişmektedir.

Buna gore,
a) 1 inci dereceli gorevlerden ek gostergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar icin en az 12 yıl,
b) 1 ve 2 nci derece gorevlerden ek gostergesi 5300 'den az olanlar icin en az 10 yıl,
c) 3 ve 4 uncu dereceli gorevler icin en az 8 yıl, (Dikkat: Ek gosterge şartı yoktur)
8.6.1984 tarih ve 217 sayılı Kanun Hukmunde Kararnamenin 2 nci maddesi kapsamına dahil kurumlarda fiilen calışmış olması ve yuksek oğrenim gormuş bulunması şarttır. Ancak dort yıldan daha az sureli yuksek oğrenim gorenler icin yukarıdaki surelere ikişer yıl ilave edilir.Yasama Organı Uyeliğinde, Kanunlarla kurulan fonlarda, muvazzaf askerlikte ve okul devresi dahil yedek subaylıkta ve uluslararası kuruluşlarda gecen surelerin tamamı ile yuksek oğrenim gordukten sonra ozel kurumlarda veya serbest olarak calıştıkları surenin 6 yılı gecmemek uzere 3/4'u yukarıdaki surelerin hesabında dikkate alınır.

Buna gore, 6400 ek gostergeli Genel mudurluk kadrosuna atanabilmek icin 12 yıl hizmetin, 3600 ek gostergeli Daire Başkanlığı kadrosuna atanabilmek icin 10 yıl hizmetin olması gerekmektedir.

Bu konuyu biraz daha acacak ve ust dereceli kadroya atanmak icin gerekli hizmet yıllarının hesabında nelerin değerlendirileceğini gruplandıracak olursak;
1-217 sayılı KHK'nın 2'nci maddesinde belirtilen kamu kurumlarında her ne statude olursa olsun gecen hizmet surelerinin (işci, sozleşmeli, vekil vb.) tamamı, (fiilen calışılmış olması ve yuksek oğrenim gormuş olunması gerekmektedir.)
2-Yasama Organı Uyeliğinde, Kanunlarla kurulan fonlarda, muvazzaf askerlikte ve okul devresi dahil yedek subaylıkta ve uluslararası kuruluşlarda gecen surelerin tamamı,
3-Yuksek oğrenim gordukten sonra ozel kurumlarda veya serbest olarak calışılan surenin 6 yılı gecmemek uzere 3/4'u,
ilk dort dereceye yapılacak olan atamalarda aranan hizmet surelerin hesabında dikkate alınır.
6 yıl ibaresinden, yuksek oğrenim gordukten sonra ozel kuruluşlarda veya serbest olarak calışılan surenin toplamının ¾''nun 6 yılı gecmeyeceği anlaşılması gerekmektedir. 12 yıllık serbest calışma suresi olan bir kişinin bu suresinin ¾ 'u 9 yıl olmasına rağmen bu madde gereğince 6 yılı değerlendirmeye alınmaktadır.

C-İstisnai Memurluklar Aşağıda yer verdiğimiz kadrolara atanmak icin memur olmak gerekli değildir. Dolaysıyla orneğin herhangi bir ozel şirkette calışan bir kişi dahi bu kadrolara herhangi bir sınav şartı aranmaksızın atanabilirler.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 59'uncu maddesinde istisnai memurluklar tek tek sayılmıştır. Buna gore;
1- Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile Turkiye Buyuk Millet Meclisinin memurlukları,
2- Başbakan Başmuşaviri,
3- Savunma Sanayii Musteşarlığı ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığına ait Başkan, Başkan Yardımcısı, Hukuk Muşaviri, Daire Başkanı, Uzman, Uzman Yardımcısı, Muşavir Avukat ve Şube Mudurleri (Uzman),
4- Başbakan Muşavirlikleri,
5-Ozelleştirme İdaresi Başkanlığında Başkan, Başkan Yardımcısı, Başkanlık Muşaviri, Daire Başkanı, Proje Grup Başkanı ve Basın ve Halkla İlişkiler Muşavirliği,
6-Başbakanlık ve Bakanlık Muşavirlikleriyle Basın ve Halkla İlişkiler Muşavirlikleri,
7- Başbakanlık Basın Muşavirliği,
8- Bakanlar Kurulu Sekreterliği,
9-Milli Savunma Bakanlığı ile Turk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında veya kadro acıklamalar bolumunde ozel nitelikli olarak gosterilen gorev yerleri,
10- Ozel Kalem Mudurlukleri,
11-Valilikler, Buyukelcilikler, Elcilikler, Daimi Temsilcilikler, dış kuruluşlarda calışma muşavirlikleri nezdinde gorevlendirilecek sendika uzmanlıkları,
12- Din İsleri Yuksek Kurulu Uyelikleri, Milli İstihbarat Teşkilatı memurlukları,
13- Milli Guvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Muşavirlikleri, Hukuk Muşavirliği ve Genel Sekreter Sekreterliği,
14- Dışişleri Bakanlığı Hukuk Muşavirlikleri ile Devlet Konservatuarında gorevlendirilecek uluslararası un yapmış ustun yeteneklere sahip Devlet sanatcıları,
15- Olimpiyat şampiyonluğu veya olimpik spor dallarından birinde buyukler kategorisinde birden fazla Dunya şampiyonluğu kazananlar arasından atanacak spor muşavirleri,

İstisnai Memurluklara Atanmada Aranacak Şartlar
İstisnai Devlet memurluklarına 48 inci maddede yazılı genel şartları taşıyan kimselerden atanmalar yapılabilir. Kuruluş kanunlarındaki ozel hukumler ise saklıdır.

Ancak, Devlet sanatcılarında aranacak nitelikler bir yonetmelikle belirtilir. Dışişleri Bakanlığı Hukuk Muşavirliğine atanabilmek icin ise, bir yabancı dili cok iyi bilmek ve ozel yonetmeliğinde belirtilecek diğer nitelikleri taşımak şarttır.
İstisnai Memurluklarda İzin Alınacak Makamlar ve Atama Şekli
İstisnai memuriyetlerden; Savunma Sanayii Musteşarlığı, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ve Ozelleştirme İdaresi Başkanlığındaki istisnai memuriyet kadroları ile Bakanlık Muşavirlikleri, Bakanlık Basın ve Halkla İlişkiler Muşavirlikleri ile Bakanlık Ozel Kalem Mudurluklerine (Devlet Bakanlığı Ozel Kalem Mudurluklerine yapılacak atamalar haric) yapılacak acıktan atamalar icin, 2002 Mali Yılı Butce Kanununun 42'nci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığından acıktan atama izni alınacaktır.

Yukarıda sayılan istisnai memuriyet kadroları dışındaki diğer istisnai memuriyetlere atamada kullanılacak kadrolar icin 2002 yılında genel izin verilmiş olup, bunlar icin ayrıca izin alınmamaktadır.

2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulune İlişkin Kanun 2'nci maddesinde ; ?Bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gosterilen unvanları taşıyan gorevlere Bakanlar Kurulu kararı ile, (2) sayılı cetvelde gosterilen unvanları taşıyan gorevlere muşterek kararla atama yapılır. Bunların nakilleri ve gorevden alınmaları da aynı usule gore olur.? hukmu yer almakta olup, istisnai kadrolardan olan Bakanlık muşavirleri 2 sayılı cetvelde yer almaktadır. Yani, Bakanlık muşavirlerinin atama sureci, ilgili bakanın teklifi, başbakanın onayı ve Cumhurbaşkanının ataması ile tamamlanmaktadır.

Valiler ise 1 sayılı cetvelde yer almakta olup, bunların atamaları Bakanlar Kurulu Kararı ile olmaktadır.

İstisnai Memurluklara Atananlara 657 sayılı Kanunun Uygulanacak Hukumleri
657 sayılı Kanunun 60'ıncı maddesi gereğince istisnai memurluklara atananlar hakkında 657 sayılı Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yukselmesi dışında kalan butun hukumleri uygulanır.

Ancak istisnai bir memuriyet kadrosuna atananlar, atandıkları kadronun derece aylığının ilk kademesini kazanılmış hak olarak elde ettikleri tarihten itibaren, haklarında bu Kanunun kademe ilerlemesi ve derece yukselmesine dair hukumleri uygulanır. Yani 4/1 inci dereceli bir kadroda gorev yapmakta iken 3 uncu dereceli bir istisnai memuriyet kadrosuna atanan bir memur 3 sene suresince 3/1 uzerinden maaş alacaktır. 3 sene sonra kazanılmış hak aylığı ile atandığı istisnai memuriyet kadrosu eşitleneceğinden bundan sonra calışacağı her sene ve her uc sene hem kazanılmış hak aylığında hem de istisnai memuriyet kadrosunda değerlendirilecektir.

Fakat Kanun koyucu bu konuda bazı kadrolara istisna getirmiştir. Buna gore; Başbakanlık ve Bakanlıklar ozel kalem mudurluklerine, valiliklere, buyukelciliklere, elciliklere, daimi temsilciliklere atananların, atandıkları derecelerde gecirdikleri sureler, kazanılmış hak sayılmamak şartıyla, kademe ilerlemesinde (ust dereceye atanmaları halinde 161 inci maddenin A bendi uyarınca) değerlendirilir. Yani 2. dereceli bir ozel kalem mudurluğune atanan ve kazanılmış hak aylığı 5/1'nde bulunan universite mezunu bir memur; bir sene calıştıktan sonra ozel kalem memuru kadrosunda 2/2'den maaş alacak ve kazanılmış hak aylığı da 5/2'ye gelecektir.

D-İstisnai Bir Memuriyet Kadrosundan Diğer Memuriyet Kadrolarına Gecişler 657 sayılı Kanunun Memurların Bir Kurumdan Diğerine Nakillerini duzenleyen 74'uncu maddesindeki hukumler cercevesinde istisnai memuriyet kadrolarında bulunanlar 657 sayılı Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakati ile kazanılmış hak dereceleri uzerinden veya 68 inci maddedeki esaslar cercevesinde derece yukselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya oğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya naklen gecmeleri mumkundur.

657 sayılı Kanunun Memurların Kurumlarınca Gorevlerinin ve Yerlerinin Değiştirilmesini duzenleyen 76'ncı maddesindeki hukumler cercevesinde Kamu Kurumları, istisnai memuriyet kadrolarında bulunanları, gorev ve unvan eşitliği gozetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar cercevesinde daha ust, kurum icinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler.

Ayrıca, istisnai memuriyet kadrolarında bulunanlar yukarıda B başlığı altında yer alan ust dereceli kadrolara gerekli hizmet yılı şartlarını taşımak kaydıyla atanabilmektedir. Zaten mevcut uygulamada iktidarlar istisnai memuriyet kadrolarını bu amac icin kullanmaktadır. İktidarlar, memur olmayan kişileri once istisnai kadrolara atanmakta sonra da yukarıda B başlığı altında yer verdiğimiz ve gerekli hizmet suresine sahip olanları, beraber calışmak istedikleri kadrolara (Daire Başkanlığı, Genel Mudurluk, Musteşarlık) atamaktadırlar.

Orneğin herhangi bir kamu kuruluşunda memuriyet statusu dışında 12 yıl hizmeti olan birisi istisnai bir kadroya atandıktan sonra diğer şartlara da haiz ise 6400 ek gostergeli Genel Mudur kadrosuna atanabilir. Daha somut bir ornek vermek gerekirse herhangi bir belediyede sozleşmeli olarak veya işci olarak 12 yıl calışan birisinin bu hizmetinin tamamı 68/B cercevesinde değerlendirilir. Bu kişinin 68/B hukmunden yaralanabilmesi icin oncelikle memur olması gerekir. İşte bu durumun cıkış yolu istisnai bir memuriyettir. İstisnai bir kadroya atandıktan sonra adaylık hukumleri de gecerli olmadığı icin cok kısa bir sure de olsa bu kadroda bulunanlar 68/B cercevesinde atanabilirler.