Kamu personeli hakkında aynı fiillerden dolayı yürütülen adli ve idari soruÅturmalarda isabetli karar almanın yolu için "Bekletici Mesele" kavramı disiplin mevzuatımıza girdi.
BEKLETİCİ MESELE (SORUN) NEDİR ?
"Bekletici Mesele" veya "Bekletici Sorun" kavramı, 04/02/2011 tarihli ve 27836 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda düzenlenmiÅtir.
Söz konusu kanunun 165 nci maddesinde;
(1) Bir davada hüküm verilebilmesi, baÅka bir davaya, idari makamın tespitine yahut dava konusuyla ilgili bir hukuki iliÅkinin mevcut olup olmadıÄına kısmen veya tamamen baÄlı ise mahkemece o davanın sonuçlanmasına veya idari makamın kararına kadar yargılama bekletilebilir.
(2) Bir davanın incelenmesi ve sonuçlandırılmas& #196;± baÅka bir davanın veya idari makamın çözümü ne baÄlı ise mahkeme, ilgili tarafa görevli mahkemeye veya idari makama baÅvurması için uygun bir süre verir. Bu süre içinde görevli mahkemeye veya idari makama baÅvurulmadıÄı takdirde, ilgili taraf bu husustaki iddiasından vazgeçmiÅ sayılarak esas dava hakkında karar verilir.
Hükümleri bulunmaktadır.
Bu kapsamda, yürüyen bir adli davada karar verilebilmesi baÅka bir davaya veya idari makamlarca verilecek kararlara "kısmen ya da tamamen baÄlı olduÄu" takdirde mahkemeler tarafından
"BEKLETİCİ SORUN" gözetilerek yargılama durdurulabilmektedir.
UZUN SÃREN ADLİ YARGILAMA İDARİ SORUÅTURMAYI OLUMSUZ ETKİLİYOR !
BilindiÄi üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Cezai KovuÅturma İle Disiplin KovuÅturmasının Bir Arada Yürütülmesi" baÅlıklı 131 inci maddesine göre, aynı olaydan dolayı memur hakkında ceza mahkemesinde kovuÅturmaya baÅlanmıŠolması, disiplin kovuÅturmasını geciktirmemekte olup, ayrıca memurun ceza kanununa göre mahküm olması veya olmaması halleri, ayrıca disiplin cezasının uygulanmasına da engel deÄildir.
DiÄer taraftan, mezkür kanunun 127 nci maddesinde ise ceza verme yetkisi ile ilgili olarak
zamanaÅımı süreleri düzenlenmiÅtir.
a) Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında
bir ay içerisinde disiplin soruÅturmasına baÅlanmadıÄı takdirde,
b) Kamu Görevinden Ãıkarma cezalarında ise
altı ay içerisinde disiplin soruÅturmasına baÅlanmadıÄı takdirde,
Disiplin cezası verme yetkisi zamanaÅımına uÄramaktadır.
Bunlarla birlikte, disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin iÅlendiÄi tarihten itibaren iki yıl içerisinde disiplin cezası verilmediÄi takdirde ceza verme yetkisi zamanaÅımına uÄramaktadır.
Her ne kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre adli soruÅturmalar ile idari soruÅturmalar birbirinden ayrı tutulsa bile, kamu görevlileri hakkında aynı eylemden dolayı hem adli hem de idari soruÅturma baÅlatılması durumunda yasal olarak
bazı sorunlarla karÅılaÅılmaktad ır.
Bunlar;
1- Kamu görevlisinin iÅlemiÅ olduÄu fiilden dolayı adli soruÅturma devam etmekte iken, görevli olduÄu idare tarafından yapılan idari soruÅturma sonucunda mevcut bilgi ve belgeler adli soruÅturmanın sonucu beklemeyi gerektirirse ve adli soruÅturmanın da yargılama safhasının uzun sürmesi durumunda,
yukarıda belirtilen zamanaÅımı süresinin geçmesine neden olabilmektedir.
KAPAT [X]
2- Adli soruÅturma sonuçlanmadan eldeki bilgi ve belgelere göre kamu idaresi tarafından disiplin cezası verilir ve daha sonra söz konusu eylemin ilgili kamu görevlisince iÅlenmediÄi adli yargılamada ortaya çıkarsa,
verilecek cezanın hukuki geçerliliÄi ortadan kalkacak ve iptali söz konusu olacaktır.
"BEKLETİCİ MESELE (SORUN)" KAVRAMI DİSİPİN MEVZUATIMIZA GİRDİ
BilindiÄi üzere, 6764 sayılı Milli EÄitim BakanlıÄını n TeÅkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde DeÄiÅiklik Yapılmasına Dair Kanunla, devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan akademisyenlerin ve diÄer kamu görevlilerinin disiplin hükümleri 2547 sayılı YükseköÄretim Kanununda bütünüyle deÄiÅtirilmiÅtir.
Yapılan deÄiÅiklikler sonucunda, "Disiplin SoruÅturması ve Savunma Hakkı" baÅlıklı 2547 sayılı YükseköÄretim Kanununun 53/A maddesinin (n) fıkrasında; "Bir fiilden dolayı ilgili hakkında ceza soruÅturması veya kovuÅturması yapılıyor olması, aynı fiilden dolayı disiplin soruÅturması yapılmasına, ceza verilmesine ve bu cezanın yerine getirilmesine engel deÄildir. GerektiÄinde ceza kovuÅturması "
BEKLETİCİ MESELE" yapılabilir. Bu durumda disiplin soruÅturmasına iliÅkin zamanaÅımı süreleri durur." düzenlemesi getirilmiÅtir.
Bu düzenleme sonucunda, yükseköÄretim kurumlarında görev yapmakta olan akademik ve idari personel hakkında eÅ zamanlı yürütülecek adli ve idari soruÅturmalarda, disiplin suçunun kamu görevlisi tarafından iÅlenip iÅlenmediÄi henüz idare tarafından sübuta ermediÄi hallerde, adli yargılamanın sonucu
"BEKLETİCİ MESELE" yapılabilecektir.
Bu karar, idare tarafından alındıÄı tarihten itibaren
ZAMANAÅIMINA İLİÅKİN SÃRELER DURDURULACAKTIR.
TÃM MEMURLARI KAPSAYACAK ÅEKİLDE YASAL DÃZENLEME YAPILMALI
Hükümlerinin mahiyeti itibarıyla herkese veya her olaya uygulanması mümkün olan kanunlara "
GENEL KANUN", buna karÅılık belli kiÅilere veya belli olaylara uygulanan kanunlara ise
"ÃZEL KANUN" denilir.
Dolayısıyla, 2547 sayılı YükseköÄretim Kanunu kapsamı itibarıyla özel kanun olup, bu kanunda yapılan düzenlemelerde sadece
yükseköÄretim kurumlarında görev yapmakta olan akademik ve idari personele uygulanabilmektedir.
Bu bakımdan, yazımızda detaylı olarak bahsettiÄimiz
"BEKLETİCİ MESELE" uygulamasının sadece üniversitelerde deÄil tüm kamu kurumlarında yürütülmekte olan idari soruÅturmalarda isabetli karar almak amacıyla,
genel kanun olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda da yer alması gerekmektedir.
Yavuz Selim KAPLAN