Türk Silahlý Kuvvetleri bünyesinde, Askeri Veteriner Okulu ve Eðitim Merkez Komutanlýðý’nda görev yapanKöpek Üretim ve Eðitim Tabur Komutanlýðý’nda, 1963 yýlýndan bu yana köpek üretim ve eðitimi yapýlýyor. Gemlik'teki merkezde üretilen ve yetiþtirilen zerdava, akbaþ, Kangal, Kars çobaný, Aksaray malaklýsý ve Türk tazýsýnýn aralarýnda olduðu 6’sý yerli, 12 farklý ýrktan köpek, 8 branþta zorlu bir eðitim alýyor. Köpeklerin 3 aylýkken baþlayan eðitim süreci ortalama 20 ay sürüyor. ‘Bomba arama’, ‘mayýn arama’, ‘narkotik madde arama’, ‘devriye’, ‘iz takip’, ‘keþif’, ‘arama’ ve ‘ceset arama’ branþlarýnda eðitilen köpeklerin hangi eðitimi alacaðýna ise bir heyet tarafýndan karar veriliyor.



MÝZAÇLARI VE ÝLGÝ ALANLARI BRANÞ SEÇÝMÝNDE ETKÝLÝ OLUYOR

Irk, cinsiyet, mizaç, cesaret, ilgi alaný gibi genel hususlarda pek çok kritere göre deðerlendirilen köpeklerin hangi branþta eðitileceðinde karakteristik özellikleri etkili oluyor. 'Bomba’ ve ‘narkotik madde arama’ için meraklý, araþtýrmacý ve oyuncaklar ile oynamayý seven, ‘devriye’ ve ‘keþif’ için saldýrganlýk ve koruma iç güdüsüne sahip, ‘iz takip’ ve ‘mayýn arama’ köpekleri için araþtýrma ve odaklanma duyusu yüksek, sakin mizaçlý köpekler tercih edilirken, ‘arama’ için yükseklik korkusu ve diðer hayvanlar ile insanlara agresyonu bulunmayan, hedefe odaklanma içgüdüsü yüksek, atletik yapýdaki köpekler seçiliyor. Köpeklerin bu özelliklerinin tespiti için yavru köpekler farklý ortamlarda gözlemlenerek, birçok farklý teste tabi tutuluyor. Bu þekilde belirlenen köpekler, zorlu eðitim sürecinin ardýndan eðiticisi ile tayininin çýktýðý askeri birliklere giderek hem yurt içinde hem de sýnýr ötesinde etkin rol alýyor.



ARAMA KÖPEKLERÝNÝN GÖZDESÝ LABRADOR VE BELÇÝKA MALÝNOÝSÝ

Kahramanmaraþ depremlerinin ardýndan, bölgedeki çalýþmalarda gösterdikleri performansla bir kez daha ön plana çýkan arama köpekleri isegenelde labrador retriever ile Belçika malinois köpeklerinden seçiliyor. Belçika kurdu olarak da bilinen malinois cinsi köpeklerin aktif, uyanýk, inatçý, koruyucu, çalýþkan, emin ve atik olmalarý nedeniyle, labrador retriever cinsi köpeklerin de meraklý, cana yakýn, cesaretli ve koku alma özelliklerinin yüksek olmasý nedeniyle tercih edildiðini söyleyen Askeri Veteriner Okulu ve Eðitim Merkezi Komutanlýðý Köpek Üretim ve Eðitim Tabur Komutaný Veteriner Yarbay Dr. Umut Çelik, “Bu arkada görmüþ olduðunuz arama köpekleri de deprem bölgesinde görev yapan köpeklerimiz. Arama köpeklerinin yetiþtirilmesi ortalama 2 yýl kadar bir süreç almaktadýr. Tabii bu eðitimler çoklu disiplin gerektiren bir faaliyetler zinciri. Meþakkatli ve zor bir süreç. Bu içerisinde üretimden itibaren yavru köpeklerimizin seçimi önem arz ediyor. Bir heyet üzerinde, yavru köpeklerimizin hangi branþlarda daha iyi þekilde eðitim yapabileceðine karar veriyoruz. Arama köpekleri özellikle doðal afetlerde, deprem, heyelan, su baskýný, çýð gibi felaketlerde, ayrýca iç güvenlik harekatýnda kaybolan dost unsurlarýn ve kaçan düþman unsurlarýn tespit edilmesine yönelik imkan ve kabiliyetlere sahipler. Bu özellikleri sebebiyle yavru seçiminde özellikle bazý kriterlere çok dikkat ediyoruz. Yavru köpekler seçilirken özellikle ilk aradýðýmýz husus, arama dürtülerinin kuvvetli olmasý, meraklý olmalarý, insana, cana yakýn olmalarý, tabii ki çevik, cesaret, atiklik bizim için her zaman önemli tüm branþlarda. Ayrýca biz köpekler için, ‘Köpeklerin gözleri burunlarýdýr’ deriz. Dolayýsýyla köpeklerin koku alma özelliklerinin üst seviyede olmasý önem arz ediyor. Fakat arama köpekleri bu baðlamda da diðer branþlardan farklýlaþýyor. Çünkü arama köpekleri sadece koku alma duyularýyla deðil, ayný zamanda titreþim ve deðiþik frekanstaki sesleri algýlama yetenekleri ile de diðer branþlara göre üstünlük saðlamaktadýrlar” dedi.



‘EÐÝTÝM SÜRECÝ SADECE DÝSÝPLÝNLE SAÐLANMIYOR’

‘Sosyalizasyon’ ve ‘branþ’ eðitimleri alan köpeklere, detaylý bir ‘itaat’ eðitimi de veriliyor. Böylece arama köpeklerinin kullanýmý tamamen eðiticisinin kontrolü altýna giriyor. 20 aylýk zorlu eðitim sürecinin ardýndan eðiticisiyle, askeri birliklere tayini çýkan arama köpekleri, doðal afetlerin yaný sýra operasyon bölgelerinde terörist unsurlarýn tespit edilmesinde de etkin rol alýyor. Köpeklerin eðitimlerinin yaný sýra beslenmelerine de özellikle dikkat edildiðine dikkat çeken Yarbay Umut Çelik, zorlu eðitim sürecini þöyle anlattý:

“Bu köpekler eðitim sürecine ilk basamaðý olan sosyalizasyon eðitimiyle baþlýyorlar. Sosyalizasyon eðitiminde, ayný Türk Silahlý Kuvvetleri’nin tüm personelinde olduðu gibi, her türlü iklim, arazi þartlarýnda görev yapabilecek þekilde, gece ve gündüz þartlarýnda eðitimlerini icra ediyorlar. Gündüz almýþ olduklarý eðitimleri, gece þartlarýnda da personelle beraber karanlýk ortamlarda, uzaktan sevk ve idari yetenekleri geliþtirilecek þekilde eðitimleri pekiþtiriliyor. Tabii bu meþakkatli eðitim süreci sadece eðitim disipliniyle saðlanamýyor. Pek çok disiplini ayrý ayrý iþletmek durumundayýz. Bu anlamda köpeklerimizin bakým, saðlýk ve iyi beslenme özellikleri ön plana çýkýyor. Köpeklerimiz beslenme aþamasýnda çok yüksek enerji deðeri, besin deðeri yüksek mamalarla, yemlerle besleniyorlar. Ayrýca kendilerine istihkak olarak proteinden zengin, süt ve yumurta gibi gýda maddeleri veriliyor. Gene kas, kemik dokularýnýn ve eklem saðlýklarýnýn geliþmesi anlamýnda vitamin ve mineral takviyeleriyle Omega-3 gibi, probiyotik gibi bazý gýda takviyeleriyle baðýþýklýk sistemlerinin geliþmesi arzulanýyor.”