Dunya capında futbolun en buyuk organizasyonu olan Dunya Kupası, 2022 yılında Katar ’ın ev sahipliğinde başladı. Dort yılda bir gercekleştirilen turnuva, normalde Haziran-Temmuz donemlerinde yapılırken bu yıl ise Kasım-Aralık doneminde gercekleştiriliyor.
Dunya Kupası demek elbette yeni bir turnuva topu da demek. Pek cok futbol tutkunu, turnuvalara ozel geliştirilen topları merak ediyor. Bu topların sonuncusu, Adidas tarafından 2022 Katar Dunya Kupası icin uretilen Al Rihla.
Soz konusu turnuvalarda kullanılan toplar olunca tum futbolseverlerde bir merak ortaya cıkıyor.
Zira ezilmiş teneke kutu, pet şişe, Kames 9 kat top, ıslandığında 4 ton ceken ve surata gelince bayıltan soyulmuş meşin yuvarlak derken futbol oynamak icin kullandığımız bu nesnelerin evrimi dikkat cekici.
Oncelikle genel tasarıma bakalım:
Al Rihla, yuksek hızlı oyuna uygun olan bir top ve topun ismi Arapcada “yolculuk” anlamına geliyor. Topun tasarımında Katar ’ın mimarisinden, ulkenin sembolu olan teknelerden ve Katar bayrağından ilham alındığı belirtiliyor. Beyaz renk ise ulkenin inci sektorune bir saygı duruşu.
Adidas bu topta 20 panelli bir tasarım tercihinde bulunmuş ve paneller birbirlerine dikilmemiş, onun yerine kimyasallarla ve ısıyla birleştirilmiş. Sıcak bir bolgede oynanacak olan maclarda topun sorun yaratmaması icin dış kısmı bir kabuk gibi tek parca olacak şekilde tasarlanmış. Boylece topun daha isabetli ve dengeli olması amaclanmış.
Cevreye de onem veren Adidas, bu nedenle topta su bazlı yapıştırıcı ve murekkepler tercih etmiş ki bu da Dunya Kupası topları tarihi acısından baktığımızda bir ilk. Ancak topun tasarımındaki esas ilgi cekici nokta dışında da yuzeyinde değil, icinde.
Akıllı futbol topu mu o?
Alman spor firması bu topu tasarlarken iceriden dışarı doğru ilerlemeyi tercih etmiş. Topun yuksek tempolu maclarda daha hızlı ve isabetli olmasını sağlayacak CRT cekirdekli yapısı ilk dikkat ceken nokta. Kaldı ki firma, topu yalnızca rastgele şutlarla değil, ruzgar tunelleriyle de test etti. Topun merkezinde bulunan sensor de saniyede 500 veri toplayarak veri merkezlerine gonderiyor. Bu da hem yarı otomatik ofsayt sistemi icin hem de oyuncu değerlendirmeleri icin onemli.
CBT (Connected Ball Technology - Bağlantılı Top Teknolojisi) adı verilen bir sistem, topun icine yerleştirilen sensorleri kullanarak mac esnasında bilgi paylaşımında bulunuyor. Ozellikle VAR sistemi icin bu sensorlerin gonderdiği bilgiler buyuk onem taşıyor. Zira topun tam konumu, tam olarak hangi anda ayaktan cıktığı, yapay zekÂnın da yardımıyla kesin olarak bilinebiliyor.
Bu topun ici de normalde olduğu gibi sadece gazla dolu değil. Topun icinde orta bolgede Suspension System adı verilen bir yapı bulunuyor. Bu yapı da 500Hz ic olcum birimini dengelemeye ve korumaya yarıyor. Sensorler ve cipler topun icinde Orumcek-Adam'ın ağlarına takılmış gibi dengede duruyor, bir oraya bir buraya savrulmuyorlar. Bu sensor ve cipler, induksiyon ile şarj edilebiliyor.
Peki Dunya Kupası topu Al Rihla gercekten de iyi mi? Once gecmişteki orneklere bakalım:
1986 Dunya Kupası topu olan Azteca, beden eğitimi derslerindeki cimento torbası ağırlığına sahip futbol toplarının da atası ve ulkemizde de belki de ilk meşhur Dunya Kupası topu olsa da, esas Adidas ’ın parladığı yıl 2002 idi. Millilerimizin Dunya 3.su olduğu o turnuvada kullanılan Fevernova, ozel ucgen tasarıma sahip ilk toptu ve biraz garip olsa da cok beğenilmişti.
Sonraki turnuvalarda da ozel toplar uretmeye devam etti ancak bu topların bir kısmı hayal kırıklığı oldu. 2006 ’daki turnuvada kullanılan Teamgeist genel olarak dengesiz bir top olarak akıllarda kalmıştı. Adidas ise bir sonraki turnuvada Teamgeist ’i mumla aramamıza neden olacak bir topla karşımıza cıktı: Jabulani.
8 panelli bu ilginc top gercek bir baş belasıydı ve kalecilerin korkulu ruyasıydı. Dengesiz seken, yerden sekince hızlanan, garip garip acılarla hareket eden bir toptu. Bu nedenle yeni topu değerlendirmek icin oncelikle birkac mac gecmesini beklemek daha doğru geldi. İlk dort mac sonunda topun genel olarak yeteneği one cıkardığını soylemek mumkun.
Al Rihla ise daha iyi bir top gibi gozukuyor.
Yuzeyi surtunmeyi azaltacak yapıda olduğu icin yeterince ust duzey bir ilk dokunuşa sahip olmayan oyuncuları zorlayacak bir top olan Al Rihla, tek top oynandığında ise kolay yonlendirilebilen bir yapıya sahip. Bu da daha keskin ve isabetli paslar atabilen, tempoyu arttırabilen takımların işine gelecektir.
Genel olarak topun kolayca havalanabildiğini gorduk ki, pek cok takım da bu nedenle topu daha yuksekten aktarmayı tercih etti. Zaten zemine paralel atılan duz uzun topların kontrolunun de bu topta o kadar kolay olmadığı goze carptı. Ayrıca topun yapısı orta-kafa-gol ve tek vuruşla gol icin gayet ideal, cok hızlı ve duz gidebiliyor. Topun yuzeyi, golf topundaki gibi ufak puruzlere sahip olduğu icin oynanışı etkilemese de topun hava surtunmesinden daha az etkilenmesni sağlıyor.
Al Rihla ’nın ulkemizdeki fiyatı 2.939 TL olarak belirlendi ancak daha ucuz alternatifleri de bulunuyor.