2008 yýlýnda, mali kriz dünya ekonomisini sarstý. Þimdi, bundan on yýl sonra, insanlar yasanýn nasýl deðiþtiðini ve daha da önemlisi, gelecekte bu tür ekonomik sorunlardan nasýl kaçýnýlacaðýný merak ediyor. Subprime mortgage piyasasýnda baþlayan kriz, küresel finansal krize ve durgunluða dönüþtü. Muazzam kurtarma iþleminden sonraki finansal çöküþe kadar pek çok kiþi, güvendikleri küresel bankacýlýk sisteminin istikrarýný ve þeffaflýðýný sorgulamaya baþladý.

Finansal Kriz Süresince Ne Oldu?

Büyük Buhran’dan bu yana yaþanan en büyük ekonomik felaket olarak bilinen 2008 mali krizi, dünya ekonomisini harap etti. Sonuç, konut fiyatlarýnýn düþmesine ve iþsizliðin çarpýcý biçimde artmasýna neden olan Büyük Durgunluk oldu. Krizin etkisi yaygýnlaþmýþ ve günümüzde finansal sistemi etkilemeye devam etmektedir.

Amerika Birleþik Devletleri’nde 2 yýldan kýsa bir sürede 8 milyondan fazla insan iþini kaybetti, yaklaþýk 2,5 milyon iþletme yýkýldý ve yaklaþýk 4 milyon eve haciz geldi. Gýda güvensizliðinden gelir eþitsizliðine kadar birçok insan sisteme güvenmiyor.

Durgunluk 2009’da sona ermiþ olsa da, birçoðu özellikle Amerika Birleþik Devletleri’nde uzun süre acý çekmeye devam etti. Ýþsizlik oraný 2009’da %10’a ulaþtý ve 2016’da ancak kriz öncesi seviyelere geri döndü.

Büyük Durgunluk’a Ne Sebep Oldu?

Bunun birçok nedeni var. “Mükemmel fýrtýna” sürüyordu ve taþma noktasýna ulaþtýðýnda bir mali kriz meydana geldi. Finansal kurumlar, sonunda vergi mükellefleri tarafýndan ödenen büyük meblaðlarda paraya dönüþen yüksek riskli krediler (çoðunlukla ipotekler) saðlar.

2008 ekonomik krizinin nedenleri çok karmaþýk olmasýna raðmen, patlayýcý etkiye neden olan ve finansal sistemi bozan ABD’nin konut piyasasýydý. Bunu, Amerika ve Avrupa ekonomilerini olumsuz etkileyen Lehman Brothers’ýn iflasýný takip etti.

Sonuç olarak, halk bankacýlýðýn yetersizliðini anlamaya baþladý ve dünya ekonomisinin nasýl baðlantýlý olduðu nedeniyle dünya çapýnda büyük bir krize neden oldu.

Bugün Neden Hala Önemlidir?

Mali krizden on yýl sonra, endiþe devam ediyor. Durgunluðun etkileri hala hissediliyor ve dünya ekonomisi tarihsel standartlara göre iyi bir þekilde toparlanýyor. Subprime ipotekleri yeniden iþlemeye baþladý ve bugün çok düþük olan temerrüt oranlarý yakýnda deðiþebilir.

Düzenleyiciler, küresel finansal sistemin deðiþtiði ve menkul kýymetlerin 2008’den bu yana önemli ölçüde güçlendiði konusunda ýsrar ediyor. Sonuç olarak, birçok kiþi bugün küresel finansal sistemin on yýl öncesine göre daha güçlü olduðuna inanýyor.

Öte yandan bazýlarý hala “Bu tür bir ekonomik kriz tekrar olabilir mi? endiþeleniyor. Kýsa cevap; evet, her þey mümkün. Birçok deðiþikliðe ve yeni yasalara raðmen, temel sorunlar devam etmektedir. 2008 mali krizinin bize politikalarýn önemli olduðunu gösterdiðini unutmamalýyýz.

2008 olaylarý, geçen yýl yöneticilerin, politikacýlarýn ve politika yapýcýlarýn kararlarýnýn ana nedeniydi. Zayýf yönetim ve kurum kültürünün etkisiyle Büyük Durgunluk çok uzakta deðil.

Bitcoin ve Diðer Kripto Paralarýn Geliþmesi

2008’deki finansal krizin týrmanmasý, geleneksel bankacýlýk sistemiyle iliþkili bazý riskleri ortaya çýkarmasýna raðmen, 2008 ayný zamanda oluþturulan ilk kripto para birimi olan Bitcoin’in doðum yýlýydý.

AMERÝKA BÝRLEÞÝK DEVLETLERÝ. Dolar veya pound gibi itibari paralardan farklý olarak, Bitcoin ve diðer kripto para birimleri merkezi deðildir, yani ulusal hükümetler veya merkez bankalarý tarafýndan kontrol edilmezler. Bunun yerine, yeni madeni paralarýn oluþturulmasýna önceden belirlenmiþ kurallar (protokol) ile karar verilir.

Bitcoin sistemi ve kavram kanýtý algoritmik sözleþmeleri, düzenli olarak yeni kripto para birimlerinin oluþturulmasýna izin verir. Yeni madeni paralar yaratmak, madencilik olarak bilinen bir sürece dayanýr. Madenciler sadece sisteme giren yeni paralardan deðil, ayný zamanda iþlemleri destekleyerek ve destekleyerek aðýn güvenliðini saðlamaktan da sorumludur.

Ayrýca protokol, dünyada toplam 21 milyon Bitcoin olabileceðini garanti eden en büyük arzdan bazýlarýný belirliyor. Bu, mevcut ve gelecekteki Bitcoin sayýlarýyla ilgili sürprizlere yer olmadýðýný açýkça ortaya koyuyor. Ek olarak, Bitcoin’in kaynak kodu açýk kaynak kodludur, yani herkes kodu doðrulayabilir veya geliþtirilmesine katkýda bulunabilir.

Son Söz

2008 mali krizinden on yýl sonra, insanlar uluslararasý bankacýlýk sisteminin gerçekte ne kadar kýrýlgan olduðunu unutmadý. Emin olamayýz, ancak bu muhtemelen Bitcoin gibi dijital para birimlerinin yaratýlmasýnýn nedenlerinden biridir.

Kripto para birimlerinin daha gidecek çok yolu var, ancak fiat sistemine güvenli bir alternatif sunuyorlar. Böyle bir alternatif ekonomik að, finansal özgürlük getirebilir ve gerçekten de daha iyi ve daha müreffeh bir toplum yaratabilir.