İngiltere tahtında bir kralice gormeye alışık olsak da aslında 16. yuzyıla kadar boyle bir durum soz konusu değildi. Tum monarşiler gibi İngiltere tahtına da erkekler geciyordu, ta ki I. Mary ’ye kadar. I. Mary, İngiltere tahtına cıkan ilk kadındır. Bu kadar onemli bir olay tarihte bu şekilde anılmalıydı ancak kendisi saltanat surecinde o kadar kanlı olaylara imza attı ki bugune kalan adı Kanlı Mary oldu.
İngiltere Kralicesi I. Mary ’nin Kanlı Mary olarak anılmasının nedeni, yuzlerce kişinin kazığa bağlanarak canlı canlı yakılması emrini vermesidir. Ustelik boyle bir ceza verilmesinin tek nedeni bu insanların Protestan olmasıdır. Neyse ki Mary ’nin salatanatı sadece beş yıl surmuştur ve boylece belki binlerce insan olumden kurtulmuştur. Hırslarla dolu bir kadın olan Kanlı Mary kimdir, tum bunları neden yaptı gelin tum detaylarıyla inceleyelim.
Bir turlu gelmeyen erkek evlat: Kanlı Mary kimdir? Kral VIII. Henry ile Aragonlu Catherine ’in beş kız cocuğunun beşincisi olan Mary, 1516 yılında dunyaya geldi. Mary dışındaki tum kardeşleri bebeklik donemindeyken olmuştu. Cocukluğunda Latince eğitimi alan Mary, aynı zamanda babası gibi usta bir muzisyendi.
Mary, o donemin geleneklerine gore 6 yaşındayken İspanya Kralı ve Kutsal Roma İmparatoru V. Charles ile nişanlandı ancak nişan uc yıl sonra atıldı. Bu durum Henry ’nin canını sıktı cunku kendisinden sonra tahta gecmesi icin bir varise ihtiyacı vardı. Karısından boşanmak icin donemin papası Papa VII. Clement ’e başvurmuş ancak reddedilmişti.
Mary surgune gonderiliyor:
Kral VIII. Henry, boşanma isteği reddedilince İngiliz Kilisesi ’nin tek karar vericisinin İngiltere Kralı olduğunu soyleyerek papalık kararlarının onu bağlamayacağını soyledi. Aragonlu Catherine ’inden boşandı ve Anne Boleyn ile evlendi. Anne ’den daha sonra I. Elizabeth adıyla tahta gececek bir kızı oldu.
Artık kral ile evli olmadığı icin Aragonlu Catherine ve kızı Mary, Cambridgeshire'da bir kaleye gonderildi. Catherine, 1536 yılında hayatını kaybetti. Henry daha sonra uc kere daha evlendi ve en sonunda Edward isimli bir oğlu oldu. Kral VIII. Henry, 1547 yılında hayatını kaybettikten sonra oğlu, henuz cocuk yaşta VI. Edward adıyla tahta cıktı.
VI. Edward uzerinde Protestanların buyuk baskısı var:
Bu noktadan sonra yaşananları ve Mary ’nin kanlı lakabını nasıl aldığını anlamak icin biraz gecmişe gitmek gerekiyor. Kral VIII. Henry tahta gectikten sonra 1534 yılında İngiltere, Katoliklerin merkezi olan Roma Kilisesi ’nden ayrıldı ve İngiliz Kilisesi kuruldu. Lordların da etkisiyle Protestanlık mezhebine buyuk haklar verildi. Ancak yapılan bu reform hareketlerinden Katolikler hic de memnun değildi.
Kral VIII. Henry ’nin olumunun ardından VI. Edward tahta gecince, başta Somerset ve Northumberland lordları olmak uzere Protestan mezhebinin onde gelen isimleri kazandıkları hakları kaybetme endişesine girdikleri icin zaten daha bir cocuk olan VI. Edward uzerinde buyuk bir baskı kurmaya başladılar.
Lordların yaptıkları bir hamle ise Mary icin bardağı taşıran son damla oldu. Lordlar taht sırasını değiştirerek VI. Edward ’dan sonra yerine yeğeni jane Gray ’in gelmesi icin bir dizi duzenleme yaptılar. 1553 yılında VI. Edward olunce gercekten de yerine Jane ’nin gecmesine karar verildi. Ancak Mary, ulkenin diğer lordlarını arkasına alarak buyuk bir ordu topladı ve uvey kardeşi Elizabeth ile birlikte saraya yurudu
Mary, I. Mary adıyla tahta cıkıyor ve İngiltere ’nin ilk kralicesi oluyor:
Mary, I. Mary adı ile 1553 yılında tahta cıktı ve İngiltere ’nin ilk kralicesi oldu. Kışı atlatmış ama yediği ayazı unutmamış olan I. Mary, Jane Gray ’i tahta cıkarmak isteyen tum Northumberland lordlarını idam ettirdi. Kurduğu danışma meclisinde hem Katolikler hem de Protestanlar vardı ancak zaman icin Protestan sayısı yavaş yavaş azaldı.
1554 yılında I. Mary ’nin İspanya Prensi Philip ile evleneceğini acıklaması Protestanlarda buyuk endişe yarattı cunku bu evlilik, Katolikliği guclendirecekti. Tum itirazlara rağmen I. Mary ile İspanya Prensi Philip evlendi. Mary iki kez hamile kaldı ancak doğurmadı. Soylenenlere gore ikili arasındaki bu evlilik yalnızca bir formaliteden ibaretti.
I. Mary, kanlı lakabını alacağı kararlara imza atmaya başlıyor:
Mary, babasının Katolik haklarını kısıtlayan kararlarını asla beğenmemişti. Protestan lordlarının yaptıkları ise bu işe iyice tuz biber ekmişti. 1555 yılında İngiltere ’de bir dizi sapkınlık yasası cıkarıldı. Bu yasalara gore Protestanlar, bir numaralı sapkınlardı.
Protestanlar art arda tutuklanmaya başladı. Canterbury başpiskoposu Thomas Cranmer başta olmak uzere 300 ’e yakın Protestan, sapkın oldukları gerekcesiyle kazıklara bağlanarak diri diri yakıldı. Bir o kadar insanın da hapishanelerde olduğu tahmin ediliyor. Bu donemde bine yakın Protestan kacarak Almanya ve Cenevre ’ye sığınmıştır.
Artık Kanlı Mary olarak anılmaya başlayan kralice bu donemde para reformu girişimlerinde bulundu, Katolik ulkelerle yapılan ticareti geliştirdi, Fransa ile kısa suren bir savaş bile başlattı. 1558 yılında oldukten sonra yerine uvey kardeşi Elizabeth tahta gecti. I. Elizabeth cok daha sevilen bir kralice oldu.
Mary tum bunları neden yaptı?
Tarihcilere gore Mary ’nin tum bu kanlı olaylara imza atmasının asıl nedeni babasına karşı duyduğu nefretti. Sırf erkek cocuğu olsun diye onu ve annesini saraydan uzaklaştıran babasının saltanatını guclendirmek icin Katolik karşıtı kararlar alarak Protestanlığı guclendirmesi, onun yıktığı bir baba figuruydu.
Tum bunların diğer bir nedeni ise Protestanların siyasetteki roluydu. Ulkenin pek cok onemli lordu Protestan olduğu icin bu mezhebe verilen haklar sayesinde siyasi bir guc elde ediyorlardı. Kralicenin karar mekanizmasını bile etkileyen bu gucu ortadan kaldırmanın ona gore tek yolu, Protestanlara verilen hakları ve hatta bizzat ortadan kaldırmaktı.
Bazı tarihciler ise I. Mary ’nin bir kadın olduğu icin bunları yaptığını soyluyorlar. Donemin şartlarını goz onune aldığımız zaman tahta oturan bir kadın ne kadar yetenekli olursa olsun ciddiye alınmayacaktı. Bu nedenle Mary, dosta duşmana gucunu gostermek ve onları korkutmak amacıyla cok daha radikal ve kanlı kararlar almıştır.
İngiltere ’nin ilk kralicesi olan ve yuzlerce kişiyi canlı canlı yaktırarak bu adı alan Kanlı Mary kimdir sorusunu yanıtladık ve bu sıra dışı tarihi figur ile ilgili bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Konu hakkındaki duşuncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.