COCUKLARDA ASTIM SIKLIĞI NEDİR?
• Cocukluk cağında en SIK rastlanan kronik hastalık, Astım sıklığı ulkemizde % 6-10 civarındadır
• Cocukluk cağında okul kaybı ve hastane yatışlarının onemli bir sebebidir
COCUKLARDA ASTIM TANISI NASIL KONUR?
Astımlı hastalar genellikle aralıklı olarak ortaya cıkan HIRILTI, NEFES DARLIĞI,GOĞUSTE SIKIŞMA HİSSİ,SADECE OKSURUK gibi şikayetler ile doktora başvururlar. Genellikle bu şikayetler bir Ust solunum yolu enfeksiyonunu takiben başlar. Bunun dışında 6 yaşından buyuk cocuklarda solunum fonksiyon testleri ( akciğer kapasitesini olcen testler) tanıda yardımcıdır.

Allerjinin varlığına ilişkin testler de yapılabilir fakat allerjisi olmadan da benzeri şikayetleri olan cocuklar vardır. Fakat altta yatan allerjik bir zemin var ise cocukların daha yakından takip edilmesi gerekir
HANGİ COCUKLAR İLERİDE ASTIM GELİŞİMİ ACISINDAN RİSKLİDİR?
Okul oncesi donemde cocuklar yılda 5-8 kez ust solunum yolu enfeksiyonu gecirebilir. Bazı cocuklarda hava yolları daha hassastır ve genellikle USYE'yi takiben hırıltı nefes darlığı , uzamış oksuruk gibi şikayetler ile doktora başvururlar.
Okul oncesi donemde cocukların nerede ise % 50'sinde buna benzer şikayetler gorulebilir. Bu cocukların onemli bir kısmı buyudukce bu şikayetler azalır ve ortadan kaybolur ama bir kısmında şikayetler daha ileriki yıllara kadar devam eder ve astım tanısı alırlar.
Hangi cocukların iyileşeceğini ya da hangi cocukların hayatlarının ileriki yıllarına kadar şikayetlerin devam edeceği ya da astım tanısı alacağını onceden kesin olarak mumkun değildir.
BUNUNLA BİRLİKTE,
• Şiddetli hırıltı/bronşiolit nedeni ile sık hastane yatışları
• Son 6 ay boyunca en az 3 hırıltı atağı
• Ailesel astım hikayesi
• Atopik dermatit
• Rinit varlığı (USYE yokluğunda)
• Hırıltı (Solunum yolu enfeksiyonu yokluğunda)
• Yapılan testlerde allerjinin saptanması
Astım gelişimi acısından risk faktorleridir.
ASTIM TEDAVİSİNDE KULLANLAN İLACLAR NELERDİR?
Astım ya da hava yolu hassasiyeti olan cocuklarda tedavi uluslararası tedavi rehberlerine gore planlanmaktadır. Bu tedavi rehberlerindeki ilk secenek ilaclar direkt hava yollarına verilen ilaclardır.Bu hastalarda kullanılan iki ceşit ilac vardır
1-Koruyucu/Tedavi edici ilaclar
İnhale kortikosteroidler
Ağızdan alınan diğer ilaclar (Ciğneme tableti)
2- Rahatlatıcı, şikayetleri giderici ilaclar
HAFİF ASTIM;
• Eğer cocuğunuzun cok aralıklı ve hafif şikayetleri var ise
• Astım atakları hafif ve kısa sureli ise
• Gunluk aktivasyonları normal ise ;SADECE ŞİKAYETİ OLDUĞUNDA RAHATLATICI İLACLARI KULLANABİLİR
ORTA -AĞIR ŞİDDETTE ASTIM
• Astım semptomları haftada iki kezden daha fazla ise
• Ayda iki geceden daha fazla gece semptomu var ise
• Astım atakları cocuğun aktivitesini engelliyor ise; HERGUN KORUYUCU İLAC KULLANMALIDIR
Tedavide eğer puskurtme ilaclar kullanılıyor ise kesinlikle direkt ağıza sıkılmaz. Cocukların yaş gruplarına gore kullanılan bazı ara cihazlar vardır
NEFES YOLUNDAN KULLANILAN KORTİZON İCERENİLACLARIN ZARARLI YAN ETKİLERİ VAR MIDIR?
• Astım tedavisinde kullanılan ilaclar uygun dozlarda ve uygun ara cihazlar ile kullanıldığında sistemik yan etkiler acısından guvenilirdir.
• Astımlı hastalar yaşıtlarına gore daha gec ergenliğe ulaşırlar. Erişkin boyları NORMALDİR
• Ozellikle ağır astımı olan hastalar uygun bir tedavi almaz ise hastalığın kendisine bağlı olarak boy kısalığı gorulebilir.
COCUĞUMUN OKUL SEYAHATLERİNE GİTMESİ UYGUN MUDUR?
EVET
1. Astımı kontrol altında olduğu surece okul seyahatlerine gidebilir
2. Seyahat oncesinde mutlaka sorumlu kişilere cocuğun hastalığı gerekli durumlarda kullanılabilecek tedaviler ile ilgili bilgi verilmelidir
ASTIMI OLAN COCUKLAR SPOR YAPABİLİR Mİ?
EVET: KISITLAMA YOK
• Astımlı Cocukların egzersiz yapmaları cok onemli
• Fiziksel aktivasyon ile ortaya cıkan semptom var ise doktorunuza danışmalısınız
COCUĞUM OKULA BAŞLADIĞINDA NE YAPMALIYIM?
1. Cocuğunuzun hastalığını oğretmenden saklamayın
2. Cocuğunuzun astım semptomlarına ilişkin oğretmene bilgi verin
3. Doktorunuza danışarak eğer gerekli ise astım ilaclarını okula gonderin
ASTIM TEDAVİSİ ALMAKTA OLANBİR COCUK HASTALIĞI İLE İLGİLİ OLARAK NASIL BİLGİLENDİRİLMELİDİR?
1. Cocuğunuz yaşıtlarının yer aldığı tum normal gunluk aktivasyonlarda
yer almalı ve kendine guveni sağlanmalı
2. Mumkun olabildiğince bağımsız olabilmesi icin cesaretlendirmelisiniz
3. Cocuğunuz buyudukce astımla ilgili olarak bilgilendirilmelidir
4. Cocuğunuz ilaclarını duzenli alma konusunda sorumlu olmalıdır
5. Cocuğunuz hastalığı ile ilgili acil durumlarda kimi arayacağını bilmelidir
6. Okuldaki sorumlu kişiler cocuğunuzun hastalığı ve ilacları ile ilgili bilgi sahibi
olmalıdır
COCUĞUMUN ASTIMINDA RUHSAL DURUMU ONEMLİ MİDİR?
1. Heyecan, kızgınlık, aşırı korku cocukta astım atağını başlatabilir
2. Aile sorunları astımın kotuleşmesine sebep olabilir
3. Ailenin pozitif ve olumlu yaklaşımı onemli
DİĞER COCUKLARIMDA ASTIM OLUR MU?
1. Bulaşıcı bir hastalık değil
2. Fakat genetik onemli, ozellikle anne,baba ve kardeşlerde astım saman nezlesinin varlığı diğer cocuklarda da alerjik hastalıklar gelişimi acısından bir risk faktorudur
ASTIM VE CEVRE…
Astımlı hastaları değerlendirirken hastanın yaşadığı cevre ile ilişkili detaylar oğrenilmeli,cevresel alerjen miktarını azaltabilmek amacı ile uygun oneriler verilmeli
• Hasta kontrole geldiğinde cevresel onlemlerin alınıp alınmadığı kontrol edilmeli
• Ve ozellikle ulkemiz şartlarında mutlaka pasif sigaraya maruziyet sorgulanmalı ve aile bu konuda bilgilendirilmelidir
ASTIMLI COCUKLARDA ONEMLİ CEVRESEL ALLERJENLER NELERDİR VE HANGİ KONTROL YONTEMLERİ KULLANILMALIDIR?
EV TOZU AKARINI NASIL AZALTALIM?
Ev tozu akarı hem dunyada hem de ulkemizdeki en onemli ic ortam allerjenidir.
• Ev tozu akarı insan derisinden dokulen parcacıklar ile beslenir
• Erişkin bir yetişkin gunde 0.5-1 gr deri artığı doker ki gunde 100 000 ev tozu akarını beslemek icin yeterli bir miktardır.
• Yatak, yorgan, halılar, mobiyalar ev tozu alerjenleri icin onemli kaynaklardır.
• Bunların temizliği sırasında alerjenler havalanabilir ve inhale edilebilir
Ev tozu akarı başarılı bir şekilde azaltılabilir mi?
Ve bu onlemler hastaların klinik bulgularında bir farklılığa yol acar mı?
Gereksiz zaman ve para harcanmaması icin hastalar ev tozu akarını azaltmaya yonelik onlemler konusunda doğru bilgilendirimelidir
• Uyku suresince buyuk miktarda alerjene maruziyet nedeni ile klinikte en onemli bolgelerdendir
• Allerjen –gecirgen olmayan yatak ve yastık kılıflarının kullanılması VE
• Yatak materyalinin sıcak su ile yıkanması (>55 C) yatak odasında ev tozuna maruziyeti azaltmak icin en etkili yontemdir ve ev tozu alerjeni miktarını anlamlı olarak azaltır
Anti-alerjik kılıflara ek olarak akarasid ya da anti-mite şampuan vb gibi bazı kimyasal maddelerin kullanılmasının ek bir faydası olmadığını gostermiştir
Kuru temizleme
• Tum canlı ev tozu boceklerini oldurur!
• Fakat alerjen konsantrasyonunu azaltmaz!
HAYVAN ALLERJENLERİNİ NASIL AZALTALIM?
• Kucuk kemirgenler ve kuşlar dahil olmak uzere tum sıcakkanlı hayvanların idrar, dışkı ve tukrukleri alerjik reaksiyonlara yol acabilir
• Hayvanlara ait alerjenleri cok kucuktur, yapışkandır ve yuzeylere yapışır
• Hayvan alerjenlerinin evlerden okul vb gibi toplumsal yerlere taşınması rapor edilmiştir. Bu neden ile ev hayvanı olmayan cocuklarda bile hayvan alerjisi olabilir
• Evde hayvanlarla ilişkili alerjenleri ortadan kaldırmak icin en etkin yontem hayvanın gitmesidir
• Hayvan gittikten sonra bile alerjenleri ortadan kaldırmak icin iyi bir temizlik gerekir
• Alerjen duzeyindeki azalmalar aylar alabilir, halıların ve kumaşlı mobilyaların kaldırılması bu sureyi kısaltır
Eğer hayvan evden gitmiyor ise,
• Hayvan yatak odasına sokulmamalıdır
• Hastanın yatak odasının kapısı kapalı tutulur
• Halılar ve kumaşlı mobilyalar mumkun olduğunca kaldırılmalı ve varolan bu tur materyal mumkun olduğunca hayvandan izole edilmelidir
HAMAM BOCEĞİ ALLERJENLERİNİ NASIL AZALTALIM?
• Hamam boceği genellikle karanlık, nemli, ılık ortamları sever
• Hamam boceği alerjenlerinin evden temizlenmesi cok kolay değildir
• Profesyonel hamam boceği eradikasyonunun etkinliği tam olarak kanıtlanamamış olmasına rağmen elimizdeki tek secenektir
• Amac sadece yaşayan hamam boceklerini elimine etmek değil ayrıca hamam boceği artıklarını ortadan kaldırmaktır
• Ozellikle kalabalık apartmanlarda yaşayan ailelerde infestasyonun tekrarı cok onemli bir problemdir .Kimyasal olarak ilaclama dışında hamam boceklerinin kullandığı yiyecek ve su kaynaklarının ortadan kaldırılması gibi temel temizlik onlemleri cok onemlidir.
• Boş poşetler,boş şişeler, gazete kağıtları vb gibimaddeler hamamboceklerinin sıklıkla sevdikleri bolgelerdir ve evde depolanmamaları gerekir!
CEVRESEL SİGARA DUMANINA MARUZİYET ASTIMIN OLUŞMASINDA VE ŞİDDETİNİN ARTMASINDA COK ONEMLİ BİR CEVRESEL FAKTORDUR
• Ailelere sigara icmemeleri / ya da icecekler ise ev dışında icmeleri gerektiği soylenmelidir
• Hekimler sigarayı bırakma aktiviteleri konusunda bilgi sahibi olmalı gerekirse aileyi yonlendirebilmelidir
• Hastanın aktif sigara icimi? Ya da arkadaşlar/ akrabalar/ bakıcı vb gibi olası sigaraya maruziyetin diğer kaynaklarıda araştırılmalıdır
Prof.Dr. Fazilet Karakoc

[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]