Hicbir sebep yok iken insan, icine girdiği atmosferin etkisiyle ruh semasının yıldızlarının birer birer kayıp dokulduğunu hissedebilir.

İnsan zaman zaman sebepsiz ic sıkıntılar yaşar. Yaşanılan eğer bir psikolojik rahatsızlık değilse bu durum kabz halini bize hatırlatır. Doc. Dr. Necdet Tosun, kabz halindeki kişinin tutuk, durgun ve sıkıntılı olacağını soyluyor. Bu hali yaşayanlar tefekkure, ibadete, tevbe-i istiğfara, Allah'ın kullarıyla ilgili sevgi ve merhametini anlatan ayetleri okumaya yonelmeli.Değişik donemlerde hemen herkeste bezginlik, bıkkınlık, umitsizlik gorulebilir. Hicbir sebep yok iken insan, icine girdiği atmosferin etkisiyle ruh semasının yıldızlarının birer birer kayıp dokulduğunu hissedebilir. Gonul darlığına duşer, adeta boğulacakmış gibi olur. Bu yaşanan ic sıkıntısı, psikolojik bir rahatsızlığın belirtisi de olabilir. Bu sıkıntıları destekleyen farklı belirtiler soz konusu ise mutlaka bir uzmana başvurarak tedavi yolları aranmalıdır. Dini anlamda ruhen sıkıntı, daralma anlamına gelen kabz hali insanları zaman zaman icine alan bir durumdur ki; bunun icin ruhumuzu rahatlatacak ibadete, duaya, Allah'a teslimiyete daha ozen gostermeliyiz.

Kalbinin kasvet bağladığına ve karanlıklar icinde kaldığına inanan bir insan, şayet kendisini umitsizliğin pencelerine teslim etmezse ve vicdan lisanıyla surekli "Tut beni Allah'ım, tut ki edemem Sensiz!" diyerek CenÂb-ı Hakk'ın inÂyetine sığınırsa, o kasvetli zaman diliminin boğuculuğuna rağmen, bast halinde ulaşamayacağı noktaların cok otesine vÂsıl olabilir. Zira, esas kulluk, kabz halinde, onun tuzaklarına duşmeden, sadÂkatle ortaya konulan kulluktur. İşte boyle sıkıntılı anlarında kulluğunu aksatmayan bir insan cok daha fazla sevap kazanmış olacaktır. Bu acıdan, mu'min, inişli cıkışlı bu yolda icinde bulunduğu halin kabz ya da bast olduğuna bakmadan mutemadiyen yurumeli ve her zaman kendisine yakışan sadÂkat ve vefanın gereğini sergilemelidir. Marmara Universitesi İlahiyat Fakultesi Oğretim uyelerinden Doc. Dr. Necdet Tosun, Allahu Teala'nın bazen azametini hatırlatmak icin insanları kabz haline soktuğunu belirtiyor. Necdet Tosun, kabz hali ile ilgili merak edilen sorulara cevaplar verdi.

Kabz ne demektir?

Kabz, sozlukte daralma, tutukluk, sıkılma ve tasalanma gibi anlamlara gelir. Tasavvufî bir terim olarak kabz, sûfînin manevî bir tutukluk icinde bulunması hÂlini ifÂde eder. Kabzın tersi olan bast ise gonul genişliği, rahatlık ve neşe demektir. Kabz ve bast tasavvuf yolunda sûfîlerin zaman zaman yaşadığı ve gelip gecen hallerdir. DÂimî değillerdir.

Kabz hali nicin yaşanır?

Kabz hÂli, korkunun neticesidir. Cehennem azabıyla ilgili Âyet ve hadislerin ya da Allah TeÂlÂ'nın CelÂl sıfatlarını tefekkur etmenin sonucunda bazı kişilerde kabz hÂli oluşur. Sûfîlere gore kabz ve bast hÂli, kula Allah tarafından gelir. Nitekim, "Darlık veren de, bolluk veren de Allah'tır." Âyetinin buna işÃ‚ret ettiği kabul edilir. Cennet'i, Allah TeÂlÂ'nın nimetlerini ve CemÂl sıfatlarını duşunmekten bast hÂli yani ferahlama ve neşe meydana gelir. Allah TeÂlÂ, kullarına bazen azametini hatırlatıp onları kabz hÂline sokar, bazen de lutfunu hatırlatıp onları bast hÂline gecirir.

Kabz hali yaşayan kişinin durumu nasıldır?

Kabz hÂlinde kişi tutuk, durgun ve sıkıntılıdır. Fazla konuşmaz ve yazmaz. Tefekkure meyillidir. Bu durum kişiye gore fazla değişiklik gostermez. Ancak bazı kişilerde kabz hÂli kısa surer, bazılarında ise uzun zaman devam eder. Bunun sebebi tam olarak bilinmemektedir. Ancak kabz hÂli uzun suren kişilerin bast yani neşe hÂllerinin de uzun olacağı kabul edilir. Surenin uzamasında kalbe gelen manevî duygunun yoğunluğu da onemli bir etkendir.

Bazen hicbir sebep yok iken ic sıkıntısı, daralma yaşanır. Bu duruma kabz diyebilir miyiz?

Her sıkılma hÂlini kabz diye adlandırmak doğru değildir. Yoğun calışma temposu veya oksijenin az olduğu ortamda uzun sure bulunmak gibi hÂricî sebepler ile bedenî bazı rahatsızlıklar da ic sıkıntısına sebep olabilir. Ancak kişi bazen kendisini kabz hÂline sokan şeyin ne olduğu fark edemeyebilir. Hicbir neden olmadığı halde gonul darlığı yani kabz hali yaşanabilir.

Sık sık kabz hali yaşanması neyin gostergesidir?

Sık sık kabz hÂline girmek, mizac yani karakter ile buyuk oranda alÂkalıdır. Buna ek olarak, kişinin okuduğu kitaplar, arkadaşlarıyla yaptığı sohbetler ve duşuncelerinin mÂhiyeti de kabz hÂline girişin sıklığına tesir eder. Sıklıkla kabz hali yaşayanların sosyal hayatı ve psikolojisi bozulur. Konuşma ve yazma konusunda sıkıntı yaşar, arkadaş edinmede ve aile ici ilişkilerde zorluklarla karşılaşır.

Kabzdan kurtulmak icin ne yapalım?

Allah'ın kullarına karşı sevgi ve merhametiyle ilgili Âyet, hadis ve ilgili kitapları okumak, tovbe etmek, cennet'i ve Âhiret nimetlerini duşunmek, bast hÂlinde olan neşeli insanlarla oturup kalkmak, kabzdan kurtulmak icin uygulanabilecek yollardır. Ancak bircok sûfî kabz hÂlinden cıkmak icin sun'î cabalara gerek olmadığını, o hÂlin kendiliğinden gecmesini beklemenin daha doğru olacağını duşunur. Bununla birlikte, kabz hali uzamış ve kişinin sosyal hayatını etkilemeye başlamışsa bu yontemlere başvurulabilir. Cennet'i anlatan Âyetler ile, "Allah onları sever, onlar da Allah'ı severler" (MÂide, 54); "Allah onların gunahlarını sevaba cevirir" (Furkan, 70); "Allah'ın rahmetinden umit kesmeyin. Şuphesiz Allah butun gunahları bağışlar" (Zumer, 53) gibi Âyetleri tefekkurle okumak, kabz hÂlindeki kişiler icin rahatlatıcı olacaktır.

Adım adım onlem alın

Kabzdan kurtulma yolları adına en evvel zikredilmesi gereken husus, tevbe ve istiğfardır. Mu'min bir kul, gaflete karşı tavır almalı, gunahların olduruculuğunden tevbe ile kurtulmalı, isyan lekelerini gozyaşlarıyla yıkamalı ve gonul gozunu bir kere daha verÂlara cevirmelidir.

İşlenen bir gunahın, kotuluk ve seyyienin hemen arkasından bir sevabın, iyilik ve hayrın yapılması kabz doneminin kısalması icin onemli bir vesiledir.

Manevî hayatımızdaki bir sıkıntı ve kabz halinde inşirah kaynağı olabilecek hususlardan biri de psikolojik tavır ve durum değişikliğidir. Psikologlar da, insanın kendini yenilemesi ve uzerindeki sıkıntıyı atabilmesi icin bir hal ve tavır değişikliğini salık vermektedirler. Ofke anında abdestin tavsiye edilmesinin hikmetlerinden biri de yine bu tavır değişikliğini temin etmektir.

kadiningazetesi.com