ceza hukukunun temel ilkeleri ceza hukuku tanımı kavramı hukukun temel kavramları soruları

GİRİŞ

Hukuk, insanlar, devletler veya insanlar ile devletler arasındaki ilişkiyi duzenleyen kurallar butunudur. Bunlar toplum değer yargılarının sonucu oluşup aynı zamanda toplumdaki menfaat dengelerinin ifadesidirler. Bu dengeyi toplumdaki siyasi ve ekonomik gucler belirler.

Ceza hukuku yaptırımları; diğer hukuk dallarından farklı olarak insan hak ve hurriyetlerini kısıtlar niteliktedir. Bu nedenle neyin suc olup olmadığı ve ne şekilde, ne miktarda ceza verileceği hususu, toplumun genel yapısını ortaya cıkarır. Bu unitede ceza hukukunun tanımı, konusu ve genel ozellikleri acıklanacaktır.



CEZA HUKUKUNUN TANIMI

Ceza hukuku, toplumu duzenleyen kurallardan, hukuk kuralları icinde yer alır. Toplumu duzenleyen kurallar din, ahlak, gorgu ve hukuk kuralları olmak uzere dort bolume ayrılır. Hukuk kuralları ozel hukuk ve kamu hukuku şeklinde iki kısma ayrılır. Ozel hukuk, eşit kişiler arasındaki ilişkileri eşitlik ilkesini esas alarak duzenlediği halde; kamu hukuku, ustun bir otorite ile bu otoriteye bağlı kişiler arasındaki ilişkileri duzenler.

Hukuk kurallarının amacı toplum duzenini korumak ve kişilerin barışcıl bir şekilde bir arada, birbirlerinin hak ve ozgurluklerine uyarak yaşamasını sağlamaktır. Hukuk kurallarının bir kısmının ciğnenmesi durumunda, kuralı ciğneyen kişi tazminat, zorla yerine getirme, aynen tazmin gibi yaptırımlarla karşılaşır. Oysa kamu hukuku niteliğindeki ceza kurallarının ciğnenmesi durumunda, devlet kişiyi hayat, cisim ve ozgurluk gibi konularda bir takım yoksunluklara uğratır. Zira bu kuralların ciğnenmesi toplumdaki barış ve huzuru bozar. Toplumun yeniden duzene kavuşturulması, bu eylemi yapanların cezalandırılmasını gerektirir. Ceza yaptırımının uygulanmasını gerektiren ihlal, sucu oluşturur. Suc karşısında devletce konulan tepkiye ise ceza adı verilir. Ceza hukuku, toplumun duzenini bozan ve bu nedenle suc sayılan eylemlerle bunların yaptırımlarını belirleyen emredici kuralları icerir. Soz konusu kuralların uygulanma alanlarını duzenleyen tamamlayıcı kurallar da ceza hukuku alanına girer.

Ceza hukukunu diğer hukuk kurallarından ayıran en buyuk ozellik, bu kurallardan sapılma durumunda kişinin hayat, cisim ve ozgurluk gibi bir takım yoksunluklara uğratılmasıdır. Diğer hukuk kurallarına aykırı davranışların yaptırımları yumuşaktır. Bunları tazminat, zorla icra, iptal ve bir işlemi gecersiz kılma olarak sayabiliriz.



CEZA HUKUKUNUN KONUSU

Ceza hukuku, kamu hukuku-ozel hukuk ayırımında kamu hukukuna bağlı bir hukuk dalıdır. Ceza hukuku kamunun cıkarları ile ilgilidir. Toplum duzenine zarar veren eylemleri belirlemek ve cezalandırmak kamu duzeninin gereğidir. Kişiye zarar veren eylemlerin bir coğu (hırsızlık, adam oldurme, yağma vb.) aynı zamanda toplum duzenini ve guvenliğini de bozar. Bu yuzden zarar goren (mağdur) kişi istesin veya istemesin, devlet bu eylemleri kovuşturup cezalandırmak zorundadır. Ceza hukukuna kamu hukuku ozelliğini veren de bu amacıdır.

Ceza hukuku bir takım kurallar koymakta ve bunlara butun bireylerin uymalarını ceza tehdidi altında emretmektedir. Ceza hukukunu diğer hukuk dallarından ayıran başlıca ozellik, kendi hukuk kurallarına ait aykırılıklar (ihlaller) meydana geldiğinde, bu aykırılıklara uygulanan cezai mueyyidelerin (yaptırımların) ortaya cıkması ve suc işleyenleri cezalandırmak istemesi şeklindedir. Cağdaş anlamdaki ceza hukuku sadece cezalandırma işlevi gormez, aynı zamanda sucları onleme işlevi de gorur. Boylece ceza hukuku hem sosyal bir savunma aracı ve hem de insan haklarının koruyucusu olmaktadır.

Ceza hukuku; sucları, cezaları ve guvenlik onlemlerini hukuk acısından inceleyen ve acıklayan bir hukuk dalıdır.

Hukuk duzeninin değer yargılarına ve gereklerine gore sucun ne olduğu, unsurları, oluş ve işleniş bicimleri, sucun hukuksal sonucları yani cezalar ve guvenlik onlemleri ceza hukukunun konularını oluşturan sorunlardır.



CEZA HUKUKUNUN GENEL OZELLİKLERİ

Ceza hukuku; yasaklar koyan, emir ve yasakları ihlal edenlere karşı ceşitli cezai yaptırımlar ongoren bir hukuk dalıdır. Ceza hukuku aynı zamanda diğer hukuk dallarında (İdare hukuku, iş hukuku, vergi hukuku vb.) duzenlenmiş kurallara aykırı davranışlar icin de ceza belirleyerek bu kuralların da uygulanmasını sağlar.

Ceza hukukunun ilk işlevi sucun işlenmesini onlemektir. Suc işlendikten sonra ceza verici işlevi ortaya cıkar. Suc devlet duzenini bozar. Devlet suc isleyenleri yakalar, yargılar, hukmolunmuşsa cezayı yerine getirir ve boylece kamu duzenini sağlar.

Cezai hukumler ancak anayasaya uygun olarak yasayla konulabilir. Anayasamızın 38nci maddesi de, suc ve cezaların ancak yasayla konulabileceğine amirdir. Ceza hukuku eşitlikci bir hukuk dalıdır. Kurallar onceden belirlenir ve belirlenen bu kurallar karşısında herkes eşittir.

Ceza hukukunun en onemli ilkelerinden birisi kanunilik ilkesidir. TCK'nın 1nci maddesi, "kanunun acıkca suc saymadığı bir eylemden oturu kimseye ceza verilmez" şeklindedir. Buna "sucta kanunilik" ilkesi adı verilir. Yine aynı madde uyarınca, "kanunda yazılı cezalardan başka bir cezayla kimse cezalandırılamaz". hukmu duzenlenmiştir. Buna da "cezada kanunilik" ilkesi denir. Bu ilkeler, kişilerin hak ve ozgurluklerinin guvence altına alınması icin gerekli kurallardır. Sucta kanunilik ilkesi sayesinde hangi eylemlerin suc olduğu onceden bilinebilir.