Otizm Yayılıyor mu?
Otistik cocukların beyniyle sağlıklı bir cocuğun beyni farklı iki bilgisayar işletim sistemine benzetiliyor. ABD'nin Northbrook kasabasında karlı bir kış gecesi; Craven'lerin evi... Yedi yaşındaki David ve beş yaşındaki Jason, bir taraftan 'Bebek Beethoven' filmini seyrederken, bir taraftan da babalarının oturduğu koltuğa tırmanmaya calışıyor.


Ancak bu mutlu aile tablosu aldatıcı, cunku David ve Jason otistik. David sadece 10 kelime biliyor, emzik emiyor, geceleri bezleniyor. Jason ise hÂl biberonla besleniyor ve kimseyle konuşmuyor. Dana ve Barry Craven, oğullarına otistik teşhisi konulduğundan beri kapısını calmadık doktor, denemedik yontem bırakmadılar.


Cocukların zehirli maddelerle temasını azalmak icin evdeki halıları kaldırıp parke doşediler, ozel bir su arıtma sistemi kurdurdular. Muzik terapileri, yunuslarla yuzme gluten diyeti, ilac tedavileri, yılda 75 bin dolar harcama... Hepsi nafile, cunku bilim henuz otizm hastalığına care bulamadı.


60 yıl once keşfedildi


Newsweek dergisi, son sayısında otizmi işledi. 60 yıl once keşfedilen bu beyin hastalığı tıp icin hÂl muamma. Ozellikle son 20 yılda otistiklerin sayısında belirgin bir artış var, her 166 cocuktan biri otizm spektrum bozukluğu (Autism Spectrum Disorder-ASD) ile doğuyor. (Turkiye'de yaklaşık 100 bin otistik olduğu sanılıyor.)


Otizmde de erken teşhis cok onemli. Bircok cocuğa teşhis ancak iki yaşından sonra konabiliyor. Oysa bir yaşından once tedavi gormeye başlayan cocuklarda belirtiler onemli olcude azaltılabiliyor. Bu yuzden doktorlar belirtileri en erken tespit etme peşinde.


Bir otistiğin beyniyle, sağlıklı bir insanın beyni, farklı iki bilgisayar işletim sistemi gibi ayrılıyor.

Orneğin, yuzleri tanımadan ve yuz ifadelerini algılamadan sorumlu beyin bolgesi, otistiklerde cok daha az calışıyor. Uzmanlar, bilgisayar oyunlarıyla otistik cocukların bu alanda geliştirilebileceklerini umuyor.

Modern tıbbın caresiz kaldığını duşunen aileler, alternatif tedavilere yoneliyor. Bilimsel bulgular aksini soylese de, yiyecek ve kullanılan arac gereclerle vucuda giren metallerin otizmi tetiklediği yaygın bir inanış. Bu nedenle bazı otistik cocuklar, ciddi hastalıklara neden olabilecek, radikal diyetlere tabi tutuluyor.

"Daha geniş kapsamlı duşunmeliyiz" diyen ABD Otizm Ağı gorevlisi Dr. Margaret Bauman ornek veriyor: "Surekli ağlayıp olduğu yerde sallanan, otistik kızın boğazında ulser olduğu anlaşıldı. Aynı şekilde surekli kafasını salayan otistik cocuğun, koliti tedavi edildiğinde bu alışkanlıktan kurtulduğu goruldu."
Bu belirtilere dikkat


İletişim: Geciken konuşma veya hic konuşmama, iletişim kurma zorluğu, surekli bazı sozcuk veya soz obeklerini tekrar etme, adı soylendiğinde tepki vermeme, davranış, mimik ve jestlere tepki gostermeme.


Sosyal etkileşim: Nesnelere işaret etmeme veya başkalarına gostermeme, başka insanların yuzune bakmama, goz teması kurmama, gulumsemeye karşılık vermeme, yaşıtlarıyla ilişki kuramama, başka cocuklara ilgi gostermeme, ovgu veya fiziksel sevgi gosterilerinden motive olmama, sempati veya empatiyi net olarak gosterememe.

Davranışlar: Surekli olarak tekrarlayan oyunlar, belirli bir konuya veya nesneye karşı aşırı ilgi duyma, surekli onunla meşgul olma, başkalarını ve davranışları taklit etmeme, belirli kalıplar, rituel ve alışkanlıklara bağımlı olma, surekli tekrarlayan hareketler (orneğin el cırpma, sallanma, goz cevirme), nesnelerin ayrıntılarına takılma, kalabalık, ses ve ışıktan aşırı etkilenme, bazı seslere, dokulara veya durumlara karşı aşırı tepki verme, acıya karşı fazla duyarlı olmama.

Cetin Ozbey