darı, nedir, ne demek, unu, faydaları, bitkisi, irmiği, mısır, ekimi


Mısır oalrakda bildiğimiz darı, cok faydalı Melek'lerim. Lezzeti de cabası... Unu ve irmiği elde edilerek lezzetinden faydalanılan darı hakkında bilgiler sunuyoruz bu yazımızda sizlere Melek'ler.





DarıPanicum miliaceum
Familyası Buğdaygiller (Poaceae/Gramineae)

Turkiye'de yetiştiği yerler Guneydoğu, İc Anadolu, Karadeniz, Ege, Marmara ve Doğu Anadolu bolgelerinde

Tohumları buğday gibi besin maddesi olarak kullanılabilen, bir veya cok yıllık bitki. Memleketimizde insan gıdası ve hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Van Golu kıyı bolgelerinde ve Hakkari'de darı turlerinden biri olan cin darı kavrulup taştan gecirilerek kavuzlarından ayrılır. Dane kısmı sut ve ayranla karıştırılır ve bir nevi ekmek yapılır. Bu darı aynı zamanda bozanın da hammeddesidir.



Koca darı, Muğla ve Hatay bolgesinde ekmeğin ham maddesidir. Koca darı nişastası dokuma sanayii icin cok elverişlidir.

Darının yeşil kısımlarında bitki gencken durrin denilen bir glikozit bulunur. Bu, hayvanları zehirleyebilir. Onun icin hayvanlara darılar cok taze ve yeşilken yedirilmemesi lazımdır. Bu gibi taze otları, golgede 24 saat kuruttuktan sonra hayvanlara vermelidir.

Yurdumuzda en cok darı yetiştirilen illerimiz, sırası ile; Urfa, Diyarbakır, Zonguldak, Muğla, Siirt, Aydın, Hatay, Bitlis ve Adıyaman'dır.


İklim istekleriEsas itibariyle tropik iklimin yerli urunudur. Fakat, mutedil iklime de iyi adapte olmuştur. Fazla yağıştan zarar gormez. Kum darı ve cin darı fazla rutubetten hoşlanmazlar. Darı tohumları 8-12 derecede cimlenirler. Darılar kurağa dayanıklıdır. Fakat kurakta gelişmeleri durgunlaşmaktadır. Kuraklık gecince hızlı gelişmelerine devam ederler.

Toprak istekleriKoca darı, cok değişik toprak tipleri uzerinde yetişir ve iyi mahsul verir. Fakat en yuksek verim kumlu-killi topraklar uzerinde sağlanır. Kokleri cok derinlere inebilir. Diğer darı ceşitleri daha yuzden kok sistemine maliktirler. Fakat cok değişik toprak tipleri uzerinde yetişebilirler. Toprakların organik maddelerce zengin olması, verimin daha fazla olmasını sağlar.

Toprak işlemesi, ekimi, hasat ve harmanToprak pullukla suruldukten sonra, diğer toprak işleme aletleri ile ikilemeye ve gerekirse uclemeye tabi tutulur.Kafi miktarda rutubet mevcut ise sun'i gubre veya ciftlik gubresi verilir. En iyi ekim zamanı mısır ekiminden takriben 2 hafta sonradır. Toprak sıcaklığı 13-15 derece olmalıdır. En iyi ekim şekli, aletlerle sıraya ekimdir. Ekim derinliği toprağın durumuna gore 1-3 cm, dekara atılacak tohum miktarı 0.5-5 kg kadardır. Tohumlar cimlendikten sonra, gerekli zamanlarda capalama ve sulama işleri yapılır. Dane mahsulu icin yetiştirilen darıların hasadı, danelerin renkleştiği zamandan birkac gun sonra bicilir. Bir muddet demet halinde kurutulur. Daha sonra demetler toplanır, harman edilir.