(Zuckermelone / Melon / Muskmelon / Cucumis melo) Ilkbaharda kucuk sari cicekler acan, yillik, surunucu, otsu bir yaz meyvesidir. Sulukleri dallanmistir. Yapraklari kalp ve bobrek seklinde, 3-5 loblu, buyuk ve tuyludur. Cicekleri, bir eseyli ve bir evcikli olup yapraklarin koltugundan cikarlar. Meyveleri cesitli sekil ve renklerde (genellikle sari) dir. Cekirdekleri uzun, elipsoidik veya oval sekildedir. Kavunun ana yurdu Orta Asya’dir. DunyÂnin tropik ve iliman bolgelerinde kultur olarak zirÂati yapilmaktadir. DunyÂca meshur kantalup kavununun esas vatani Van ve Diyarbakir bolgesidir. Ancak 16. yuzyilda Italya’da gorulmus olan bu kavun cesidi Roma yakinindaki Cantalupa’da yetistirildigi icin batida “kantalup” kavunu olarak anilmaktadir. Avrupa’da en cok tutulan bir kavundur. Memleketimizde de bir hayli kavun cesidinin zirÂati yapilmaktadir. Trakya ve Istanbul bolgesinde yetistirilen “topatan” kavunu, ince ve sari kabuklu olup dayaniksizdir. Bu bolgede yetistirilen “citli” denilen kavun kisa dayaniklidir. Ege bolgesinde bilhassa Manisa ve havÂlisinde “kirkagac” kavunu zirÂati oldukca yaygindir. Dayanikli ve cok leziz olan bu kavunlar ayni zamanda ihrac da edilebilmektedir. Kirkaagac kavunundan uretilen cesitleri “hasanbey, altinbas, dilimli ve hallac” gibi mahallî isimler almaktadir. Olgunlasmadan koparilan kavuna “kelek” adi verilmektedir. Daha cok tursu yapiminda faydalanilir.
Turkiye’de yetistigi yerler: Turkiye’nin hemen hemen her yerinde kultur olarak yetistirilir.
Kullanildigi yerler: Kavun meyve olarak cok yenildigi gibi tohumlari (cekirdekleri) de tibbî olarak kullanilmaktadir. Olgun kavunlarin cekirdekleri kurutulur. Cekirdekler halk tabÂbetinde oksuruge karsi (cekirdekleri suda, suyu yariya ininceye kadar kaynatilip icilmesiyle) kullanilir. Ayrica kavun, sinirleri yatistirir, bobreklerdeki kani temizler, taslarin dusurulmesine yardimci olur. Barsaklarda ulser ya da iltihab olanlarla, seker hastalari ve yuksek tansuyonu olanlar yememelidir.
alıntıdır