Cezanın cocuk eğitimindeki yeri ve nasıl olması gerektiği iyi anlaşılmalıdır.Cunku hepimizin temel hedefi,cocuklarımıza guzel bir eğitim vermek,onları hayata en iyi şekilde hazırlamaktır..



Ceza terimi, olumsuz bir itici uyaricinin, bir davranimin yapilmasindan sonra ona bagli olarak uygulanmasi olayina verilen teknik bir isimdir.


Ceza, istenmedik davranimlari bastirma tekniklerinden biridir.Davranis dagarcigina bir sey katmaz, fakat davranis dagarcigindaki bir davranisin bastirilmasini saglayabilir.


Bu anlamiyla ceza, yeni bir davranis ogrenmeyi degil, ,istenmedik bir davranisi yapmamayi ogretir.


Ceza iki sekilde uygulanir..
• Davranis itici bir uyarici ile sonuclandirilir..(.mesela bir tokat gibi)

Bu ceza, diğer yontemler işe yaramadığında en son care olarak kullanılabilir. Bu yontem, cocuk diğer cocukları ısırdığında, vurduğunda ya da buna benzer durumlarda kullanılabilir. Cocuk once bir kez ikaz edilir, eğer aynı davranışı surdururse, ona onceden belirlenmiş bir odaya ya da odanın bir koşesine gitmesi, orada bir sure, genellikle de bir sandalyede sessiz bir bicimde beklemesi soylenir. Eğer oraya gitmemekte direnirse, kucaklanarak oraya goturulur ve bir sure orada kalması sağlanır. Bu cezanın neden verildiği birkac cumle ile ona anlatılmalıdır. Cocuğun bekletildiği oda ya da yer cocuk acısından herhangi bir tehlike icermemelidir.
Cocuğun orada bekleme suresi kabaca her yaş icin 1 dakika olarak belirlenir (Orneğin, 4 yaşında bir cocuk icin 4 dakika gibi). Eğer ceza suresi cok uzun tutulursa, cocuk neden oraya konulduğunu bir sure sonra unutacaktır.

Ceza suresi icin saat kurulur, saat caldığında cocuğa cezasının bittiği soylenir. Cocuk bu sureyi uslu bir bicimde tamamlarsa, sevecen bir bicimde kucaklanır ve "Tatlım, cezalı olduğun icin orada kalmak zorundaydın" gibi sozler soylenir ve olay orada kapanır. Bu durumu cocuk ile tartışmak gerekirse en az birkac dakika gecmesi beklenmelidir. Eğer ceza suresi icinde cocuk gene bağırır cağırır ve olayı protesto ederse, saat yeniden kurulur ve sure baştan başlatılır. Bu yontemle, genellikle 2 hafta icinde cocuk uyum sağlamayı oğrenecektir.

• Davranis odulun ortamdan kaldirilmasi ile sonuclanir..(..sokaga cikma yasagi gibi..)

Mantıklı bir sonuc cıkarmak her zaman mumkun olmayabilir. Cocuk ebeveyni dinlememekte ısrar ediyorsa, cocuğa cok istediği başka bir şeyin kısıtlanacağı soylenebilir. Ancak bu yontem uygulanırken bazı noktalara dikkat edilmelidir: Beslenme gibi cocuğun gercekten gereksinimi olan şeyler ısıtlanmamalıdır. Bu yontemin etkili olabilmesi icin kısıtlanacak şey cocuğun gercekten cok istediği bir şey olmalıdır.
Ebeveyn soylediği şeyi gercekten yapmalıdır. Orneğin, davranışını duzeltmediği surece cocuğa dondurma yiyemeyeceği soylenmiş, fakat herhangi olumlu bir gelişme olmadığı halde, anne ya da baba onun gonlunu almak icin biraz sonra dondurma almışsa, bu yontem doğaldır ki işlemeyecektir.


Ancak ceza ile davranislari kontrol etmenin onemli sakincalari vardir..Soyle ki;
• Ceza cogu kez itici uyaricinin (dayak, hakaret, yasaklama gibi) kullanlmasini gerekli kilabilir.?tici uyaricilarin kullanilmasi da birey de saldirganlik, korku, kin, nefret gibi duygularin olusumuna zemin hazirlar.Ayrica cezanin etkili olabilmesi icin itici uyaricinin siddeti gun gectikce artirilir..
Ornegin..sikca yapilan hatalardan biri sudur: cocugun belirli bir davranisini kontrol etmek isteyen anne veya baba, dovme , bagirma gibi siddet dolu itici uyaricilar kullanirsa,bunlar baslangicta etkili olmus olsa bile zamanla cocugun bu uyaricilara alistigi gorulur..Ve ebveynler dozu artirmak gibi kisir bir dongu icine girer..
• Cezalandirilan davranislar, bireye belirli sonuclar saglayan ogrenilmis davranislardir.
• Ceza ile bir davranis bastirilmaya calisilirken, bir baska istenmedik davranis ortaya cikabilir.
Ornegin.. cok sevdigimiz vazoyu kiran cocugumuzu cezalandiriyorsak, bu davranisimizla cocugumuza yalan soyleme davranisi kazandirabiliriz.Cocuk cezadan kacmak icin yalan soyleyecektir.
• Ceza etkili oldugunda, ceza veren kisinin davranislarini odulleyici bir nitelik kazanabilir.Bunun dogal sonucunda, ceza veren kisi, dikkatini , istendik davranislarin kazandirilmasina yogunlastiracagi yerde, zamanla, yalnizca istenmedik davranislarin bastirilmasina yogunlastirabilir.
Ornegin...bir ogretmen cazanin olumsuz yonune yakalanabilir ve zamaninin buyuk bir bolumunu ogrencilere istendik davranislari kazandirmak yerine ceza vermek ve uygulamakla gecirebilir..


BU NEDENLE CEZA, ELDEKI TUM OLANAKLAR DENENDIKTEN SONRA ONCELIKLE ISTENMEDIK DAVRANISLARIN BASTIRILMASININ KACINILMAZ OLDUGU DURUMLARDA KULLANILABILECEK BIR SISTEM OLARAK DUSUNULMELIDIR.


Terbiye etmek denilince pek cok kişinin aklına hemen cezalandırma gelir. "Dayak cennetten cıkmadır" ya da " Kızını dovmeyen dizini dover" gibi atasozleri, ulkemizde cezalandırmanın cocuk eğitiminin bir parcası olarak asırlarca kullanıldığının bir kanıtı olarak dilimizde yer etmiştir. Terbiye etmek ve cezalandırmak birbirinden cok farklı kavramlardır. Terbiye, cocuğa olumlu davranışların, kendini nasıl kontrol etmesi gerektiğinin oğretildiği ve icinde odullendirmenin de yer aldığı bir sistemdir. Cezalandırma ise daha negatif bir anlam taşır; cocuğun yaptığı ya da yapmadığı bir davranışın arkasından gelen bir sonuctur. "Terbiye etmek" bizim geleneklerimizde genellikle cezayı cağrıştırdığından, "eğitmek" kavramının kullanılması daha yerinde olacaktır. Cocuk yalnızca yanlış yaptığı zamanlarda değil, diğer zamanlarda da davranışları konusunda eğitilmelidir. Hatalı davrandıkları zaman cocuklara kızma ve azarlama yerine, olumlu davrandıklarında yureklendirme ve takdir etme, onların yanlış davranışlarını daha kolay değiştirmelerini sağlayacaktır. Cocuklar kendilerine değer verildiğini gordukce kendilerini daha iyi hissedecek, cevredekileri daha fazla dinlemeye gayret edecektir