Meme iltihabı, tıptaki adıyla “mastit” memede ağrı, şişlik, sıcaklık ve kızarıklık meydana gelmesine yol acan bir meme dokusu enfeksiyondur. Mastit varlığında yuksek ateş ve titreme de yaşanabilir. Coğu zaman emziren kadınlarda gorulur ve “laktasyon mastit” olarak adlandırılır. Ama emzirmeyen kadınları da etkileyebilmektedir. Laktasyon mastit, genellikle doğumdan sonraki ilk uc ay icinde ortaya cıkar veya daha sonra emzirme sırasında da gorulebilir. Mastitlerin varlığı kendinizi yorgun ve halsiz hissetmenize neden olarak bebeğinizle yeterince ilgilenmenize engel teşkil edebilir.
Bazen mastitler bir annenin bebeğini sutten erken kesmesine neden olabilmektedir. Ancak mastitler varken de emzirmeye devam edilebilir.
Mastitler kısa sure icinde ortaya cıkıp yaygın olarak aşağıdaki belirtileri gosterebilir:
• Dokunma sırasında memede hassasiyet veya sıcaklık
• Kendini hasta hissetme (halsizlik)
• Meme şişmesi
• Ağrı veya yanma hissi(surekli ya da emzirme esnasında)
• Sık gorulen ve kama şeklindeki cilt kızarıklıklar
• Ateşin 38.3 derecenin ustune cıkması
Mastit genellikle emzirmenin ilk birkac haftası icinde cıkmasına rağmen daha sonraki donemlerde de gorulebilir. Sadece tek memeyi etkileme eğilimi gosterir.
Ne zaman doktora gorunmelisiniz?
Memelerin birinde kırmızı renkli alanlar ya da yaralar fark etmeden once grip benzeri şikÂyetler gorulur. Grip belirtileri ve memede diğer belirtileri bir arada gorduğunuzde vakit kaybetmeden bir doktora gorunmeniz gerekecektir.
Doktorunuz tanıyı koymak icin buyuk ihtimalle fiziki muayene yapacaktır. Oral antibiyotikler tedavisinde cok etkilidir. Eğer daha once de mastitlerle sorun yaşadıysanız aynı antibiyotikten doktorunuzu telefonla bilgilendirerek kullanabilirsiniz. Eğer belirti ve bulgular antibiyotik alımına başlandıktan sonra iki gun icinde duzelmeye başlamazsa durumun daha ciddi olmadığından emin olmak icin doktora gorunmeniz şart olur.
NEDENLERİ
Mastitlere neden olabilen faktorler şunlardır:
• Tıkalı sut kanalı: Eğer goğusler tamamen boş değilse sut kanallarının birinin tıkanması meme enfeksiyonuna yol acabilir.
• Bakterilerin memeye girmesi: Cilt yuzeyindeki bir catlak ya da yaradan giren veya bebeğin ağzındaki bakterilerden yayılanlar meme icerisinde sut kanallarına yerleşerek enfeksiyona yol acabilir. Bu mikroplar bebeğiniz icin zararlı değildir ve herkeste bulunur. Ancak meme dokularına ait olmadıkları icin problem yaratırlar.
RİSK FAKTORLERİ
Mastit icin risk faktorleri şunlardır:
• Doğumdan sonra ilk birkac hafta boyunca emzirme
• Meme yuzeyinde catlak ve yaraların olması (bunlar olmadan da mastitler gelişebilir)
• Sadece bir pozisyonda emzirme yapma
• Sut akışını engelleyen sıkı sutyen giyilmesi
• Aşırı şekilde yorgunluk
•Mastitlerle daha once de karşılaşmış olma
KOMPLİKASYONLAR
Mastitlerin tıkalı olan bir sut kanalı ile ilişkili olması ve zamanında ve uygun tedavinin uygulanmaması apse oluşumu gibi ceşitli komplikayonlara davetiye cıkarır. Apse, genellikle cerrahi drenaj gerektirir. Bu komplikasyonu onlemek icin belirtiler ortaya cıktıktan sonra vakit kaybetmeden doktora gidilmesi onemlidir.
TESTLER VE TEŞHİS
Doktorunuz tarif ettiğiniz yuksek ateş, titreme ve goğus ağrısı şikÂyetlerinizden yola cıkarak oncelikle bir fiziki muayene yaparak teşhis koyacaktır. Diğer belirtilerden biri de meme dokusunun hassas olması ve meme uzerinde kama şeklinde kızarıklıklardır. Mastit kısa surede tedavi edilmediği zaman ortaya apse oluşumu gibi komplikasyonlar cıkabilir.
Meme kanserlerinin nadir gorulen bir turu olan “İnflamatuar meme kanseri” de meme dokusunda kızarıklık ve şişlik gibi belirtilerle ortaya cıkar. Doktorunuz tanı icin gerekli gorduğu takdirde “mamografi” cektirilmesini isteyebilir. Ayrıca meme kanseri olasılığını ekarte etmek icin de biyopsi yapılması gerekebilir.
TEDAVİ VE İLACLAR
• Antibiyotik kullanımı: Mastit tedavisi icin genellikle 10 ila 14 gun boyunca antibiyotik kullanmak gerekli olmaktadır. Antibiyotik kullanımına başlandıktan sonraki bir ila iki gun icinde kendinizi daha iyi hissetmeye başlarsınız.
• Ağrı kesici ilaclar: Antibiyotiklerin etkisini gostermesi surecinde doktorunuz ağrıların dindirilmesi icin asetaminofen (Tylenol) veya ibuprofen (Advil, Motrin IB) gibi ağrı kesiciler kullanmanızı onerebilir.
• Emzirme şeklinde duzenleme yapma: Emzirme sırasında bebeğinizi doğru şekilde emzirdiğinizden ve goğuslerinizin tam boşaldığından emin olunuz. Doğru emzirme şekli icin doktorunuzdan oneri alabilirsiniz.
• Oz – bakım: Yeterince dinlenerek, emzirmeye devam ederek ve daha fazla sıvı tuketerek meme enfeksiyonları ile baş edebilirsiniz.
YAŞAM TARZI VE EV İLACLARI
Mastit varlığında da emzirmeye devam edilebilir. Surekli emzirme memedeki enfeksiyonların temizlenmesine yardımcı olur. Rahatsızlıkları gidermek icin:
• Emzirme rutininizi devam ettirin
• Mumkun olduğunca cok dinlenin
• Emzirmeden once memede uzun sure sut dolgunluğu oluşmasını onleyin
• Değişik pozisyonlarda emzirme yapınız
• Bol bol sıvı tuketin
• Eğer memenin bir kısmında sut kalıyor ve tam boşalmıyorsa sıcak kompres uygulayarak ya da sut pompası kullanarak memedeki sutun tam boşalmasını sağlayabilirsiniz.
• Destekleyici bir sutyen giyiniz
Eğer enfekteolan meme ile emzirme cok ağrılı ise ya da bebek o memeyi emmek istemiyorsa bir emzirme pompası ya da biberon kullanabilirsiniz.
ONLENEBİLİR Mİ?
Mastitlere bağlı olarak gelişecek komplikasyonları onlemek ve bebeğinizi sorunsuz olarak emzirmek icin ilgili bir doktorla ya da varsa bir emzirme danışmanı ile goruşerek oneriler almanız faydalı olacaktır. Bir emzirme danışmanı doğru emzirme icin ipucları ve doğru teknikler tavsiye edecektir.
Aşağıdaki ipuclarını mastitortaya cıkma riskini azaltmaya yardımcı olabilir:
• Emzirirken gelen sutu tamamen boşaltınız
• Emzirme sırasında bebeğin diğer memeye gecmeden once birini tam boşaltmasını sağlayın.
• Eğer bebeğinizin iki emzirmesi arasında sadece birkac dakika geciyorsa diğer emzirmelerde de aynı memeden başlatınız.
• Her emzirmede farklı yanlara donerek emzirme yapınız
• Bebeğinizin memeyi bir emzik gibi kullanmasına izin vermeyiniz. Bebekler ac değilken bile meme emmekten zevk alabilirler.