ANEMİ:KANSIZLIK


Anemi (kansızlık) pekcok farklı şekilde tanımlanabilen kan rahatsızlığı olarak bilinmektedir. Bu kan rahatsızlığını kırmızı kan hucrelerinin fonksiyonlarında ve sayısındaki anormallik şeklinde ifade edebiliriz. Kırmızı kan hucreleriniz kırmızı rengini hemoglobinden alır, demir iceriği zengin protein oksijeni ciğerlerden vucudun diğer bolgelerine taşır. Anemi kırmızı kan hucrelerinin sayısını azalttığında ya da hucrelerin taşıyabileceği hemoglobin miktarını azalttığında vucudunuzun dokuları oksijenden yoksun kalır. Oksijen eksikliği tipik anemia turleri bulgularını uretir.Bu anemi bulguları: gucsuzluk, aşırı yorgunluk, solgun bir ten, nefes darlığı, dusensiz kalp atışıdır. Hatta cok şiddetli anemi felc, kalp krizi ve kalp tıkanıklığına da yol acabilmektedir. Demir eksikliği gibi bazı anemi turleri doğrudan kendileri rahatsızlığı yaratırken bazı anemilerde ise ardında dalak buyumesi ya da anti kanser ilaclarının alımıyla sonuclanan hemolitik anemia gibi bir hastalık yatmaktadır. Bazı anemi hastalıkları kolayca tedavi edilebilirken bazıları ise kronik ve hayatı tehdit edicidir. Sağda sağlıklı yapıdaki kan hucrelerini goruyorsunuz. Aynı bicimde ve buyuklukteki kırmızı kan hucreleri normal bir buyume ve hemoglobin uretimini oluşturuyor.







EN SIK RASTLANILAN ANEMİ TURLERİ:

Demir Eksikliğine Bağlı Anemi :
Vucudun yeni hemoglobin oksijen taşıyan kırmızı hucrelerdeki proteini yaratabilmesi icin demire ihtiyacı vardır. Eksik demir alımı demir eksikliğine bağlı anemiye neden olur. Demir eksikliğine bağlı anemilerin neredeyse cok onemli kısmı bazı kronik kanamaların sonucunda meydana gelir. Orneğin; burun kanamaları, basur, mide ya da bağırsak ulseri, polip, gastroenterital kanser ve aşırı adet kanamaları gibi... Vucut bu aşırı kanamalar sırasında yuklu miktarda demir kaybeder. Daha az gorulebilen demir eksikliğine bağlı anemi demiri emme yeterli mide asiti olmayan daha yaşlı insanlarda da gelişebilir.

Demire bağlı aneminin kendine ozel bulguları:
Yiyecek dışındaki şeylere istek. orneğin; toprak, buz, kirec taşı, nişasta gibi..
Ağız kenarında ve tırnaklarda catlaklar
Tırnaklarda bicimsizlik; kaşık bicimini almaları gibi..
Tahriş olmuş dil.

Demir eksikliği anemisinin nedenleri:
Yetersiz demir alımı:Gıdalarla dışarıdan alınan demirin yetersizliği halinde oluşur. Sosyo ekonomik duzeyi duşuk toplumlarda, beslenme alışkanlıkları yanlış olan toplumlarda sık gorulmektedir. Ek besinlere gec başlama, aşırı inek sutu kullanımı bebeklerde anemiye sebep olabilir.Vejeteryan beslenme, yanlış uygulanan zayıflama rejimleri, yeme bozuklukları da anemiye neden olan sebeplerdendir.

Doğumla ilgili nedenler: Prematurelik, coğul gebelikler anemiye neden olabilir.

Demir gereksiniminin arttığı durumlar:Ulser kanamaları, kadınlarda adet kanamaları gibi akut veya kronik kan kaybı,paraziter enfeksiyonlar, ozellikle yaşamın ilk yılı ve adelosan donemi gibi hızlı buyume donemlerinde demir gereksinimi artmakta ve anemiler gorulebilmektedir.

Demirin Emilim bozuklukları Kronik ishaller, Kronik enfeksiyonlar ,Sindirim sistemi anomalileri , Malabsorbsiyon sendromu gibi demir emiliminin bozulduğu durumlarda anemi gorulebilir.

Gunluk demir gereksinimi ve kaybı ne kadardır?
-Gunluk demir gereksinimi 1-3 mgr. kadardır. Bunun % 5-10 duedenum ve proksimal ince barsaktan emilir. Gunluk kayıp 1 mgr dır. Ter, dışkı, idrar, dokulen hucreler ile kaybedilir. Gereksinim bebeklik, hamilelik, ağır hastalık ve emzirme donemlerinde artar.

Hangi besinler demir acısından zengindir?
- Kırmızı et, karaciğer, balık, kuru uzum ve yumurta sarısı demir acısından zengin gıdalardır. Un, ekmek ve tahıllar demir ile zenginleştirilmiş olabilir.

Demir eksikliği anemisi duşunulen hastalarda yapılması gereken başlıca tetkikler neler olmalıdır?
-Tam kan sayımı, serum demiri, serum demiri bağlama kapasitesi, transferin saturasyonu, serum ferritin duzeyi, dışkıda gizli kan ve periferik yaymadır. Tam kan sayımında duşuk hemoglobin ve hematokrit değeri, kanda duşuk ferritin duzeyi, kanda total bağlama kapasitesi ve kan kaybını değerlendirmek acısından dışkıda gizli kan gorulebilir.

Tanı:
Hekim muayenesi ile birlikte yapılacak kan tahlilleri tanı koydurur. Depo demir duzeylerini yansıtan serum ferritin duzeyi duşmuştur.Total Demir Bağlama Kapasitesi artmıştır. Kırmızı kan hucrelerinin boyutları kucuk ve renkleri azdır. (mikrositer hipokrom).

Tedavi:
Tedavi de en etkili ilac demir sulfattır. 2 yaşından kucuk cocuklarda kahvaltıdan yarım saat once gunde bir kez; 2 yaşından buyuklerde ise yemeklerden yarım saat once gunluk dozun 3 e bolunmesi onerilmektedir.Tedaviye ortalama 3 ay devam edilmelidir.Aşırı demir yuklenmesine neden olmamak icin beş aydan daha fazla demir kullanılmamalıdır.
Ağızdan demir tedavisinde kullanılan demir formları demirsulfat, demir glukanat ve demir fumorattır. Demir tedavisine başladıktan iki ay sonra hemoglobin duzeyi normale donecektir, ancak coğunlukla kemik iliğinde olan demir depolarını doldurmak amacı ile tedaviye 6-12 ay daha devam edilmelidir.Damar icerisine veya kas icerisine uygulanabilecek demir ilacları da ağızdan alıma dayanamayan hastalarda kullanılabilir. Tedavi ile birlikte kan sayımı iki ay icerisinde normale donecektir.