Topuk dikeni (epin kalkanei), topuk kemiği uzerinde sonradan oluşan kucuk bir kemiksi cıkıntıdır. Bu cıkıntı, ayak kemiğinin surekli zorlanması sonucu topuk kemiğinde toplanan kalsiyum birikintilerinden meydana gelir. Kemik cıkıntısı ile ilgili olmayan ve ayak kemerindeki dokunun iltihaplanması anlamına gelen “plantar fasiit” de genel olarak topuk dikeni olarak adlandırılır. Ayak kemeri dokusunun iltihaplanmasına da topuk dikeni denmesinin nedeni bu iltihabın (tedavi edilmezse) bir sure sonra bazı hastalarda sozunu ettiğimiz kemiksi cıkıntının oluşmasına yol acmasıdır.

Topuk dikeni oluşumu, plantar fasiit nedeniyle ayak ağrıları ceken hastalarda yaygın olarak gorulur. Orta yaşlı kadın ve erkeklerde sık rastlanan bu durum, hemen her yaş grubunu etkileyebilir. Pek cok kaynakta, kadınların topuk dikeninden daha cok şikayetci olduğu belirtilmiştir.












Topuk ağrısı ve topuk dikeni nedenlerini incelediğimizde, kimlerin risk altında olduğu ve topuk dikeni şikayetinin onlenmesi veya giderilmesi icin neler yapılabileceğine dair on bilgiler de ortaya cıkacaktır. Yine de ayak ağrınızın topuk dikeninden kaynaklandığını duşunuyorsanız bir doktora gorunmeniz en iyisidir. Şuphenizin doğruluğu, doğruysa iltihaplanmanın ne aşamada olduğu ve tedaviyle ilgili ayrıntılı bilgileri size en iyi bir ortopedi uzmanı verecektir.


Topuk Dikeni Nedenleri

Topuk kemiğinin altında topuk dikeninin oluşması bir anda gercekleşmez. Aksine aylar suren bir zamana yayılır. Genel olarak topuk dikeni, ayak kas ve bağlarının zorlanması ve topuk kemiğini saran zarın aşınması sonucu ortaya cıkar.

Topuk dikenine ozellikle, koşma ve sıcrama aktivitelerine buyuk zaman ayıran sporcularda sık rastlanır. Topuk dikeni nedenlerini, bu duruma yonelik risk faktorlerini ve risk altında olanları şu şekilde sıralayabiliriz:
Orta yaşlı olmak.
Ayak kemerinin cokmesi.
Aşil tendon gerginliği.
Uzun yuruyuşler yapmak.
Topuk kemiğine, bağlara ve topuk yakınındaki sinirlere fazla baskı yapan yurume bozuklukları.
Ozellikle sert zeminde koşma ve sıcrama hareketleri.
Ayağa uymayan, kucuk gelen ve ayak kemerini gerektiği gibi desteklemeyen ayakkabılar.
Fazla kilolu ve obez olmak.
Yaşlanmayla birlikte esnekliğini kaybeden ayak tabanı zarı ve topuktaki koruyucu yağ yastıkcığının incelmesi.

Diyabet.
Gunun buyuk bir kısmını tek ayak uzerinde gecirmek.
Ayak kemerinin cok yuksek ya da duz olması.
Henuz kaslar hazır olmadığı halde, aniden yoğun bir fiziksel aktiviteye girişmek (ozellikle sadece hafta sonu spor yapanlar)


Topuk Dikeni Ağrısı
Topuk dikeni koşarken veya yururken ağrı yapabilir. İltihap, kemiksi cıkıntı oluşacak kadar ilerlemişse, topuktaki ağrının nedeni genellikle bu cıkıntı değil ama bu cıkıntının zarar verdiği yumuşak doku zedelenmesidir. Pek cok kişi topuk dikeni ağrısını tarif ederken, ozellikle de sabah uyandıklarında ayağa kalkar kalmaz topuklarına iğne batmış ya da bıcak saplanmış gibi bir acı hissettiklerini soyler. Gunun ilerleyen saatlerinde kişilerin hissettiği bu acı, kunt bir ağrıya donuşur. Ağrı, sert zeminde yururken, merdiven cıkarken ya da ağır bir yuk kaldırıldığında kotuleşir. Uzun saatler oturduktan sonra ayağa kalkıldığında keskin acı geri doner. Topuk dikeni ağrısı, kişinin yurumesini ve gunluk işlerini surdurmesini zorlaştıracak kadar kotuleşebilir.


Topuk Dikeni İcin Tavsiyeler
Topuk dikeni icin onerilen egzersizlerin hangileri olduğunu en iyi bir fizyoterpistten veya doktorunuzdan alabilirsiniz. Sabah henuz yatakta uzanırken yapacağınız esneme hareketleri ayağı ve baldırları gevşeterek, gune daha kolay başlamanızı sağlayabilir. topuk dikeni egzersizlerinin gun icerisinde birkac defa tekrarlanması gerekebilir.


Spor yapıyorsanız, ana hareketlere gecmeden once ısınma ve spor sonrasında soğuma hareketleri yapmayı ihmal etmeyin.


Eğer koşu egzersizi yapıyorsanız haftada birkac kez, kısa mesafe koşmak, haftada tek sefer uzun bir koşuya cıkmaktan daha iyidir.


Eğer aniden başlayan bir ağrı varsa, ağrı gecene kadar ayağınızı dinlendirin. Dinlenme esnasında ayağınıza buz kompresi yapabilirsiniz. Fazla sıkı sarmamak şartıyla, elastik bir sargı beziyle ayağınızı destekleyebilirsiniz. Altına bir sandalye ya da yastık koyarak ayağınızı biraz yuksekte tutmanız da işe yarayacaktır.


Ayakkabı alırken, ayağınıza uygun, ayak sağlığını gozeten, kaliteli urunler almaya ozen gosterin.
Topuğu desteklemek icin ayakkabınızın icine topuk dikeni yastığı denilen koruyuculardan yerleştirebilirsiniz.


Ayakkabı icine ayak kemeri destekleyicisi koyabilirsiniz.
Tabanı sert olan ya da topuklu ayakkabı giymekten kacının.
Eğer fazla kilolarınız varsa, kilo vermek ayak sorunlarını cozmenizi ve bu sorunların tekrarlanmamasını sağlayabilir.


Doktorunuzun verdiği iltihap giderici ilaclar da iyileşmeyi hızlandırabilir.
Topuk dikeni tedavisi icin son yıllarda ESWT (şok dalgası tedavisi) veya PRP (ozel bir solusyon enjeksiyonu) gibi zedelenen dokuları yenileyip iyileştirmeyi hedefleyen tedavi yontemleri one cıkmaktadır. Doktorunuza danışarak bu yontemler hakkında bilgi alabilir ve size uygun olup olmadığını danışabilirsiniz.