BİLARDOYA GİRİŞ
Bilardo sporuna başlarken temel olan bir takım hareketler dizilimlerini ve Temel bilgileri oğrenmek gerekliliği ortaya cıkmaktadır. Bu doğrultuda gerekli olan hareketleri ve bilgileri genel olarak anlatmaya calışacağız.

DURUŞ - TUTUŞ - VURUŞ
Bilardonun en onemli unsurlarının başında gelir. Duruş - tutuş ve vuruş hareketleri masa icinde topların dağılımına ve vuruşun ceşitliliğine gore farklılıklar arz etmektedir. Biz şimdilik genelleme yaparak bu hareketleri gostermeye calışacağız ve gerekli olan şartları aşağıda şıklar halinde sunacağız.

DURUŞ
Genel olarak ayakların, vucudun ve kolların pozisyonu olarak tanımlayabiliriz. Once ayakların pozisyonu ile başlayalım. Sağ elini kullananların sol ayak ve sağ ayak arası 30 - 40 cm. aralık ve 45 derece veya buna yakın acıda olmalı bununla beraber sol ayağın pozisyona bakar istikamette olması gerekir. Bacaklarda kasılma veya gerilme olmayacak şekilde rahat, vucudun ağırlığı da iki ayak uzerinde olmalıdır. Sol el kullananlar bu işlemin tam tersini yapmalıdırlar. Sol kol omuzdan ve beli kırmadan masaya uzanmalı, kol cok gergin olmayacak şekilde bir şey alıyormuşcasına uzatılmalıdır. Istakanın konumu; vucuda cok yakın olmamakla beraber iki kaşımızın ortasında ve burun ile paralel olmalı. Cenemizden 15 - 20 cm. arası biz uzaklık sağlanmalıdır.

TUTUŞ
Sol ve sağ elin genel olarak kullanımı doğrultusunda bir takım hareketler butunudur. Sol el, avuc ici masaya yapışacak şekilde masaya yerleştirilir. İşaret parmağı ile başparmak bir kafes şeklinde tutulur. Oluşturulan kafes icinden ıstaka aşırı cıkartılmamalı, cok gevşekte bırakılmamalıdır. Oluşturulan kafes, vuruş ceşidine gore değişir (sırt - kleps - normal vuruş vb.). Ote yandan sol kolun duzluğu bozulmamalıdır (dirsekten itibaren kırma vb.)

VURUŞ
Vuruşun en onemli oğesi ıstakanın gidip gelme hareketidir (Limage). Bunun sonucu olarak ıstakayı tutan sağ kolun dirsekle 90 derece acı yapması, sağ elin ıstakayı ağırlık noktasından kavraması, sağ omuzda hareketsizlik Limage'in duzgun olmasındaki temel şartlardır.

GENEL KURALLAR

1. Musabakalar artistik haric tum branşlarda, bant atışıyla başlar. Topu kısa banta yakın bırakan oyuncu, oyuna başlama veya rakibini başlatma hakkına sahip olur. Bant atışını kazanan oyuncu, top secme hakkına da sahip olacaktır.

2. Tum branşlarda aşağıda belirtilen kurallar faul olarak kabul edilip, oynama hakkı rakip oyuncuya gececektir. Faullu vuruş sonrasında sayı olsa bile gecersiz sayılacaktır.

a) Toplardan herhangi biri hareket halindeyken yapılan vuruş gecersizdir.

b) Oyuncunun toplardan herhangi birine elinin, kolunun veya kıyafetinin (kazak, gomlek, kravat, v.s.) temas etmesi, ya da tebeşir duşurerek toplara temas ettirmesi fauldur. Oynama hakki rakibe gececektir.

c) Toplardan herhangi biri masa dışına cıkar veya kupesteye temas ederek masa icine duşerse fauldur. Oynama hakkı rakibe gecer. Sayı alınmışsa gecersizdir.Cıkan top ıstaka topu dışında bir topsa orta noktaya yerleştirilir. Eğer ıstaka topu masa dışına cıkmışsa acılış bolgesinin ortasına yerleştirilir. Ender gorulebilecek bir durum olan uc topun birden cıkması halindeyse acılış yapılmaz, kırmızı top acılıştaki yerine, rakip oyuncunun topu orta noktaya, ıstaka topu ise acılış bolgesinin ortasına yerleştirilir.

d) Yanlış topla oynandığında sayı gecersizdir. Oynama hakkı rakip oyuncuya gecer.

e) Atış yapılacak topun diğer toplardan birine yapışması halinde, yapışan top gorulerek oynanamaz. Boyle bir durumda yapışan topun fazla hareket etmemesi koşuluyla pike veya brikol atılabilir.

3. Bant atışı ile birlikte toplara hakemden başkası dokunamaz.

4. Oyun suresince normal mola suresi 3 dakikadır. Bu mola hakkı macın ortalarında hakem tarafından oyunculara iletilir. Taraflardan sadece birinin isteği ile bu yasal mola hakkının kullanılması zorunludur. Bunun haricinde bir sebeple mola isteği, hakemin insiyatifine bağlıdır. Hakem oyunu fazla geciktirmeden bitirmek zorundadır.

5. Rakip oyuncu vuruş yapmak uzere iken, konsantrasyonunu bozabilecek gurultuler (tebeşir surmek, istaka ucu zımparalamak v.s.) yapılmamalıdır.

6. Rakibin oyunu oturarak izlenmelidir.

7. Musabakalarda her oyuncu kendi tebeşiri ile oynamalı ve sıra kendisinde değilken tebeşirini masada bırakmamalıdır.

8. Musabaka boyunca mecbur kalınmadıkca rakiplerin birbirleri ile konuşmaması gerekir. Sorunlar ya da istekler sadece hakem aracılığı ile cozulmelidir.

9. Tertip komitesince belirlenecek kıyafet zorunluluğuna uymak gerekmektedir.

OYUN CEŞİTLERİ
Bilardo oyun turlerine gore masaları delikli ve uc top olmak uzere iki genel bolume ayırdığımız takdirde; Amerikan, Snooker ve Rus Bilardosu delikli masalarda, karambol ve uc bant ise uc top masalarında oynanan oyun ceşitlerine dahil edilebilir.

Temel olarak, delikli masalarda oynanan oyunlarda amac iki oyuncunun da ortak kullandığı vuruş topunu kullanarak diğer topları deliklere (ceplere) sokmaktır.

Ulkemizde delikli bilardo oyunu ceşitlerindensadece Amerikan (Pool) bilardosu yaygınlaşmıştır. Bunun nedenleri arasında, oyununun kurallarının basit olması, oynanışının kolay olması ve bilardo sporunu zor bulan bayanların da bu spora yonelmesi sayılabilir. Bunun sonucu olarak, onceki yıllarda uc top masaları daha populerken, son 2-3 yılda Amerikan modellerine olan talep, uc topa yetişmiş, hatta gecmiştir.

Amerikan bilardosu "8 top", "9 top" ve "14+1" olmak uzere uce ayrılmasına karşın, ulkemizde "8 top" ve "9 top" neredeyse hic oynanmamaktadır. Snooker ise ulkemizde sayılı salonlarda oynanabilen, daha cok İngiltere'de yaygın olan bir bilardo turudur.

Ulkemizde tutulmamasının nedenleri arasında, kurallarının nispeten karışık olması, masasının cok buyuk olması dolayısıyla cok yer kaplaması ve amator maclarda bile hakem kontrolu gerekmesi sayılabilir. Ulkemizde tutulmayan bir başka delikli bilardo ceşidi olan Rus Bilardosu'nun diğer delikli bilardo oyunlarından en buyuk farkı, masa deliklerinin daha kucuk, topların daha buyuk olmasıdır.

MASA CEŞİTLERİ
Yapıldıkları malzemelere ve dizaynlarına gore 4 tip masa mevcuttur. Bunlar; modern gorunumuyle tasarım anlayışına yeni bir soluk getiren "Uzay Modeli", "Klasik Modeli", "Falez Modeli" ve "Ev Modeli"dir. Uzay modelinin ayakları komple demirden yapılmış, kupeşte ve kapakları MDF olup, uzeri İtalyan yapımı laminatlarla kaplanmıştır. Bu sayede cilalı modellerden cok daha dayanıklıdır. Ayrıca, istenilen hemen her renkte laminat, masalarda kullanılabilmektedir. Dış ulkelerde en cok talep edilen masa tipi de Uzay modelidir. Klasik modellerde ise kullanılan MDF, İtalyan patina ile ahşap gorunumu sağlanarak birinci sınıf Dewilux vernik ile cilalanmaktadır. Diğerlerinin aksine klasik modelin mac masası modelinde mermerler 8, yarı mac masası modelinde 6 ayak uzerine oturtulmuştur. Klasik model formatında Uc Top, Amerikan ve Rus'un yanı sıra Snooker ve Bumper (Belcika) bilardo masaları da bulunmaktadır. Ekstra Klasik modeldeyse kupeşteler, MDF yerine komple masif, gul veya maun ağacından yapılmaktadır. Ayrıca bu modelde, mermerler MDF ile guclendirilmiş masif ağac uzerine oturtulmuştur.

Falez modelimizde klasik modelden farklı olarak ozel bir makineyle yapılmış 8 koşeli ayaklar kullanılmaktadır. Ayrıca her kenarda iki değil uc kapak bulunmaktadır. Kupeşte ve kapaklar komple maun kaplama olmakla birlikte, bu modelde mermer yerine İtalyan malı Arduaz kullanılmaktadır. Evlerinde de bilardo keyfini yaşamak isteyenler icin ise Ev Modeli, Amerikan, Uc Top ve yemek masasına donuşebilme ozelliği sayesinde sadece buyuk değil orta boy ev sahiplerine de hitap etmektedir. Bu modelde de kupeşteler MDF uzerine komple maun kaplamadır. Masanın kapak ve traversleri kısaltılarak, alt kısmındaki boşluk yukseltilmiş, boylece yemek masası olarak kullanılırken oturanların rahat etmeleri de sağlanmıştır.

DUNYADA BİLARDO
Gecmişini tarihce bolumunde incelediğimiz bilardo sporu, gunumuzde buyuk insan kitlelerinin ilgi odağı olmuş, nazik bir salon sporu huviyetine kavuşmuştur.
UMB (Dunya Bilardo Birliği) uc toplu deliksiz bilardoyu, WPBA (Dunya Pool Birliği) ise cok toplu delikli (Pool) bilardo disiplinlerini, organize etmeye calışmaktadır. IBSF (Uluslararası Snooker bilardo Konfederasyonu) ise Snooker bilardonun organizesini yapmaktadır.

Bu uc kuruluşun birleşmesi ile kurulan WCSB ise bilardo sporunu olimpiyatlara taşımaya calışmaktadır. Zira IOC (Uluslararası Olipiyat Komitesi) bilardo ile uğraşan konfederasyonların tek bir catı altında toplanmasını şart koşmuştur.
BWA (Dunya Bilardo Dernekleri Birliği) ise profesyonel bir yaklaşımla ve sadece 3 bant disiplini ile ilgilenmektedir.

Amator ve profesyonel kuruluşlar arasında yaşanan hakimiyet ve cıkar savaşı, şu anda Dunya bilardosunun en onemli problemi. Bu savaş yeni federe olan ulkemiz bilardosunu da yakından ilgilendirmektedir.
3 toplu bilardo da, Dunya bilardosunda onde gelen ulkelerin başında Almanya, Hollanda, Fransa, İsvec, Belcika, İspanya gibi ulkeler gelmektedir. Kulupler arasi deplasmanı bilardo liginin bulunduğu bu ulkelerde, bayanlarda yoğun olarak bilardo oynanmaktadır.

3 topla bircok disiplin olmasına karşın, 3 bant disiplini su anda en populer duruma gelmiştir. 3 topu temel disiplini olan Karambol ise yavaş yavaş olmekte. Şu anda bu disiplinde Avrupa ve Dunya şampiyonası sadece juniorlar seviyesinde yapılmaktadır. Televizyonların ve sponsorların ilgisizliği yuzunden rağbet gormeyen Karambol tarihe karışmak uzere.

Cok populer olduğunu soylediğimiz 3 bant disiplini ise cazibesini henuz tam olarak cozumlenemeyişinden almaktadır. Cok zor ve zevkli olan bu disiplinde, ulkemiz de super sporcusu Semih SAYGINER ile, Dunya'da soz sahibidir. Halen profesyonel sıralamada, Dunya'nın en iyisi olarak kabul edilen İsvec 'li Thorbjorn BLOMDAHL`in, şampiyonumuza karşı son bir senede sadece bir galibiyeti, buna karşı ise tam 5 mağlubiyeti bulunmaktadır.

Belcika 'lı buyuk usta Raymond CEULEMANS 'ın yaşının bir hayli ilerlemiş olmasına rağmen hala zirveyi zorlaması ise gercekten takdire şayan.
Fransa, ucbantta Bitalis ile sesini duyururken, İtalya, Marko Zanetti, Hollanda Djck JASPERS, Japonya Kobayashi, Comari, Avusturya Pills, Danimarka CARLSEN ile zirveyi zorlamaktadır.

BİLARDO SALONU NASIL OLMALI?
1993 yılında Turkiye Bilardo Federasyonu'nun kurulmasıyla daha ciddi bir kimliğe burunen bilardo sporu, sektorun de gelişmesiyle her gecen gun kahvehane koşelerinden bilardo salonlarına emin adımlarla ilerlemektedir. Uygun muhit ve kaliteli masalarla, karlı bir yatırım olan salon işletmeciliği gunumuzun yukselen trendlerinden birisidir. Salon acarak bu sektore girmek isteyen veya hali hazırdaki salonlarını yenilemek isteyenlerin dikkat etmeleri gereken belki de en onemli konu uygun bilardo masalarının secimidir. Saloncunun, alacağı masalar hakkında belirlemesi gereken 3 onemli masa ozelliği vardır:

* Salona gelecek oyuncuların tercih edeceği oyun turlerine bağlı olarak Bilardo Masası Oyun Ceşitleri
* Oyuncu profiline ve salon dekorasyonuna bağlı olarak Bilardo Masası Modelleri
* Salonun buyukluğune ve kapasitesine bağlı olarak Bilardo Masası Olculeri

Salona gelen oyuncuların profili, bilardo salonunun bulunduğu muhite bağlı olarak ceşitlilik gosterebilir. Buna bağlı olarak oyuncuların en cok tercih ettiği oyun turlerini belirlemek ve bu turde masalara ağırlık vermek gerekmektedir. Orneğin;

* Usta oyuncuların ve milli sporcuların oynadığı salonlarda olimpik olcude profesyonel uc top masalarının;
* Muşterileri daha cok genclerden oluşan salonlarda Amerikan masalarının;
* Muşteri profilinde İngiliz turistlerin olduğu tatil yorelerinde Snooker masalarının;
* 5 yıldızlı oteller ve luks kulupler icin Falez model masalarının;
* Bilardoya yeni başlayan ve tecrubesiz oyuncuların coğunlukta olduğu salonlarda Uzay model Amerikan masalarının; ağırlıklı olarak tercih edilmesi akılcı olacaktır.

Bilardo spor salonu acarak bu sektore girmek isteyen girişimcilerin dikkate alması gerektiği birkac onemli konu şoyle sıralanabilir:

* Salonun acılacağı yerin tespiti: Bilardo salonunun bulunduğu muhit salonun potansiyel muşterileriyle alakalı olduğu icin salon sahibinin işletme stratejisini direkt etkileyecektir. Uygun yer aranırken iyi bir bolge analizi yapılmalıdır.
* Federasyonca belirlenmiş aşağıdaki sınıflardan birisine uygun salonun tespiti: Bilardo salonu olarak kullanılacak yerin oyun alanına ayrılan kısmına gore iki secenekten birisi olmalıdır. Ayrıca bu yerdeki kolon ve direklerin konumlarının bilardo oyununu etkileyip etkilemeyeceğine dikkat edilmesi gerekir.

SALON SINIFLARI OLMASI GEREKEN MASA ADET VE OLCULERİ
1. SINIF BİLARDO SALONU 200 m2 oyun alanı 4 MAC 1 YARIMAC 2 (POOL – SNOOKER) veya 2 MAC 1 YARIMAC 4 (POOL – SNOOKER)
2. SINIF BİLARDO SALONU 140 m2 – 200 m. kare arası oyun alanı 2 MAC 1 YARIMAC 1 (POOL – SNOOKER) veya 1 MAC 1 YARIMAC 2 (POOL – SNOOKER)
FEDERASYONCA KABUL EDİLEN MASA OLCULERİ
127 X 254 YARI MAC - POOL
142 X 284 MAC
142 X 5 X 285 MAC
172 X 344 SNOOKER
177 X 356 SNOOKER

* Acılacak salonda kullanılacak bilardo masaları Uluslararası Standartlara uymalı ve rezistans tertibatı olmalıdır.

TEKNİK BİLGİLER

ISTAKA
Bilardo ıstakaları uzun sure bekletilmiş ve olabildiğince kurutulmuş ağactan yapılırlar. Enstruman yapımında olduğu gibi ıstaka imalatında da kelebek ağacı tercih edilir. Bir ıstakada aranılan en onemli vasıf duzgunluğudur, ne kadar kurumuş veya fırınlanmış olursa olsun ağac tam olarak canlılığını yitirmez, ısı ve nemden etkilenerek eğilme yapabilir. Bilardo ıstakalarının uc capı 10-15mm arasında değişir, orta cap 22mm, dip cap ise 32mm'dir. Uzunlukları 112-152,5cm arasında olup ağırlıkları oyun disiplinine gore 310-750gr arasında değişir.

TOPLAR
Bilardo topları melamin recinesi esaslı bir maddeden yapılmış olup ağırlığı yaklaşık 220 gram, capı da 62,2 mm.'dir. Fildişi topları bugun sadece ustalık isteyen vuruşlarda kullanılmaktadır. Fildişi toplarından farklı olarak plastik topların ağırlığı ve yuvarlaklığı aynı olup uzun omurlu ve dayanıklıdırlar. Fildişi toplarında topun merkez noktasının aynı zamanda topun fiziksel ağırlık noktası olmasına ender rastlanır. Bu topun kendi ağırlık noktasına doğru hareket etmesine neden olabilir, yani spektakuler, fakat istenmeyen enerjiler oluşturacaktır. Toplar civa banyosunda istenilen ozelliklere gore kontrol edilebilir. Pahalı fildişi toplarının plastik toplara nazaran onemli bir avantajı vardır: toplar daha az surtunme ozelliğine sahiptirler. Boylelikle falsoyu uzun tutabilir ve usta vuruşlarında kullanılan maksimal falso vuruşlarının vazgecilmez topu olmaya devam ederler.

TEBEŞİR
Maviye boyanmış bilardo tebeşiri zımpara zerrecikleri ve tutkaldan yapılmıştır. Tebeşir ıstakanın ucundaki deri kapakcığa (pommeranze) ince ve eşit şekilde surulmelidir. Tebeşiri genelde hafif dokunarak surulur, tebeşirin dondurulerek surulmesi kalın bir tebeşir tabakasına neden olacaktır. Kalın surulmuş bir tabaka ıskalamayı onlemek yerine coğaltır.

MASA
Profesyonel mac masasının eni 142cm, boyu 284cm ve yerden yuksekliği 75-80cm'dir.

LEVHA
Bilardo masasında kullanılan arduvaz levha 50-60mm kalınlığındadır. Arduvazin diğer materyallere tercih edilmesinin nedeni kolay ve plan doğrultusunda bileylenebilmesinden, esnek ve ısıya dayanıklı olmasından kaynaklanmaktadır.

Arduvaz levhanın altında termostatlı bir ısıtıcı bulunmaktadır. Nemin ortu ve bantlar vasıtasıyla buharlaştığı levha, yaklaşık olarak 25°C 'ye kadar ısıtılmaktadır. Nemin giderilmesiyle ortunun uzerindeki surtunme azaldığından ve falso etkisi duzeldiğinden toplar optimal gidiş ozelliğini kazanırlar. Topun uzerindeki nemin ısıtma yoluyla kaldırılmasıyla toplar arasındaki surtunme azalır.

CUHA VE BANTLAR
Cuha ya cok ince dokunmuş tiftikten, ya da en iyi kalite yunden yapılmıştır. Cuha ne kadar cok kullanılmışsa topun ilerleme gucu de o kadar zayıftır. Ozellikle ucbant disiplininde kullanılan cuha toplara daha fazla surat kazandırmalıdır. Eskimiş bir cuhanın en olumsuz yanlarından biri klepsin daha zor oynanmasıdır. Ayrıca yıpranmış cuhalarda oluşan ezik yerler topun sabit kalmasına neden olabilirler. Bu eziklikler daha cok bant kenarlarında ve koşelerde gorulur. Aynı şekilde bantların da iyi durumda olması cok onemlidir. Bilardo masasının bantları plastik bir karışımdan yapılır. Top yuksek surtunmeden dolayı falso kaybettiğinde, yıpranmış bantlar daha cok enerjiye ihtiyac duyarlar. Bantın kupesteye yapışık olan arka kısmıyla topun temas ettiği on kısmı arasındaki acı 10° olmalıdır ve bant yuksekliği top capının 5/8'i kadar olmalıdır.

TARİHCESİ

Unlu yazar Shakespare'in,bir eserindeki Cleopatra'nın cariyesi Charmian'a "Hadi gel bilardo oynayalım" diye hitap etmesi, bu donemde bilardonun bilinmekte olduğu anlamını cıkarmamızı sağlar.

Bilardonun başlangıc tarihi ile ilgili cok kesin bulgular bulunmamaktadır. Bu konuda en eski tarih ile ilgili cok kesin bulgular bulunmamaktadır. Bu konuda en eski tarihi iddia, filozof Anacharsis M.O.400’de Yunanistan’da bilardoya benzer bir oyun gorduğunu soylemesidir.

M.S. II. yy’da İrlanda Kralı “Catkıre MORE”un oldukten sonra princten yapılmış 55 top ile aynı malzemeden masa ve ıstakalar bırakmış olduğu yazılı kayıtlarda bulunmaktadır. Unlu İngiliz yazar Shakespeare’in bir eserindeki Cleopatra’nın cariyesi Charmian’a “Hadi gel bilardo oynayalım” diye hitap etmesi, bu donemde bilardonun bilinmekte olduğu anlamını cıkarmamızı sağlar.

Bazı yazarlar, Fransızca “billie” (top) kelimesinin turevi olarak kabul ederek, bilardonun menşeini bu ulke olarak kabul ederler. Bircok yazar da İngiltere kokenli olduğunu ve yerde toplar ve sopalarla oynanan Pall Maill adlı oyundan turediğini soyler. Fransa kralı 16. Louis zamanında saraylarda buyuk ilgi gormeye başlayan bilardo sporu, oldukca ilginc bir gelişim sureci yaşamıştır.

19.yy’ın sonlarına doğru delikli ilk orgutlenmeler, ilk kulupler İngiltere ve Amerika kokenlidir. Ancak 3 toplu ya da deliksiz bilardo ilk kulup 1891’de Shtutgart’da kuruldu. 1911 yılında bir cok kulup yanyana gelerek Alman Amator Bilardo Birliği’ni oluşturdu. Gunumuzde DBU (Alman Bilardo Federasyonu) adını alan bu kuruluş, CEB (Avrupa Bilardo Konfederasyonu)’nun da temelini oluşturmuştur

Istaka: 18.yy sonlarına kadar bilardo golf sopalarına benzer bir tarafı geniş "coban sopaları" ile oynanıyordu.Daha sonra insanoğlu ince uclu ıstakalarla spot vuruşu yapmayı oğrendi.1777 tarihi bu nedenle ıstakanın bulunuş tarihi olarak bilinir.

Tebeşir: Istakanın topa vururken cıtlaması olayının onune gecilememişti. 1818 yılında bir bilardo ustası olan İngiliz John Carr,hap kutularının icini bildiğimiz yumuşak tebeşirle doldurup satmaya başladı.

Kosele-Uc: Bir Fransız olan Monsieur Mingaud siyasi bir suctan dolayı hapse girdiğinde bilardo oynamasına izin veriliyordu. Istakanın ucundaki bir arızayı gidermeye calışırken ayakkabısının koselesini kullanmış ve bu uğraş ilk kosele ucun icadına yol acmıştır.Topa faso ve kleps(cektirme)hareketinin verilebilmesini sağlayan bu icadın tarihi ise 1825 olarak kabul edilmektedir.

Bilardo acık alanda oynanan bir oyun olarak 14. yy'da ortaya cıktı. Ceşitli kaynaklara gore ilk bilardo masası 1470'te goruldu. Oyunun yaygınlaşması ise Louis 14'un saltanat doneminde gercekleşti. Oyun halk arasında da sıkca oynanmaya başladı ve bilardo uzerine ilk kitaplar 17.yy'da İngiltere ve Fransa'da yazıldı.

Oyunda kullanılan sopaların ucu kıvrıktı ve "bilardo" diye adlandırılıyordu. Eskiden ıstakalar ince değildi ve kalın uc yuzeyleri topları ıskalamamayı sağlıyordu. Oyunda ıstaka dışında "mace" adı verilen ve hokey sopasına benzeyen yardımcı aracılar da kullanılıyordu, fakat banta yakın toplarda vuruşu zorlaştırdığından bunların kullanımından vazgecildi. Istakalarda en buyuk gelişme, 1818'de koşeli uc ve tebeşir kullanımının başlamasıyla gercekleşti. İki parcalı ıstakalar ise ilk kez 1829'da uretildi. 1834'te arduvaz, 1845'te kaucuk bantlar bilardo masasına uygulandı ve daha sonra merkezi ağırlık merkezi ile coğu zaman farklı olan fildişi topların yerine sentetik toplar kullanılmaya başlandı.

Bilardoda kullanılan araclardaki tum bu teknik gelişmeler, bu zamana kadar delikli masalarda oynanan oyun turunun dışında, oynanması daha guc olan karambol ve uc bant gibi disiplinlerin ortaya cıkmasında buyuk rol oynadı. 2. Dunya Savaşı'ndan once Avrupa, Asya ve Latin Amerika'da hala populer olan karambol bilardo, ABD'de yerini uc bant bilardoya bıraktı. 1910 yılından 1950'lere kadar uc bant bilardoda uc Amerikalı soz sahibiydi. Bunlar Jake Schaefer, Welker Cochran ve Willie Hoppe'tu. Amerikalıların uc banttaki bu ustunluğune 1962'den beri uluslararası turnuvalarda buyuk başarılar kazanan, kendi atış sistemlerini geliştiren ve tum zamanların en iyi oyuncusu olarak gosterilen Belcikalı Raymond Ceulemans son verdi.

BİLARDO ve MATEMATİK

Bilardo oynayanınız veya bu oyunu bileniniz varsa "Ya şimdi ne alaka Bilardo ve Matematik" diye duşunebilir.

Ama aslında Matematik bilmenin "bilardo" oynamaya yardımcı olacağını duşunseydiniz Bilardo Şampiyonu olmak icin Matematiğinizin "5" olması gerektiğini bilirdiniz. Belki de once Matematiğinizi "5"'e yukseltip, sonra da bunun uzerine dinlenmek icin yarım saatlik bir bilardo keyfini bile deneyebilirsiniz.

ORNEK: Boyutları "a" ve "b" olan bir bilardo masasının koşesine 45 derecelik bir acıyla atılan bir top bantlara tam "a+b-2" kez carpıyor ve duruyor. Bu carpmalar ikizkenar dik ucgen yardımı ile olur. İşte matematik ve bilardo benzerliğine ufak bir ornek