KOAH bir akciğer hastalığıdır.
Hava yolları akciğerlere hava taşır. Hava yolları bir ağacın dalları gibi uca doğru gittikce kuculur. Her bir ince dalın sonunda minik baloncuklara benzer cok sayıda hava kesesi vardır.
Sağlıklı kişilerde butun hava yolları acık ve temizdir. Her bir minik hava kesesi havayla dolar. Daha sonra hava cabucak dışarı cıkar.
Sizde KOAH varsa, akciğerlerinizde sorun var demektir.
Hava yollarının ici daralır. Daha az hava girer, cunku;
Hava yollarının duvarları kalınlaşır ve şişer
Etrafındaki kucuk kaslar hava yollarını sıkıştırır
Hava yollarında oksurukle cıkardığınız balgam oluşur
Minik hava keseleri boşalamaz ve akciğerlerinizi aşırı doluymuş gibi hissedersiniz
Doktorunuz akciğerinizle ilgili sorunlarınızı anlamanıza yardım edebilir.
Doktorlar, KOAH' ı iyileştiremezler ama şikayetlerinizin azalmasına yardımcı olabilir ve akciğerinizdeki zedelenmeyi yavaşlatabilirler.
Doktorunuzun dediklerini yaparsanız;
Nefes darlığınızın azaldığını hissedeceksiniz
Daha az oksureceksiniz
Daha guclu olacaksınız ve daha rahat gezebileceksiniz
Kendinizi daha iyi hissedeceksiniz
Siz ve aileniz KOAH' a karşı neler yapabilirsiniz?
Sigarayı bırakın
Butun ilaclarınızı doktorunuzun soylediği şekilde kullanın. Yılda en az iki kez genel kontrol icin doktorunuza gidin. Grip aşısı olup olamıyacağınızı sorun.
Nefes alıp vermeniz kotuleştiğinde, hemen hastaneye veya doktora gidin
Evin havasını temiz tutun. Nefes alıp vermenizi zorlaştıran duman gibi şeylerden uzak durun.
Vucudunuzu dinc tutun. Yuruyun duzenli egzersiz yapın ve sağlıklı gıdalar yiyin.
KOAH ' ınız ağır ise, nefesinizden olabildiğince yararlanın. Evde hayatı mumkun olduğunca kolaylaştırın.
KOAH kimlerde gorulur?
KOAH size başkasından bulaşmaz.
KOAH yetişkinlerde gorulur, cocuklarda değil. KOAH lı kişilerin coğu ya halen sigara icmekte olan ya da eskiden sigara icmiş olan kişilerdir. Her turlu tutun urununu icmek KOAH ' a neden olabilir.
KOAH ' lı bazı kişiler yemek pişirme veya ısınma amacıyla kullanılan fırın, soba gibi araclardan cıkan dumanla dolu evlerde yaşamışlardır.
Bazı KOAH ' lı kişiler yıllarca tozlu veya dumanlı yerlerde calışmıştır.
İlk defa solunum problemleriyle karşılaştıysanız veya bir aydan daha uzun suren oksuruğunuz varsa bir doktora gidin.
Coğu kişi ileri derecede nefes darlığı gelişmeden doktora gitmez. Bu kişiler nefes alıp vermedeki hafif zorlanmaları veya oksuruğu yıllarca ihmal ederler.
KOAH ' lı kişilerin coğu 40 yaşın uzerindedir. Fakat 40 yaşından daha genc kişilerde de KOAH gorulebilir.
Solunumla ilgili probleriniz olduğunda, KOAH icin ne kadar erken doktora giderseniz, o kadar iyi olur.
Doktorlar KOAH ' ınızın ne kadar şiddetli olduğunu size soyliyebilirler.
Doktor ya da hemşire sizi muayene edecektir. Bir kac basit solunum testi yapmanız gerekebilir.
Size sağlığınız ve nefesinizle ilgili sorular soracaklardır.
Size eviniz ve calıştığınız yerler hakkında sorular soracaklardır.
Eğer KOAH ' ınız cok şiddetli değilse, buna hafif KOAH denir.
Eğer KOAH ' ınız kotuye gidiyor ise, buna orta şiddette KOAH denir.
Eğer KOAH ' ınız cok şiddetliyse, buna ağır KOAH denir.
KOAH "spirometri" denilen basit bir solunum testi ile teşhis edilir. Bu test kolay ve ağrısızdır.
Sizden "spirometri" denilen alete bağlı plastik bir borunun icine butun gucunuzle uflemeniz istenecektir.
Hafif KOAH
Cok fazla oksuruğunuz olabilir. Bazen balgam cıkartırsınız.
Ağır bir iş yaptığınızda ya da hızlı yuruduğunuzde nefesiniz biraz sıkışabilir.
Orta şiddette KOAH
Daha cok oksurebilirsiniz ve balgam cıkarırsınız.
Ağır bir iş yaptığınızda ya da hızlı yuruduğunuzde genellikle nefesiniz sıkışır.
Ağır bir iş yaparken veya gunluk işlerinizi yaparken zorlanabilirsiniz
Bir soğuk algınlığı veya akciğer enfeksiyonu gecirdiğinizde iyileşmeniz bir kac haftayı bulur.
Ağır veya cok ağır KOAH
Cok daha fazla oksurebilir ve cok fazla balgam cıkarırsınız.
Hem gunduz hem de gece nefesiniz daralır.
Bir soğuk algınlığı veya akciğer enfeksiyonu gecirdiğinizde iyileşmeniz bir kac haftayı bulur.
Artık işinize gidemeyebilir veya evde gunluk işlerinizi yapamıyabilirsiniz.
Merdivenleri cıkamıyabilir veya oda icinde yuruyemiyebilirsiniz.
Cok cabuk yorulursunuz.
Akciğerlerinizdeki hasarın hızını yavaşlatmak icin siz ve aileniz neler yapabilirsiniz?
Sigarayı bırakın. Akciğerlerinize yardım etmek icin yapabileceğiniz en onemli şey budur.
Sigara icmeyi bırakabilirsiniz
Bir doktor ya da hemşireden yardım isteyebilirsiniz. Sigarayı bırakmanıza yardım edecek haplar, ozel sakızlar veya cilde yapıştırılan ozel flasterler hakkında bilgi alabilirsiniz.
Sigarayı bırakmak icin bir gun belirleyin.
Aileniz ve arkadaşlarınıza sigarayı bırakmayı deniyeceğinizi soyleyin. Evde sigara bulundurmamalarını soyleyin. İnsanlaera evden uzakta ya da dışarıda sigara icmelerini soyleyin.
Sigara icme isteğini artıran yerlerden ve kişilerden uzak durun. Evinizdeki kul tablalarını ortadan kaldırın.
Kendinizi meşgul edin. Ellerinizi meşgul edin. Sigara yerine kalem tutmayı deneyin.
Cok arzuladığınızda, sakız veya kurdan ciğneyin. Meyve veya sebze atıştırın. Su icin.
Bu donemde, bir gun boyunca sigarayı bırakmış olmanın yararları konusunda duşunun.
Yeniden sigara icmeye başlarsanız, vazgecmeyin. Yeniden bırakmayı deneyin. Tam olarak bırakana kadar, bazı insanlar pek cok kere bırakmayı dener.
Doktorunuzla goruşun. İlaclarınızı doktorun soylediği şekilde kullanın.
Kontrollerinizi aksatmayın.
Kendinizi iyi hissetseniz bile, yılda iki kez kontrole gidin.
Akciğerlerinizin test edilmesini isteyin.
Bir doktor ya da hemşireye, grip aşısını her yıl nasıl yaptıracağınızı sorun.
Her muayenede ilaclarınız hakkında konuşun
Doktorunuzdan her bir ilacın adını, ne kadar alınacağını ve ne zaman alınacağını yazmasını isteyin.
Her muayeneye gelişinizde ilaclarınızı ya da ilac listenizi getirin.
İlacların sizdeki etkileri hakkında konuşun.
Muayeneden sonra ailenize ilaclarınızın listesini gosterin. Listeyi evde herkesin bulabileceği bir yerde bulundurun. İlaclarınız, inhaler, hap veya şurup şeklinde olabilir. Eğer doktorunuz inhaler kullanmanızı soylerse, bir inhalerin nasıl kullanmılması gerektiğini oğrenmeniz gerekecektir.
Sprey inhaler nasıl kullanılır?
Yavaş yavaş nefes almayı unutmayın
Kapağı cıkarın, inhaleri sallayın
Ayakta durun ya da dik oturun. Nefesinizi verin
İnhaleri ağzınıza koyun veya ağzınızın tam onunde tutun. Nefes almaya başladığınızda inhalerin tepesine bastırın ve bu sırada yavaşca nefes almayı surdurun.
Nefesinizi 10 saniye kadar tutun. Nefesinizi verin
Soylendiyse, bir kez daha tekrarlayın
3. Nefes alıp vermeniz kotuleştiğinde, hemen hastaneye veya doktorunuza gidin. Gelecekteki problemler icin şimdiden plan yapın. İhtiyacınız olacak şeylerin hepsini bir yere koyun, boylece cabuk hareket edebilirsiniz.
Doktorun, hastanenin ve sizi oraya goturecek kişilerin telefon numaraları
Hastanenin ve doktorun adresi
İlaclarınızın listesi
Bir miktar yedek para
Aşağıdaki tehlike işaretlerinden herhangi birini gorduğunuzde acil yardım isteyin
Konuşmada gucluk
Yurumede gucluk
Dudakların veya parmak tırnaklarının gri ya da mavi bir renk alması
Kalp atışları veya nabızda hızlanma ya da duzensizlik
İlacınız uzun sure rahatlatmıyorsa ya da etkilemiyorsa. Hala hızlı ve zor soluk alıp veriyorsanız
4. Evin havasını temiz tutun. Nefes alıp vermenizi zorlaştıran duman ve buharlardan uzak durun.
Evde duman, buhar ve ağır kokuların bulunmasını onleyin
Evinizi boyatmak ve bocekler icin ilaclatmak zorundaysanız, bunları başka bir yerde kalabileceğiniz zaman yaptırın
Yemeklerinizi acık bir kapı ya da pencere yanında pişirin. Boylece duman ve ağır kokular kolayca dışarıya cıkabilir. Uyuduğunuz ya da zamanınızın coğunu gecirdiğiniz yerin yakınında yemek pişirmeyin
Odun ya da gazla ısınıyorsanız, dumanlar cıksın diye bir kapı ya da pencereyi aralık bırakın
İcerdeki hava dumanlıysa ya da ağır kokular varsa, kapı ve pencereleri acın. Dışarıdaki havanın cok kirli veya tozlu olduğu gunlerde pencerelerinizi kapatın ve evde oturun
5. Vucudunuzu dinc tutun. Solunum egsersizlerini oğrenin.
Nefes alıp vermeniz zorlaştığında solunum egsersizleri size yardımcı olabilir. Bu egsersizler nefes alıp verirken kullandığınız kasları guclendirecektir. Doktorunuzdan size en uygun olan solunum egsersizlerini tarif etmesini isteyin.
Duzenli olarak yuruyuş ve egsersiz yapın.
Kol, bacak ve vucut kaslarınızı guclendirirseniz, daha kolay hareket edersiniz.
20 dakikalık yuruyuşler başlangıc icin iyidir
Bu egsersizler kollarınızı, bacaklarınızı ve vucudunuzu guclendirir.
Başladığınızda acele etmeyin. Nefesiniz daralınca, durun ve dinlenin
Yuruyuş ya da egsersiz icin hoşunuza giden bir yer secin
Yapmaktan hoşlandığınız egsersizleri bulun
Ailenizden birinden ya da bir arkadaşınızdan size katılmasını isteyin
Doktorunuzla sizin icin ne tur egsersizlerin uygun olduğunu konuşun
Sağlıklı gıdalar yiyin. Sağlıklı bir kiloya gelin.
Ailenizden sağlıklı gıdalar alarak ve hazırlayarak size yardımcı olmalarını isteyin. Bol bol sebze ve meyve yiyin. Et, balık, yumurta ve soya gibi proteinli gıdalar alın.
Yemek yerken;
Yemek yerken nefesiniz daralıyorsa yavaş yiyin
Yemek yerken daha az konuşun
Cabuk doyduğunuzu hissediyorsanız, daha az ama daha sık yiyin
Kilolu iseniz, kilo verin. Eğer kilolu iseniz, nefes alıp vermek ve gezinmek daha zordur
Eğer cok zayıfsanız, kilo almak ve sağlıklı kalmak icin ek gıdalar ve icecekler alın
6. Eğer KOAH ' ınız ağı ise, nefesinizden olabildiğince yararlanın. Evde hayatı mumkun olduğunca kolaylaştırın.
Arkadaşlarınızdan ve ailenizden size yardım etmelerini ve fikir vermelerini isteyin. İşleri yavaş yavaş ve oturarak yapın. Mutfakta banyoda ve uyuduğunuz yerde, ihtiyacınız olan şeyleri kolayca ulaşabileceğiniz tek bir yere koyun. Yemek pişirmek, temizlik yapmak ve diğer gunluk işleri yapmak icin cok basit yollar bulun. Eşyaları taşımak icin tekerlekli kucuk bir masa ya da el arabası kullanın. Eşyalara uzanmak icin uzun saplı bir sopa veya maşa kullanın.
Rahat nefes alabileceğiniz bol elbiseler giyin. Giymesi kolay elbiseler ve ayakkabılar kullanın. Evinizde eşyalarınızı taşımak icin başkalarından yardım isteyin; boylece sık sık merdiven cıkmak zorunda kalmazsınız.
Okumak icin hoşlandığınız ve başkalarını kabul edebileceğiniz bir yer secin.
Dışarı cıkmak ve uzağa gitmek istiyorsanız, onceden plan yapın.
Kendinizi en iyi hissettiğiniz anda dışarı cıkın veya ziyarete gidin. Coğu insan ilaclarını aldıktan hemen sonra kendini cok iyi hisseder.
Yemek yedikten sonra dinlenin.
Dışarı cıkışınızı, alınması gereken bir sonraki ilac dozunun saatinden once evde olacak şekilde planlayın. Gunun yoğun saatlerinde alışverişe cıkmayın. Merdiveni cok olmayan yerlere gidin.
Doktorun ve size yardım edebilecek kişilerin telefonlarınızı yanınıza alın. Kendinizi iyi hissetmiyorsanız, ilaclarınızı da ynınıza alın. İyi bir gun gecirmiyorsanız evde kalın.
Uzağa gidecekseniz ya da bir gunden fazla suren yolculuk yapacaksanız, probleminiz olduğunda yanınızda bulunması gerekenleri doktora sorun
tip2000.com