Modern yaşam insan hayatına kolaylıkların yanısıra sayısız sağlık sorunlarını da beraberinde getirdi. Horlama ve Uyku Apnesi bu hastalıklardan sadece ikisi ve tedavi edilmediği takdirde insan yaşamını kabusa ceviriyor. ENT Tıp Merkezi Noroloji Uzman Dr. Hulya Altıntaş konu hakkında bilgi verdi.
Tedavi şuphesiz tanıya dayanır. Tıbbi tedavinin belirlenebilmesi icin hastanın burun, ağız, boğaz ve boynunun detaylı muayenesi sonrası apne, horlama boyutu ve kişinin sağlığına etkisini belirlemek acısından uyku laboratuarı calışmaları yapılır. Uyku hastalığının tanısı konulduktan sonra ilgili uzman doktorlar tarafından tedavi planlanır.
Horlayan erişkin kişilerin alabilecekleri onlemler:
1. İyi bir adale tonusu kazanmak icin sportif bir yaşam bicimi secilmeli
2. Horlayan kişiler uyku ilacları, sakinleştirici ve antihistaminik denilen alerji ilaclarını uykudan once almamalı
3. Uykudan 4 saat once alkol almaktan sakınmalı
4. Uykudan 3 saat once ağır yemekten sakınmalı
5. Aşırı yorgunluktan sakınmalı
6. Uykuda sırt ustu yatmak yerine yana yatmak tercih edilmeli. Eski bir oneri olarak pijama sırtına tenis topu dikmek hala faydalı bir metot dur. Boylelikle sırt ustu uyumaya engel olunur. Her pozisyonda horlayan kişiler “ağır horlayan” olarak isimlendirilir. Bu kişilerin yukarıdaki onerilerden daha fazla yardıma ihtiyacları vardır.
“CPAP Tedavisi”
CPAP aleti (Continuous Positive Air Pressure) ozel bir burun maskesidir. Bu maskeye hava gelmesini sağlayan hortum ve devamlı pozitif basınc ureten bir tur hava kompresorunden oluşur.
*CPAP aleti, ağız icinde surekli bir pozitif basınc yaratıp dokuların gevşemesini ve hava yolunu daraltmasını engelleyerek etkisini gosterir. TUAS hastalarının %70’i bu tedaviye uyum sağlamakta ve aletlerini duzenli kullanmaktadır.
*Yaşlı hastalarda veya yaşı ne olursa olsun apne-hipopne indeksi 30’un uzerinde olan olgularda; ayrıca indeksi duşuk olsa bile gunduz aşırı uykululuğu mevcut kişilerde, tedaviye uyum problemi olmadıkca ilk secenek CPAP cihazı olmalıdır.
*CPAP tedavisi duzenli kullanıldığı surece TUAS olgularında bugun icin en etkili tedavi yontemidir.
*Diyet ve kilo verme şuphesiz gereklidir. Ancak TUAS’lu hastalar metabolizmalarındaki ve hormonal dengelerindeki duzensizlikten dolayı kolay kilo verememekte veya verdikleri kiloları kısa sure sonra fazlasıyla geri almaktadırlar. CPAP aleti kullanmaya başladıktan sonra ise kilo vermelerinin kolaylaştığı gozlenmektedir. Bu hem metabolik dengelerinin duzelmesine hem de uykululuğun azalması dolayısıyla daha hareketli bir yaşam surmeye başlamalarına bağlıdır. Aynı zamanda zayıflama ile birlikte ust solunum yolundaki darlığın azalması da CPAP aletini daha duşuk basınclarda kullanmayı sağlamakta ve uyumu kolaylaştırmaktadır.
*Ağız ici apareyler; Bazı hafif olgularda alt cenenin biraz one cekilerek solunum pasajının artırılmasını sağlayan ağız ici apareyler yararlı olabilmektedir.
Cerrahi Yontemler
Alerjiye bağlı şişlik, bademcik, geniz eti veya burun eğrilikleri cerrahi mudahale gerektirir.
Apne de en sık uygulanan UPPP ameliyatıdır (uvulo-palato-farengo-plasti). Horlama - nefessiz kalmaya sebep olan hareketli dokuların sabitleştirilmesi ve hava yolunun daha genişletilmesini sağlayan bir ameliyattır. Basit horlamada uygulanan cerrahiye gore daha kapsamlı, ciddidir. Kucuk dil ve yumuşak damak başta olmak uzere ust solunum yolundaki yumuşak dokuların fazlalıklarını azaltma, dokuları gerginleştirme amacını taşır. Onceleri daha sık olarak uygulanan bu yontem artık ancak belirli hasta gruplarında ozellikle de Apne-hipopne indeksi 30’un altında olan genc hastalarda ve CPAP aletine uyum sağlayamayan ya da estetik kaygılarla kullanmak istemeyen olgularda uygulanmaktadır.
Laser’ ın kullanıldığı Laser-assisted uvulopalatoplasti (LAUP) lokal anestezi ile de yapılan bir başka ameliyattır. Horlayan hastalardan obstruktif uyku apne hastalığı olan ve horlayan hastaların bir kısmı operasyonlardan yarar gormektedir.