Pek cok nedene bağlı olarak ortaya cıkabilen ses kısıklığı, ciddi hastalıkların da habercisi olabiliyor. Bu nedenle, altında yatan sebeplerin uzman bir doktor tarafından belirlenmesi buyuk onem taşıyor
Bir insanın normalde her zaman cıkardığı sesten daha farklı ses cıkarmasına genel olarak ses kısıklığı denir. Buna daha ince, daha kaba, catallı, cabuk yorulan, surekli kısılabilen, bazı enfeksiyonlarda hatta hic cıkmayan seslerin hepsi dahildir
Sesi oluşturan mekanizma aslında oldukca basittir. Ses telleri denilen kas sistemi, kıkırdaklar ve sinirlerle uyarılarak acılır ve kapanır. Acıldıkları zaman nefes alırız. Kapandıkları zaman ise aşağıdan, yani akciğerlerden gelen hava, iki ses telinin arasından gecerken bir vibrasyon oluşturur. Bu da sesin oluşmasını sağlar.

Boğazımızdaki yani burnumuzun arkasındaki geniz boşluğumuz ve ağız boşluğumuz bunun rezonansını verirken, dilimiz de karakterini verir. Sesin ana mekanizması olan ses tellerinde oluşabilecek herhangi bir oluşum, hastalık ya da problem ses kısıklığına yol acabilir.

SES KISIKLIĞININ NEDENLERİ
Ust solunum yolu enfeksiyonları:
Ses kısıklığının en sık gorulen nedeninin ust solunum yolu enfeksiyonları olduğunu belirten Acıbadem Hastanesi Bakırkoy KBB Hastalıkları ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ferhan Oz, bu gibi durumlarda sesin birkac gun kadar hic cıkmayabildiğini soyluyor:
“Ust solunum enfeksiyonu yaşayan orneğin sinuziti olan bir kişi, ses tellerine doğru akıntısı olduğu icin oksurmek zorunda kalır. Oksuruk travması, seste daha cabuk yorulmayı getirdiği icin ses kısıklığı yaratan başlıca sebeplerden biri.”

Sesin yanlış kullanımı: Prof. Dr. Oz, gunumuzun modern dunyasında sesin yanlış kullanımına bağlı ses kısıklıklarının da sıkca gorulmeye başlandığını vurgulayarak, “Sesini daha profesyonel kullanan insanlar yani oğretmenler, doktorlar, avukatlar, cağrı merkezleri calışanları veya pazarcılar gun icinde cok sık veya cok yuksek tonda konuşmak durumundalar. Bunların bir kısmı yoğun ve gurultulu ortamlarda calıştıkları icin sesini yanlış kullananlar daha cok bu gruplardan cıkıyor” diyor.

Sesi yanlış kullanmak aslında normal ses tonundan daha yuksek tonda konuşmak ve yuksek tonda uzun sure konuşmak anlamına geliyor. Cevresel faktorler nedeniyle sesi yukseltmek, sesin kısılmasına yol acacak kadar sesi yanlış kullanmaya sebep olabiliyor. Uzmanlar sesini yoğun kullanmak zorunda olan kişilere ozellikle bol su icmelerini oneriyor.

Prof. Dr. Oz, “İnsanlar konuşurken su ictikleri ve ses tellerini ıslak tuttukları surece, ses telleri cok daha rahat calışır. Islak bir ortamda, kaygan bir zeminde, aşağıdan gelen havayla cok daha iyi titreşirler” diyor.

Nemli, klimalı veya basınclı ortamlar da ses kısıklığına sebep olabilen faktorler arasında. Orneğin ucakta bağırarak konuşmak sesi yoran bir yanlış ses kullanımı.

Reflu ve alerji: Ses kısıklığına sebep olan hastalıkların başında ise reflu yer alıyor. Yapılan araştırmalara gore ses kısıklığı nedenlerinin yaklaşık yuzde 64’u reflu nedeniyle oluşuyor. Midedeki asidin yemek borusuna kadar gelmesi ve bu asit salgısının yemek borusunun dışına cıkıp ses telleri uzerinde zehirleyici (toksik) bir etki yapması ses kısıklıklarına sebep oluyor. Buna larengofarengeal reflu deniyor. Bu durumlarda hasta surekli olarak sesini temizlemek zorunda kalıyor.

Ses kısıklıklarına neden olan bir diğer faktorun alerji olduğunu belirten Prof. Dr. Oz, alerjik bir insanın ozellikle alerjenle karşı karşıya kaldığı donemde sıkıntılar yaşadığını vurgulayarak, “Bahar aylarında kişinin sesinde yorgunluk, ses tellerindeki odemden dolayı bir kabalaşma olur. Bu donemde sesini yorması ve ona daha fazla guc vermeye kalkışması yanlış bir kullanımdır” diyor.

Nodul ve polipler:
Tum bu yanlış kullanımlardan bir ya da birkacı birleşerek ses telinde nodule neden oluyor. Her iki ses telinde de simetrik olarak oluşan nasırlaşma gibi kabarıklıklara nodul deniyor. Nodul tamamen yanlış kullanma sonucunda oluşuyor. İnsanların kendilerini ses kısıklıklarından korumalarının en onemli yolu seslerini doğru kullanmayı oğrenmeleri. Nodul cok uzun zamanda gelişiyor. Orneğin bir oğretmenin işe başladıktan hemen sonra sesinde nodul oluşmaya başlarsa, belirtisi olan ses kısıklığı bir hafta sonra değil en az 3 ay sonra ortaya cıkıyor.

Polip ise yine sesin yanlış kullanımına bağlı olarak gelişen akut bir travma. Bilincsiz bir şekilde yapılan ani bir bağırmaya bağlı olarak oluşan kucucuk bir kanamayla ses telinde polip oluşuyor. Bağırırken sinirli olmak ve aşırı gerginlik de polipe neden oluyor. Oldukca sık gorulen polipler bir gunde ses kısıklığı yaratıyor. Hastalar genelde, maca gidenler, sinirli bir şekilde cocuğuna bağıranlar veya pazarcılardan oluşuyor.

Kist ve papillom:
Ses kısıklığını yaratan bir diğer faktor ise kist. Ses telinin icinde yer alan kist, oradaki salgı ureten bezlerin tıkanmasıyla oluşuyor. Kist en fazla oksurukle birlikte goruyoruz. Orneğin yoğun bir ust solunum yolu enfeksiyonu sırasında oksuren bir kişide kist oluşabiliyor. Kist oluştuktan sonra ise, seste yorgunluk ve catallanma oluyor. Ozellikle catallık kistin cok tipik bir orneği.

Selim lezyonlar da ses kısıklığına yer acabilen faktorlerden. Selim lezyonların hicbiri kanser değil ve dikkatli muayene edilip doğru tanı konulduğunda cerrahi tedavi sayesinde gayet başarılı sonuclar almak mumkun.

İyi huylu bir tumor olan papillom hastalığı da ses kısıklığına sebep acan faktorlerden biri. Bu hastalığın en buyuk ozelliği ise surekli tekrar etmesi. Bu yuzden tedavisinde kullanılan lazer cerrahiyi de tekrar etmek gerekiyor. Erişkin kişilerde kanserleşme riski olan papillom, hep kontrol altında tutulması gereken bir hasta grubu. Cunku sağlıklı dokuda bile hucrelerin icinde bu virusu bulabilmek mumkun. Cerrahi tedavi başarısı ses kalitesi acısından bakıldığında cok yuksek oranda olmayabiliyor.

Reinke odem:
Ses kısıklığına neden olan bir diğer hastalık, ses tellerinde oluşan ve Reinke adı verilen odem. Ozellikle sigara icen kadınlarda gorulen bu hastalık, kadınlarda erkek gibi kalın sesle konuşma şeklinde kendini gosteriyor. Reinke, cok konuşan, reflusu olan, gunde bir paketin uzerinde sigara icen kadınların hemen hepsinde oluşan bir problem.

Diğer sebepler:
Ses kısıklarının nadir gorulen sebeplerinden biri de doğumsal bozukluklar. Bunların arasında en sık gorulen, ses tellerinin yapışık olması ve birbirlerinden ayrılmamış olması. Doğumsal bozuklukların tedavisinde cok kucuk yaşlarda cok iyi sonuclar elde edilmese de, daha ileri yaşlarda bu başarıyı yakalamak mumkun. Hipertansiyon ilacları, doğum kontrol hapları gibi ostrojen ilacları da ses tellerinde kuruma yaptığı icin ses tellerinin daha cok yıpranmasına neden olabiliyor.