Abdal Mûs VelÂyetnÂmesi (hazırlayan: Abdurrahman Guzel), Ankara: Turk Tarih Kurumu, 1999. XV, 222, 40 s.
Abdal MûsÂ'nın hayatı, eserleri ve fikirleri etrafında bugune kadar ciddi bir calışma yapılmamıştır. Bugun elimizde ona ait olduğu soylenen birkac şiiri, NasîhatnÂme'si, bazı tarih kitaplarında değişik kısa bilgiler ve olumunden sonra yazılan VelÂyetnÂme'si bulunmaktadır. Bu VelÂyetname, Abdal MûsÂ'nın vefatından sonra, onun hayatı etrafında, sevenleri ve dervişleri tarafından teşekkul ettirilen sozlu ve yazılı rivayetlerden muteşekkildir. Biz bu VelÂyetnÂme'yi onun meşhur muridi Kaygusuz Abdal'ın menÂkıbnÂmesi ile de mumkun mertebe birleştirerek, muşterek noktaları bulmak kaydıyla değerlendirmeye calıştık. Biz bu calışmamızda; hususi kutuphanemizde bulunan, 1040/1630'larda Veli Dede tarafından istinsah edilen nushayı esas alarak; S. N. Ergum, S. F. Erten ve diğer amatorce hazırlanıp yayınlanan bazı VelÂyetnÂme metinlerini de gozonunde bulundurarak yeni bir Abdal Mûs VelÂyetnÂme'si metnini ortaya koyarak yayınlamayı uygun bulduk.
Ozet :
ABDAL MÛSÂ'NIN PEND Û NASÎHATNÂMESİ
SOZ BAŞI
GİRİŞ
A) XIII-XIV. YUZYILLARDA ANADOLU'NUN SİYASÎ VE KULTUREL DURUMUNA KISA BİR BAKIŞ
1 ) Siyasî Durum
2) Kulturel Durum
B) ABDAL MÛSÂ VEL.ÂYETNÂMESİ'NİN TARİHÎ CEVRESİ
1 ) Teke Eli
2) Elmalı-Finike
3) Aydın - Denizli
4) Bursa
5) Teke İlinde Tekke ve ZÂviyeler
C) ABDAL MÛSÂ'NIN MENKABEVÎ VE TARİHÎ HAYATI
1) Abdal MûsÂ?nın Menkabevî Hayatı
a) Ailesi, Doğum Yeri, Doğum Tarihi,
Cocukluğu ve Yetişmesi
b) Abdal Mûs Elmalı/Tekke Koyu'nde
aa) Abdal MûsÂ?nın Gaybî Beğ İle
Karşılaşması
bb) Abdal MûsÂ'nın Kılağılı İs İle
Karşılaşması
cc) Abdal MûsÂ?nın Teke Beği İle
Karşılaşması
cc) Abdal MûsÂ?nın AlÂiye Sancak Beği İle
Karşılaşması
dd) Abdal MûsÂ'nın Gaybi Beğ'e "
Kaygusuz" Mahlasını Vermesi
ee) Abdal MûsÂ?nın Kaygusuz'a
İcÂzetnÂme Vermesi
ff) Abdal MûsÂ?nın Kaygusuz Abdal'ı
Hacc'a Gondermesi
gg) Kaygusuz Abdal'ın Hacc Donuşu ve
Abdal MûsÂ?ya Kavuşması
c) Abdal MûsÂ?nın Mezarı Ve Turbesi
2) Abdal MûsÂ'nın Tarihi Hayatı
a) Ailesi-Doğum Yeri-Doğum Tarihi
b) Abdal MûsÂ, Elmalı/Tekke Koyu'nde
c) Seyahatleri
c) VefÂtı
d) DergÂhı ve Turbesi
e) Netice
I. ABDAL MÛSÂ VELÂYETNÂMESİ'NİN GENEL OZELLİKLERİ
A) ABDAL MÛSÂ VELAYE'TNAMESİ'NİN
NUSHALARI VE OZELLİKLERİ
1) VelÂyetnÂme Nushaları
a) AG Nushası
b) Sadeddin Nuzhed Ergun Nushası
c) Suleyman Fikri Erten Nushası
2) Eserin Yazarı, Yazılış Tarihi ve Sebebi
3) Eserin Konusu
4) Eserin Kaynakları ve Tarihî Onemi
5) Eserin Hazırlanmasında Takip Edilen
Yol ve Transkripsiyon Sistemi
a) Metin Kurmada Takip Edilen Yol
b) Transkripsiyon Sistemi
B) ESERİN DİL VE USLÛP OZELLİKLERİ
1 ) Gramer Şekilleri Ve Kelime Hazinesi
Gramer şekilleri
a) Vokaller
b) Fiil Cekim Ekleri
aa) Kip Ekleri
bb) Şahıs Ekleri
c) İsim Cekim Ekleri
aa) HÂl Ekleri
bb) İyelik Ekleri
c) Pasiflik-Donuşluluk
d) Faktitif
e) Birleşik Zamanlar
f) Gerundiumlar
g) Yardımcı Fiiller
h) Ek Fiilin Geniş Zamanı ve Bildirme
Fonksiyonu
ı) Partisipler
Arkaik Kelimeler
2) Eserin Anlatım Şekilleri
a) Nasihat ve Hitap Yoluyla Anlatım
b) Tahkiye Yoluyla Anlatım
c) MukÂleme ve SuÂl Yoluyla Anlatım
c) Tasvir Yoluyla Anlatım
3) Eserde Yer Alan Bazı Edebi San'atlar
a) Seci
b)Tezat
II. ESERİN ŞAHIS KADROSU
A) DİNÎ ŞAHSİYETLER
1 ) Hacı Bektaş Velî
2) Sarı İsmÂil
3) Kızıl Deli SultÂn (Seyyid Ali)
4) Gaybî (Kaygusuz Abdal)
5) Abdal Kefî
6) Kara Âşık Baba
7) Tahtalı Baba
8) Veli Dede
9) Hoca Ahmet
10) Kara Abdal
B) TARİHİ VE EFSÂNEVİ ŞAHSİYETLER
1 ) Teke Beği-Kirde Yusuf - Halil Beg
a) Teke Beği
b) Kirde Yusuf
c) Halil Beg
2) GÂzî Umur Beg
III. ESERDE YER ALAN DİNÎ MOTİFLER VE KERÂMET MOTİFLERİ
A) DİNÎ MOTİFLER
B) KERÂMET MOTİFLERİ
1) Don Değiştirme (Hayvan Donuna Girme)
2) Ateşte Yanmama
3) Cansız Varlıkları Harekete Gecirme
4) Bal - Yağ Ceşmesi
5) Şarabın Bal'a Donuşmesi
6) Yerden Su Cıkarma
7) Maddelerin Bicim Değiştirmesi
8) Kuru Ağacı Yeşertme
9) Akıldan Gecenleri Bilme
10) Nefesle HÂmile Bırakma
11 ) Başka MekÂnları Diğer MekÂnlardaki
Kişilere Gosterme
12) Gizli EşyÂları Bulma
13) Az Yiyecekle Cok Kişiyi Doyurma
14) Eşiğe Yatma
15) Hasımlarına FelÂket Musallat Etme
16) Taşların Yurumesi ve Durması
17) Tahta Kılıc
18) Comak Fırlatma
19) Ucarsu
20) Solak Değirmen
IV. ESERDE YER ALAN TABİAT VE EŞYAYA DAİR BİLGİLER
A) ZAMAN VE ZAMANLA İLGİLİ MEFHUMLAR
B) SU VE SU İLE İLGİLİ MEFHUMLAR
C) TOPRAK VE TOPRAKLA İLE İLGİLİ
MEFHUMLAR
C) ATEŞ VE ATEŞLE İLGİLİ MEFHUMLAR
V. ESERDE YER ALAN HAYVAN VE YİYECEK ADLARI
A) HAYVANLAR
B) YİYECEK ADLARI
VI. ESERDE YER ALAN TOPONOMİK BİLGİLER
A) ULKELER
B) ŞEHİR VE YER ADLARI
1 ) Hoy
2) Horasan
3) Teke İli
4) Genceli
5) Rodos
6) Istanaz (Istanoz-Korkud-eli)
7) Doşeme Derûnu (Doşeme Altı)
8) Yarış Cam - İncirli Ev - Boğaz HisÂrı
9) Lotanya (?) - Eğirdir - Tahtalı Dağ
VII. ESERDE YER ALAN FOLKLORİK UNSURLAR
VELÂYETNÂME'NİN TURKCE OZETİ
VELÂYETNÂME'NİN İNGİLİZCE OZETİ
ABDAL MÛSÂ VELÂYETNÂMESİ'NİN TRANSKRİPSİYONLU
METNI
ELMALI'NIN TEKKE KOYU'NDE ABDAL MÛSÂ DERGAHI
CİVARINDAKİ; VAKFİYELER - ORTAKCILARI VE ABDAL
MÛSÂ DERGÂHI KUTÛPHANESİ'NDE BULUNAN KİTAPLAR
A) VAKFİYELER-ORTAKCILARI
B) ABDAL MÛSÂ DERGÂHI KUTULHANESİ'NDE BULUNAN
KİTAPLAR
LUGATCE
BİBLİYOGRAFYA
İNDEKS
VELÂYETNÂME'NİN AG NUSHASININ TIPKI BASIMI