Joel Kovel - Tarih ve Tin
Ayrıntı, 2000, 353, Hakan Pekinel, İnceleme
Tam bir kuşatılmışlık altında yaşıyoruz. Bir yandan kapitalizm doğayı ve
her turlu aşkınlık imkÂnını tahrip edip ruhumuzu da satılığa cıkararak bizi
her gun kurşuna diziyor, ote yandan hÂl “kalpsiz bir dunyanın kalbi” oldu-
ğu zannedilen din cok guclu bir cazibe merkezi olarak yeniden one cıkıyor.
Ozgurluğumuz, yani insanlığımız her an biraz daha eksiliyor, bir tahakkum-
den bir başkasının kucağına koşup duruyoruz. Modern toplumlarda ozgur-
leşme vaadinin taşıyıcısı olan sosyalizm ise ekonomizm ve kartezyen ras-
yonalizme tabi olup tinsel potansiyelini ve dolayısıyla, insanları seferber et-
me gucunu yitirdi. Bedelini aşktan, şiirden, oyun ve kahkahadan yoksun
hayatlar yaşayarak oduyoruz!
Joel Kovel “tin” ve “ruh” kavramlarının insanın ozgurleşmesi icin sundukları
imkÂnları enine boyuna incelediği bu kitabında hem kapitalizmin hem de
Yahudilik, Hıristiyanlık, Budacılık gibi kurumlaşmış dinlerin guclu bir eleştiri-
sini sunuyor. Yazar, kitabı aslen Hegel’in başlattığı ve Marx, Nietzsche,
Freud, Kafka ve Heidegger'in ceşitli bicimlerde surdurmuş oldukları “tinsel-
lik sorununu dindışı bir cercevede geliştirme” projesinin surdurucusu olarak
tasarlamış. Tini cisimsiz bir toz olarak gormuyor; ona gore tin, kokleri insa-
nın toplum-oncesi doğasında, “varlığın plazmasında olan; ama tezahurleri
her zaman tarihe bağımlı olan bir ilişki bicimi. Verili dunyanın reddi ve her
turlu tahakkumun eleştirisi uzerinde temellenen tini tanımlayan edim, “ben-
liğin otesine gecip Oteki’nin tum farklılığı icinde tanınmasıdır. Bu anlamda
da tinsellik dinsel oğretilerden cok daha fazla şeyi icerir. İnsan varoluşunun
her alanında; cinsellikte, siyasette, gundelik faaliyetlerde ve doğada tinsel
imkÂnlar vardır. Ama Egosal, yani Oteki’ni tanımaktan aciz bir varlık kipi et-
rafında orgutlenmiş olan kapitalizm, anlamlı yaşamın benliğin maksimizas-
yonu olduğunu telkin ederek bu imkÂnları tahakkum altına
alır. Yazara gore, tinselliği bu cendereden sadece yeniden
tanımlanması gereken bir sosyalizm projesi kurtarabilir. Bu
proje de koklerini Stalin, Mao gibi sosyalizm adına, tinselliğin
onkoşulu olan ozgurluğu boğanlarda değil; gercek devrimci-
nin olağanustu bir sevme yeteneğine sahip olması gerekti-
ğinde ısrar eden Che gibilerde bulacaktır.
Tarih ve Tin “zor” değil “zorlu” bir kitap. Tinden uzaklaşmış modern/
postmodern toplumlarda ya ozgurluksuz ya da “ruhsuz” hayatlar yaşama
cıkmazını aşmak isteyen ve duşunmekten korkmayan ciddi okura buyuk bir
heyecan vereceğini sanıyoruz.