Cadılar Bayramı, gecmişte kışın gelmesinin kutlandığı bir festivalken gunumuzde tamamen ticarileşmiş kutlamaları iceren tatil gunudur.
Halloween veya Cadılar Bayramı, koklerinde Pagan ve Hıristiyanlık oğeleri bulunduran bir bayramdır. Dunyanın bircok ulkesinde 31 Ekim gunu ceşitli eğlenceler ve etkinliklerle kutlanıyor. Gunumuzde cağa uygun (sekuler) bir kutlama haline gelmiş durumda. Genellikle cocukların ev ev dolaşarak şekerleme ve para topladığı bir bayramdır. Bayram kapsamında perili olduğuna inanılan evler ziyaret edilir, maskeli balolar duzenlenir ve korku filmleri izlenir. Amerika ’dan Batılı ulkelere yayılan bir bayram olan Cadılar Bayramı, gorkemli kutlamalara sahne olur. Halloween hakkında bircok bilgiyi makalemizde bulabilirsiniz.
[h=4]Tarihi [/h]Halloween ’in kokleri, 2 bin yıl once Buyuk Britanya, İrlanda ve Kuzey Fransa ’da yaşayan Pagan halkı Keltler ’in “Samhain Festivali”ne dayanıyor. Kuzey İskocya ’daki Galler kulturunde bulunan Samhain, kışın gelmesi ve mevsimlerin değişmesinin kutlandığı bir gun olarak biliniyor. Bu festivalde guneşi temsilen ateşler ve mumlar yakılır ve olmuş akrabalar anılırmış. Samhain ’de, olulerle bağ kurulduğuna inanılır; olulerin ziyarete geleceği duşunulerek sofralar kurulur, ceşitli ickiler ikram edilirdi. Olulerin ruhları ve perilerin bu şekilde mutlu edilmesiyle kış boyu sağlık, mutluluk ve iyi talihin hukum sureceğine inanılırdı. Bir başka inanışa gore de, ekim ayı sonlarında oluler dunyayı ziyaret ediyor. Samhain ’de, oluler adına kış başlangıcı ve hasat sonu kutlanıyor. Festivale katılanlar, festival alanında gezindiğine inandıkları ruhlara tanınmamak icin ceşitli kostumler ve maskeler takıyor.
Samhain Festivali, zamanla cadılar, periler ve iblisler ile ozdeşleşmeye başlamış. Birinci yuzyıl sonrası Romalıların Kelt topraklarını işgal etmesinin ardından Samhain Festivali, Romalıların Oluler Bayramı olan “Pomono” ve hasat bayramı “Feralia” ile birleşmiş. 7. yuzyılda Hıristiyanların 1 Kasım gununu “Azizler Gunu” ilan etmesinin ardından arifesi olan 31 Ekim gunu kutsal kabul edilmiş. “Holly evening” (kutsal akşam) adı verilen 31 Ekim, zamanla “Halloween” adıyla kutlanmaya başlamış.
Halloween ile ilgili bir başka iddiaya gore de, Hıristiyanlığın yaygınlaşmaya başladığı donemlerde Samhain gibi Pagan bayramlarını değiştirmek isteyen Hıristiyanlar, bilincli olarak Pagan kutlamalarında buyuk değişiklikler yaptı. M.S. 601 yılında Papa Gregory bir emir yayınlayarak, misyonerlerden yerel gelenekleri ve inanışları “ikna yoluyla” değiştirmelerini istedi. Orneğin, ağaca tapan insanları cezalandırmak icin ağacı kesmek yerine onu Hz. İsa adına kutsamaları istendi. Hıristiyanlığın bu “değişim” ısrarı Samhain gibi Pagan geleneklerini değiştirdi. İlk olarak Hıristiyanlık oncesi donemlerde İngiltere, İrlanda ve İskocya ’da kutlanmaya başlanan Samhain ’i, Keltler, hasat bayramının bittiği gun olarak kutlamıştı. Yuzyıllar sonra ise Hıristiyanlar, 31 Ekim ’i azizleri ve din adına hayatlarını kaybedenleri anmak icin kutlamaya başladı. 12. yuzyılda Hıristiyanlığın değişim cabaları sonucu 31 Ekim ’de meydanlara siyah kıyafetlerle cıkan Hıristiyanlar, zil calarak ağıtlar yakıyordu. Diğer Hıristiyanları, olmuş insanların ruhları icin duaya cağırıyorlardı. Gunumuzdeki kostumlu Cadılar Bayramı kutlamaları bu rituele dayanıyor. Bu ritueller kapsamında “ruh kekleri” dağıtılıyordu. Boylece Samhain, yuzyıllar suren bir surecte Cadılar Bayramı ’na yani Halloween ’e donuştu. Halloween, tarih icinde bazı donemlerde kutlanmasa da gunumuzde yaygın bayramlardan ve tatil gunlerinden biridir.
[h=3]Halloween ’e Ozgu Gelenekler [/h]Halloween, her bayramda olduğu gibi bazı ritueller ve gelenekler iceriyor.

Balkabağı: Balkabağı, Halloween ’in onemli sembollerinden biri. Bayramdan once ceşitli buyuklukte kabaklar oyularak ve şekillendirilerek evlerin onlerinde sergilenir. Ayrıca balkabağı turtası, ekmeği ve tatlısı hazırlanarak ikram ediliyor.
Kostumler: İnanışa gore cevrede gezinen ruhlara tanınmamak amacıyla cocuklar başta olmak uzere yetişkinler ceşitli kostumler giyerek, yuzlerini boyar. Daha sonra kostumlerini gostermek amacıyla evleri ziyaret ederler.
Yiyecekler: Balkabağından yapılan yiyecekler dışında Halloween ’de en cok tuketilen gıdalardan biri de elma şekeridir. Ev yapımı elma şekerleri cocuklara ikram edilir. Yine ev yapımı cikolatalar ve şekerlemeler tuketilir.
Oyunlar: Amerikan filmlerine de konu olan ‘şaka mı, şeker mi ’ oyunu, Halloween ’in en cok bilinen oyun geleneğidir. Halloween ’i kutlayanlar kapı kapı dolaşarak, ev sahibine bu soruyu yoneltiyor. ‘Şaka ’ cevabını verenler icin turlu muziplikler ve şakalar yapılır. ‘Şeker ’ cevabını verenlere ise ceşitli şekerlemeler ikram edilir.
[h=4]Ay Onundeki Supurgeli Cadı Miti [/h]
Cadılar Bayramı ’nda dolunay onunde supurge ile ucan, sivri şapkalı cadı gorselini herkes hatırlar. Peki, cadılar neden bu şekilde resmediliyor. İddiaya gore; supurge, kadınların eve ait olduklarını simgeliyor; ancak aynı zamanda utanmazlığı (fallik) simgeleyen bir obje olarak kabul ediliyor. Bu yuzden kadının supurgede yolculuk etmesi cinselliği ifade ediyor.
Bir başka iddiaya gore de, 1450 ’li yıllarda coğunluğu kadınlardan oluşan bircok insanın cadı oldukları gerekcesi ile “cadı avı”na maruz kalarak işkence gormesi veya katledilmesi uzerine kadınlar supurgeye binerek kacıyordu. Hıristiyanlık oncesi Pagan donemlerinde, kadınların doğurganlığının artması icin yapılan rituellerde ceşitli supurgeler, direkler ve yabalar kullanılıyordu. Bu rituellerde insanlar, bu objeleri bacaklarının arasına alarak en yukseğe zıplamaya calışıyordu. Boylece hasadın veriminin yukseleceğine inanılıyordu. Bu tur ritueller ve “cadı” inanışları, zamanla “supurgede ucan sivri şapkalı kadın” imajına donuştu.
Cadılarla ilgili farklı bir mit de, “kazanda bir şeyler pişiren yaşlı bir kadın” imajıdır. İnanışa gore bu cadı kadınlar, insanları hasta eden, halusinasyonlara yol acan hatta olduren iksirler pişiriyordu. Bu iksirleri icmek istemeyen kadınlar, supurgelerin uzerine surerek sindirmeye calışıyordu.
[h=4]Cadı Avı Nedir? [/h]Cadılardan soz acılmışken “cadı avı” konusuna da kısaca değinmekte fayda var. Halloween ile alakası olmasa da dunya tarihinde “cadı avı” diye bir gercek var. Batı dunyasında 1480-1750 yılları arası “cadı avı” yaşanan donemdir. Cadı avında, cadı olduğuna inanılan insanlar yakalanarak, işkence gorur, yakılır veya idam edilirdi. Ustelik bu insanların yargılanması da cok onemli değildi. Avrupa'da cadı oldukları gerekcesi ile suclanarak cezalandırılanların dortte ucu kadınlardı. Cadı avı yıllarında yaklaşık 60 bin kişinin idam edildiği, yakıldığı veya işkence ile linc edildiği tahmin ediliyor. “Cadılık” ilk olarak 1736 yılında İngiltere'de suc olmaktan cıkarıldı. Daha sonra da diğer Avrupa ulkeleri “cadılık” sucunu kaldırdı. Gunumuzde bazı Afrika toplumlarında, Hindistan ve Papua Yeni Gine'de “cadı avı” uygulamalarına rastlanıyor. Modern toplumlarda ise, “cadı avı” ifadesi, duşuncelerinden dolayı tehdit olarak gorulenlere karşı duzenlenen kampanyaları ifade etmek icin kullanılıyor.
[h=3]Gunumuzde Halloween [/h]19. yuzyılın sonlarında Cadılar Bayramı'na donuşen festivaller, Katolik karşıtı gosteriler olarak kutlanıyordu. 20. yuzyılın başında Noel gibi oldukca ticari bir hale geldi. Onceden yapılmış kostumler, suslemeler ve ozel şekerlemeler yaygınlaştı ve tatil vesilesi oldu. 1970'li ve 80'li yıllarda korku filmlerinin yukselişi -Satanistler ve Wiccanlar'ın iddialarında olduğu gibi- Cadılar Bayramı'nın kotu şohretine katkıda bulundu. 1990'lı yılların sonlarında bircok Katolik anne ve baba, Halloween'i sorgulamaya başladı. 2009 yılında Papa Benedict'in Katolikleri Cadılar Bayramı kutlamalarına karşı uyardığı iddiaları, Katoliklerin kaygıları arttı. Bunun uzerine alternatif kutlamalar populer hale geldi ve gunumuzdeki bircok farklı Halloween kutlaması ortaya cıktı.
Halloween ’a, kutlandığı ulkeler arasında en cok Meksika ’da onem veriliyor. 31 Ekim ’den başlayarak 3 gun boyunca kutlanan bayram, Meksika ’da “Oluler Bayramı” olarak biliniyor. Meksika ’nın en onemli bayramlardan biri olan Oluler Bayramı inanışına gore, melek oldukları kabul edilen bebek ve cocuk olulerin ruhları evleri ziyaret eder. İkinci gunu yetişkin olulerin evleri ziyaret ettiği duşunulur ve onlar icin zengin sofralar hazırlanır. Ucuncu gunde ise bu ruhların evleri yavaş yavaş terk edip ait oldukları yerlere gittikleri kabul edilir.
Gunumuzde Halloween, kostumlu partilere ve maskeli balolara donuşmuş durumda. Hasadın bitmesi veya kışın gelmesinin kutlanması, gecmişte kalmış bir inanış olarak goruluyor. Yetişkin insanlar birbirinden komik ve garip kıyafetler giyerek partiler arasında tur atarken, cocuklar da cizgi film karakterleri ve super kahramanların kostumleri ile şeker ve para topluyor. Yani gunumuzde neredeyse tamamen eğlence aracı olarak kutlanan bir bayrama donuşmuş durumda. Zaten Cadılar Bayramı ’nda gercekten cadıların dunyaya geldiğine inanılsa butun insanlar “cadı avı”na cıkardı.
[h=4]Halloween Hakkında Kısa Bilgiler [/h]
Cadılar Bayramı, İngiltere ve cevre ulkeler başta olmak uzere Batılı başlıca ulkelerde “Halloween” adıyla kutlanır. Bu ad; “All Hallow's Eve” yani “Azizler Gunu'nun arifesi” veya “Kutsalların Akşamı” anlamlarındaki sozcukten turetilmiştir.
Halloween ’in kutlandığı ilk donemlerde kapıya gelen yoksullara oluler icin yaptığı dualar karşılığında “Ruh Keki” adı verilen bir yiyecek ikram edilirmiş. Ruh Keki, bir oluyu temsil ettiğine ve keki yiyenin o ruhu serbest bıraktığına inanılırmış.
Halloween ’in bir parcası olan “Trick-or-Treat for UNICEF”, yoksul cocuklar icin yardım programıdır. Amerika Pensilvanya ’da 1950 yılında yerel duzeyde başlayan program kapsamında gunumuzde bircok ulkede milyonlarca dolar yardım toplanıyor. Programın butcesi 200 milyon dolar civarında…
2016 yılında 170 milyon Amerikalı Halloween ’i kutladı ve bu tatil suresince yaklaşık 9 milyar dolar harcama yapıldı.
Halloween kutlayanların yaklaşık yuzde 20 ’si evcil hayvanlarına komik kostumler giydiriyor.
Halloween ’i kutlayan yetişkinlerin coğu; cadı, korsan, vampir ve Batman kostumlerinin yanında siyasi kostumler tercih ediyor.
Balkabağı oymacılığı, Halloween dışında farklı festival ve kutlamaların da rituelidir.