Kocaeli'de, Sultan Abdulaziz doneminde son halini alan ve Ataturk'un gazetecilerle bir araya gelerek cumhuriyet fikrini paylaştığı yer olarak da bilinen Kasr-ı Humayun Sarayı, ihtişamıyla yıllara meydan okuyor.
Deprem ve yangın gibi bircok badire atlatarak bugune ulaşan saray yapısı, Osmanlı padişahlarına hizmet vermesinin yanı sıra Buyuk Onder Mustafa Kemal Ataturk ve Fransız yazar Claude Farrere gibi tarihi isimleri ağırlamasıyla biliniyor.

Kocaeli Muze Muduru Serkan Geduk, AA muhabirine, "Kucuk Saray", "Av Kasrı" ve "Hunkar Koşku" olarak da bilinen Kasr-ı Humayun'un, İstanbul dışındaki tek saray yapısı olduğunu soyledi.
Saray muzenin tarihi hakkında bilgi veren Geduk, yapının ilk olarak 4. Murat doneminde ahşap olarak inşa edildiğini ancak deprem ve yangın gibi afetler sonucunda tekrar yapıldığını belirtti.
Geduk, son halini Sultan Abdulaziz doneminde alan yapının mimarının Garabet Amira Balyan olduğunu dile getirerek, "Yapı, 19. yuzyıl Batılılaşma donemi sivil mimarlık orneklerinin tipik ozelliğini yansıtmaktadır. Mimari suslemesinde donemin barok ve ampir usluplarının etkisi acık şekilde hissedilmektedir." diye konuştu.
Yapıda, ic suslemeleriyle değerlendirdiğinde eklektik bir uslubun soz konusu olduğuna dikkati ceken Geduk, şoyle devam etti:
"Kasr-ı Humayun, bircok kaynakta 2 katlı kagir bina olarak gecse de kucuk bir bodrum katı da mevcut olup dikdortgen planlıdır. Yapının guney cephesinde giriş aksı ortada vurgulanmıştır. İki katlı, giriş cephesi mermer kaplıdır. Zemin kat ve ust kat ortalarında yuvarlak madalyonlarla hareketlendirilmiştir. Batı cephesinin gorunumu ise daha sadedir. Yapının pencereleri ince uzun formda duzenlenmiş olup, ic mekanın aydınlatılmasını yeterli derecede sağlamaktadır."
"İc suslemelerini yapan Bezirciyan başarısından dolayı saray nakkaşı oldu"
Yapının ic suslemesini 1858 yılında yapan Sepon Bezirciyan'ın, gosterdiği başarıdan dolayı saray nakkaşı olduğunu anlatan Geduk, "Bezirciyan'ın adı Dolmabahce Sarayı'nın ic dekorasyonunu yapan sanatcılar arasında da gecmektedir. Yapının bezemelerinin onarım gecirdiği ve tavan suslemelerinin Fransız ressam Sasson tarafından sıva uzerine yağlıboya olarak yapıldığı da belirtilmektedir." dedi.
Yapının tavanındaki figurlerde Turk bayrağı, gucu sembolize eden savaş aletleri, dengeyi temsil eden terazi, muzik aletleri ile Sultan Abdulaziz'in tuğrasına da yer verildiğini belirten Geduk, bunun dışında suslemelerde genellikle kıvrık dal motifleri, Rumi, cicek, meyve, manzara, naturmort ve hayvan tasvirli kompozisyonların kullanıldığını kaydetti.
Geduk, yapının 1967'ye kadar Vilayet ve Ziraat Odası, bu tarihten sonra İzmit Muzesi, 16 Ocak 2007'den beri de saray muze olarak hizmet verdiğini ifade etti.
"Ataturk burada gazetecilerle toplantı gercekleştirdi"
Kasr-ı Humayun'un onemli bir toplantıya da ev sahipliği yaptığına işaret eden Geduk, şoyle konuştu:
"Kurtuluş Savaşı kazanılmış fakat henuz cumhuriyet ilan edilmemişti. Gazi Mustafa Kemal Ataturk, Kasr-ı Humayun'da 16 Ocak 1923'te gazetecilerle bir toplantı gercekleştirdi. Toplantı saat 21.30'da başlayıp sabaha kadar surdu. Toplantıya, Kurtuluş Savaşı boyunca yazılarıyla, yaptıkları haberlerle Milli Mucadele'ye buyuk katkılar sunan gazeteci ve yazarları davet etti, onların fikirlerini aldı ve 29 Ekim'de ilan edilecek cumhuriyet rejimi fikrinin halkla buluşmasını sağladı."
Geduk, bu toplantının Erzurum ve Sivas kongreleri kadar onemli olduğunu vurgulayarak, "Kongrelerde Milli Mucadele'ye ilişkin kararlar alınmış, İzmit toplantısında ise Turkiye'nin yeni rotası cizilmiş ve cumhuriyetin temelleri atılmıştır." dedi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / İbrahim Aktaş