KARADENİZ'de artan bal tuketimine karşı uzmanlar ve bal ureticileri, 'orman gulu' bitkisinden uretilen 'deli bal'ın olcusuz tuketiminin, zehirlenme ve olumlere neden olabileceğine dikkat cekerek, uyarıda bulundu. Soğuk algınlığının yanı sıra tansiyon duşurmede de etkili olan 'deli bal'ın, gunde en fazla 1 cay kaşığı olcusunde tuketilmesi oneriliyor.Dunyayı etkisi altına alan koronavirus salgınından korunmak isteyen vatandaşlar, viruse karşı bağışıklık sistemini guclendirici ozelliği ile Karadeniz'de uretilen ballara yoğun talep gosteriyor. Trabzon'un Surmene ilcesinde yorede 'deli bal' olarak bilinen baldan yemeleri sonucu 2 kişinin zehirlenmesinin ardından, bal tuketenler arasında 'deli bal' tartışma konusu oldu. Artan bal tuketimine karşı uzmanlar, arıların 'orman gulu' bitkisi nektarından urettikleri 'deli bal'ın olcusuz tuketiminin zehirlenmelere hatta olume neden olabileceğine dikkat cekerek, soğuk algınlığı ve oksuruğun yanı sıra astım, bronşit, halsizlik, boğaz yanması, balgam, mide rahatsızlıkları, gastrit ve sindirim tedavisinde etkili olan 'deli bal'ın, gunde en fazla 1 cay kaşığı olcusunde tuketilmesini, daha fazlasından da kacınılmasını oneriyor. Yorede ozel ve sınırlı sayıda uretilen 'deli bal', kilosu 180 ila 250 liradan alıcı buluyor.

'TUM BALLAR 'DELİ BAL' DEĞİLDİR''Deli bal' ile ilgili deneysel ve bircok klinik calışmaları bulunan Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Suleyman Turedi, kendine ozgu bir balın kullanımının milattan once 400'lu yıllara dayandığını soyledi. Prof. Dr. Turedi, "Karadeniz Bolgesi hem ulkemiz icin hem dunya icin cok onemli bir bal uretim merkezi. Cok kaliteli ballar var; başta Anzer olmak uzere, bal, bolgemizde cok değerli bir urun. Ustune basarak soylememiz lazım ki Doğu Karadeniz'de veya Karadeniz Bolgesi'nde uretilen butun ballar zehirli değil ve butun ballar 'Deli bal' değildir. 'Deli bal' dediğimiz bal ozellikli bir bal; kendine ozgu bir bal, icinde bulundurmuş olduğu bazı kimyasal bileşiklerden dolayı ceşitli bitki ozlerinden elde edilen kimyasal bazı bileşiklerden dolayı bu ismi almış" dedi.'MİKTARINA GORE OLDURUCU OLABİLİYOR''Deli bal'ın olcusuz kullanımının insanların olumune kadar yol acabilen zehirlenmelere yol acabildiğine dikkat ceken Prof. Dr. Turedi, "Bu ciceklerden elde edilen ballar, grayanotoksin icerdikleri icin bunlar 'deli bal' olarak adlandırılıyor. Karadeniz Bolgesi'nde her bal grayanotoksin miktarına gore değişir. Dolayısıyla her bal 'deli bal' olarak isimlendirilmez. Cok duşuk miktarda olduğunda gercekten olumlu etkiler de gorulebilir ama yuksek miktarlarda olduğunda, ki; o zaman hayatı tehdit edecek kadar sıkıntıya yol acabilir. Karadeniz Bolgesi'ndeki ballar genel olarak en kaliteli ballarsa da 'Deli bal' konusunda dikkatli olunması lazım. Cunku hayatı tehdit eden, insanların olumune kadar yol acabilen zehirlenmelere yol acabiliyor. Fazla tuketilmesi durumunda, ozellikle kalpte yavaşlama ve tansiyonda duşmeye yol acıyor. Alınan miktara gore değişkenlik gostermekle beraber, kalbin durması, insanın hayatını kaybetmesine kadar goturebiliyor. Erken donemde tedavi edilirse nispeten kolay sayılabilir ama bazen ilac tedavisine yanıt vermeyen işte kalbe pil takmaya kadar gidebilecek daha komplike tedavilere gerek gosterebiliyor" diye konuştu.'HER ŞEYİN FAZLASI ZEHİRDİR''Deli bal' tuketiminde dikkatli olunmasını gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Turedi, "Yerel halk 'deli bal'ı biliyor, tanıyor. Daha koyu daha boyle acımsı tatlı, boğazı yakan, kestane balı kıvamında formu var. Arıcılar satarken 'deli bal' şeklinde satarlar. Piyasada bulma ihtimaliniz var. Kullanıcılar da bunu bilir; yani normal bir bal gibi boyle ekmeğin uzerine surup kaşık kaşık gunluk tuketilebilecek falan bir şey değil. Gunluk bir cay kaşığı bile alınması insanda bu hayatı tehlikelerinin oluşmasına yol acabilir. Alternatif tıpta kullanıyor, bağışıklığı artırma yonunde, cinsel guc artırıcı olarak kullanılabiliyor, ağrı kesici tansiyon duşurucu falan bircok boyle farklı kullanım alanları soz konusu. Ama aslında her şeyin fazlası bir zehir. Tabii ki tedbirli olunması gerekir" şeklinde konuştu.'BİR NEVİ İLAC, BİR NEVİ ZEHİR''Deli bal' tuketilmesinde riskler bulunduğuna da işaret eden Prof. Dr. Turedi, "Elbette ki bazı olumlu etkilerini gordukleri icin tuketiliyor. Bu balın satışına yonelik kısıtlamaların getirdiği olumlu sonuclar oldu. Konuyla ilgili arkadaşlarımızla deneysel calışmalar yaptık. Belirli dozlarda bunların olumlu, gercekten etkilerinin olduğu da goruldu. Bu bal, bir nevi ilac, bir nevi zehir. Burada denge ve olcu onemli. İlac olarak kullanırken aynı zamanda buyuk bir riski de goz onune almış oluyoruz. En onemli tavsiye şu: 'deli bal' olmasına gerek yok, bolgedeki kullanıma uygun uretilen tum ballar aslında uygun kullanıldığında bir şifa. Kanser hastalığı tedavisinde olumlu etkileri olduğu yonde net bilgiler var. 'Deli bal' tuketilmesinde riskler var bence bundan kacınmakta fayda var" ifadelerinde bulundu.DELİ BALDAN ZEHİRLENDİ 'CORBA GİBİ YEDİK' DEDİKentte, 'deli bal' olarak bilinen baldan fazla tuketmesi sonucu rahatsızlanıp tedaviye alındığı hastanede sağlığına kavuşan Alaattin Demirci (60), o anları anlattı. 'Deli bal'ı yerken olcuyu kacırdığını itiraf edip, herkese 1 cay kaşığı olcusu onerisinde bulunan Demirci, "Kendimi tamamen kaybettim. Biz tattık demeyelim, corba gibi yedik. 1 saat icinde etkisini gosterdi. Ayağa kalmak istedim, kalkamadım, yere yığıldım. Sonrasını hatırlamıyorum. Daha once de başıma geldi. Dikkat edip, olcuyu kacırmamak gerekiyor. Cok faydaları var. Aşırı tuketince hastanelik oluyoruz. Kahvaltıda gibi yememek lazım. Bal 'deli' ama 'akıllı' tuketmek gerekir" dedi.'BU BAL, KAHVALTILIK BAL DEĞİLDİR'Bolgede arıcılık yapan Osman Cakır ise şifa kaynağı olarak nitelendirdiği 'deli bal'ın bilincli tuketilmesi gerektiğini soyleyerek, "Muşterilerim geldiğinde bu baldan tatmamışsa, kendilerine uyarılarda bulunuyoruz. Eğer tansiyon hastası değilse en fazla 1 tatlı kaşığı olarak tuketilmesi yonunde uyarıyoruz. Cok fazla tuketildiğinde bu nabız ve tansiyon duşukluğune neden olup, inanları hastanelik edebilir. Soğuk algınlığı başta olmak uzere pek cok hastalığa şifa kaynağıdır. Bu bal, kahvaltılık bir bal değildir, bu şifa icindir. Cuzi kullanımda fayda sağlar. Fazlası da zarara donuşebilir" diye konuştu.DELİ BAL NEDİR?Deli bal, arıların beyaz ormangulu ve Kafkas ormangulu ciceklerinden elde ettiği, halk arasında 'bal tutması' denilen olaya (deli bal zehirlemesi) sebep olan arı urunu. Halk arasında 'tutan bal' da denilir. Ormangulleri turleri, Turkiye'de Karadeniz ikliminin gorulduğu deniz seviyesinde 3 bin metre yuksekliğe kadar olan bolgelerde yetişir. Deniz seviyesinde mayıs ayında acan cicekler yuksek alanlarda yaz suresince acıktır. Dalı, yaprakları, cicekleri de zehirli olan bitkiye halk arasında kuzu katili, dana katili de denilmektedir. Deli balı alışkın olmayan kişilerin az miktarda tuketmeleri bile sağlık sorunları oluşmasına neden olmaktadır. Avrupa'da doktor gozetiminde tansiyon duşurucu olarak kullanılmaktadır.DELİ BAL ZEHİRLENMESİNİN BELİRTİLERİAcı balın icinde yer alan grayanotoksin maddesi zehirlenmeye neden olmaktadır. Belirtileri şunlardır; kalp ritmi bozukluğu, boğazda yanma, deride ve gozde kızarma, bulantı, kusma, ağız ve burunda kaşınma, tukurukte artış, bulanık gorme veya gecici korluk, baş ağrısı ve donmesi, ishal, tansiyon duşukluğu, bilinc kaybı. Bir kaşık bal tuketilmesiyle genellikle 1- 1,5 saat icinde etkileri gorulmeye başlanır.

- TrabzonKaynak: Demiroren Haber Ajansı / Fatih TURAN