Vanessa Centeno, vucudunda akciğerlerini tıkayan olumcul kan pıhtıları oluştuğunu oğrendiğinde cok şaşırmıştı.
Ama asıl şoku, bu kan pıhtılarının neden oluştuğunu oğrendiğinde yaşadı.

Boston'da yaşayan pazarlama uzmanı Vanessa da, dunya genelindeki milyonlarca başka kadın gibi doğum kontrol yontemi olarak hapları kullanıyordu.
Ama kadınların coğunun aksine, Vanessa'da hapların nadir gorulen yan etkileri belirmeye başladı. Oluşan bu kan pıhtıları da hayatını tamamen değiştirdi.
[h=3]'Kalp krizi geciriyorum sandım'[/h]"Merdivenlerden cıkıyordum, bir anda posta kutusuna tutunmak zorunda kaldım cunku nefesim tamamen kesilmişti. Daha once hic bu kadar nefessiz kalmamıştım. İcime cekebildiğim kadar hava cekmeye calıştım" diye anlatıyor Vanessa yaşadıklarını.
Nefes almakta zorlanmasına rağmen işe gitti. Erkec cıkıp yurume mesafesindeki kliniğe uğradı:
"Hava yollarımı acması icin bir nebulizator verdiler. Biraz daha iyi hissediyordum, nefesim yavaş yavaş normale donuyordu. Vucudumu taradılar ve akciğerlerimde bir golge tespit ettiklerini, buyuk olasılıkla pnomoni olabileceğini soylediler."
Ama ertesi gun klinik Vanessa'yı aradı ve gorduklerinin pnomoni olmadığını, daha fazla test yaptırması gerektiğini soyledi.




Bir ay boyunca doktorundan randevu alamayan Vanessa'nın nefes alışı giderek kotuye gitti ve kliniğin tavsiyesi doğrultusunda astım spreyi kullanmaya başladı.
"Sonunda olan oldu" diye anlatıyor Vanessa sonrasını:
"Camaşır yıkarken merdivenlerden inip cıkıyordum ve nefes almaya calışıyordum. Ustumdeki tulumun fermuarını actım ve mutfak zeminine duştum. Cunku hic nefes alamıyordum.
"Bedenim ağrıyordu, midem, goğsum, kollarım ağrıyordu. Kalp krizi geciriyorum sandım."
Vanessa hemen hastaneye gitmedi ama doktorunu aradı. Hemşireler mumkun olan en kısa surede gelmesi gerektiğini soylediler.
"Ertesi gun doktoru gormeye gittim. Butun semptomları anlattım, beni kontrol etti ve CT taraması yaptırmamı istedi. Ben de daha buyuk bir hastaneye gittim.
"Sonra hatırladığım, bir suru kabloyla monitorlere bağlı olduğum ve damarımdan enjeksiyon yapıldığı. Her şey o kadar hızlı oldu kafam karmakarışık oldu.
"Meğer goğus bolgemde kocaman bir kan pıhtısı varmış, cozulmeye ve akciğerlerimin buyuk bir kısmını bloke etmeye başlamış."




Vanessa iki gun hastanede gecirdikten sonra taburcu oldu ama kendi evinde de iki hafta yatalak kaldı.
Doktorlar kan pıhtısının oluşmasının en gecerli sebebi olarak yeni kullanmaya başladığı doğum kontrol hapları olabileceğini soyledi. Cunku vucuduna giren tek yeni şey bu haplardı.
"Eğer bir gun daha beklemiş olsaydım olebilirmişim. Durum o kadar kotuymuş" diyor Vanessa.
[h=3]Doğum kontrol haplarında kan pıhtısı oluşması ne kadar yaygın?[/h]Cok nadir gorulen bir durum. İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri'ne (NHS) gore, "bir yıl boyunca doğum kontrol hapı kullanan 10 bin kadında kan pıhtısı oluşma vakası 5 ila 12 arasında değişiyor. Hap kullanmayan 10 bin kadın arasında da her yıl damarlarında kan pıhtısı tespit edilen vaka sayısı da 2."
NHS, şuphe duyan kadınların mutlaka doktorlarıyla goruşmeleri tavsiyesinde bulunuyor.
Dunya genelinde doğum kontrol hapı kullanan kadınların sayısı 150 milyondan fazla. Haplar, Avrupa, Avustralya ve Yeni Zelanda'da en yaygın doğum kontrol yontemi.
Afrika, Latin Amerika ve Kuzey Amerika'da en yaygın ikinci, Asya'da ise en yaygın ucuncu yontem.
Hormonlarla ilgili her doğum kontrol yonteminde olduğu gibi hapların da yan etkileri var. Bunlara en yaygın gorulen ve konuşulan, ruh halindeki ani donuşumler ve kiloda dalgalanmalar dahil.




Daha nadir gorulen yan etkilerden olan kan pıhtısı oluşumu da hayati tehlikeye neden olabilir.
Kan pıhtısının oluşmasında, vucuda verilen hormonlar, yaş, aileden kalıtımsal nedenler ve fazla kilolar ve sigara gibi yaşam tarzıyla bağlantılı faktorler rol oynayabilir.
Londra Guy's and St. Thomas Hastanesi tromboz ve hemostasis uzmanı Prof. Beverley Hunt, "Ağızdan alınan karma haplar, kullanılan tipe bağlı olarak kan pıhtısı oluşma riskini dort ila sekiz kat artırıyor. Ama gebelik riski daha yuksek, dolayısıyla karma hap almak, hamile kalmaktan daha iyi" diyor.
Doğum kontrol haplarının iceriğinde, ostrojenin sentetik bir versiyonu veya projesteron veya vucudun icinde uretilen her iki hormonun kombinasyonu var.
Guney Afrika'da Pretorya Steve Biko Universite Hastanesi'nde kadın doğum uzmanı olan Dr. Zozo Nene, "Ostrojen, yumurtaların evi olarak gorulen folikullerin gelişimini sağlıyor. Yumurtalar olgunlaştığında ovulasyon oluyor. Ovulasyon sonrasında da gebelik" diyor ve ekliyor:
"Ostrojen cok yuksek olduğunda, folikulleri uyarıcı hormonların uretildiği beyne negatif geri bildirim gidiyor, dolayısıyla folikul gelişmemesi, ovulasyon olmaması icin, haplardaki ostrojeni verdiğinizde bu hormonu bastırıyorsunuz."




Dr. Nene, projesteronun birkac şekilde koruma sağladığını anlatıyor: Birincisi, rahim ağzı cevresindeki mukusu kalınlaştırarak spermin penetre olmasını engelliyor. İkincisi, rahim ici dokusunu incelterek impantasyon olmasını engeller. Fallop tupleri icinde, yumurtalar ile spermin buluşmasını onler. "İki hormon ovulasyon veya impantasyonu onlemek icin sinerji icinde calışır" diyor Dr. Nene.
Ortak yan etkileri de bulantı, kusma, kilo alımı, şişkinlik ve akne oluşumu. Dr. Nene bu etkileri şoyle anlatıyor:
"Bazıları libidonun duşmesinden, baş ağrısından, memelerde hassasiyetten, ruh halindeki ani değişimlerden şikayetci oluyor.
"Ostrojen ve projesteronların icerikleri var. Dolayısıyla yan etkileri bu hormonlarla bağlantılı.
"Yan etkilere neyin sebep olduğunu bilmek onemli. Bulantı ve kusmanın genelde ostrojenin yan etkisi olduğunu biliyoruz."
"Kan pıhtılaşmasındaki artan risk faktorunun kimde bulunduğunu bulmak gerekir. Benim deneyimime gore genelde vucut kitle endeksi yuksek kadınlarda goruluyor."
[h=3]'Stres sonrası travma yaşıyorum'[/h]Bir yıldan uzun sure gecmiş olmasına rağmen Vanessa hala eski hayatına donmekte zorlanıyor ve yaşadıklarıyla ilgili şunları soyluyor:
"Bir anda akciğer embolisi oldum ve altı ay boyunca kan sulandırıcı ilaclar almak zorunda kaldım. Duşmemeye calıştım, bir yerimin cizilmemesine dikkat ettim. Cunku her şey ic kanamaya neden olabilirdi.
"Bu olaydan sonra yaşadığım stres sonrası bozukluk gercek dışı bir seviyeye ulaşmıştı. Camaşır yıkamak bunun en buyuk tetikcisi.
"Kendime iyi olduğumu, tehlikede olmadığımı hatırlatmam gerekiyor.
"Gercekten neden boyle bir şey yaşadığımı bilmiyorum. Universite yıllarım boyunca da daha once de hap alıyordum ve gecen yıl yeniden hap almadan once nexplanon implantasyonu yaptırmıştım."
Kadınların doğum kontrol icin hap veya başka yontemler kullanmasının bircok sebebi var. Mali sebepler de genelde goz ardı ediliyor.
Vanessa kalıcı bir iş bulana kadar Boston'da sozleşmeli personel olarak calıştı bu nedenle de implantasyonu tercih etti. Yaşadıklarını, nasıl etkilendiğini şoyle anlatıyor:
"Uc ay icinde iş bulamazsam diye Nexplanon implantının doğum kontrol icin yeterli olacağını duşundum. İmplant gayet iyiydi ama benim icin bir yan etkisi cok kilo almam oldu.
"Sanıyorum bu ticari reklamların yan etki olabilir veya olum riskine neden olabilir uyarılarına karşı yeterince duyarlı davranmıyoruz.
"Her zaman benim başıma gelmez diyoruz. Ama geldi, hayatımı alt ust etti ve dunyamı alt ust etmeye devam ediyor."
Vanessa, 'erkekler icin inşa edilen bir dunyada yaşamanın butun yuku kadınların ustlenmesi anlamına geldiğini ve doğum kontrolunun de buna dahil olduğunu' soyluyor:
"Adet oluyoruz, surekli ağrı cekiyoruz. Bu ağrıyı cekmemiz gerekiyor, bir şey soylersek 'her ay oluyor alışmış olman lazım' deniyor.
"Kadınların kendileri icin iyi olan şeyleri alması lazım, onumuze bu sunuluyor diye, almak zorundayız diye almamalıyız. Daha iyi yollar olmalı. Her şey daha iyi olmalı."