Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Donmez, Elektrik Uretim AŞ'nin (EUAŞ) yuzde 92 yerlilik oranıyla geliştirdiği Elektrik Otomasyon Sistemleri (EOS) ile artık tum hidroelektrik tesislerini tek merkezden ve otomatik sistemlerle kontrol edebileceklerini belirterek, "EUAŞ'a ait hidroelektrik santrallerinin otomasyon sistemleri icin 600 milyon dolar gerekiyor. Bunun yerine 60 milyon dolar maliyetle kendi muhendislerimizin geliştirdiği bu sistemle ihtiyacı karşılayabileceğiz." dedi.
Donmez, Antalya Kepez-2 Hidroelektrik santralinde gercekleştirilen EUAŞ EOS Acılış Programı'na video konferans yontemiyle katıldı.

Burada yaptığı konuşmada enerji yonetiminde kaynak ve teknolojiyi birbirini tamamlayan iki ana surec olarak gorduklerini dile getiren Donmez, EUAŞ'ın daha once yuzde 100 yerli olarak urettiği 160 megavatlık jeneratorun Keban Hidroelektrik Santrali'nde devreye alındığını anımsattı.
Donmez, EUAŞ'ın urettiği ikinci jeneratorle yaklaşık 16 milyon avro tasarruf sağlandığını ifade ederek, "Ucuncu ve dorduncu jeneratorlerin uretimine de başladık. İnşallah onumuzdeki yılın ilk yarısında iki uniteyi daha devreye alacağız. Hidroelektrik santrallerimizdeki yerlilik oranının artırılması icin EUAŞ'ın Ar-Ge ve teknoloji yatırımları hızla devam ediyor. EUAŞ'ın yerli uretimle hayata gecirdiği EOS'un acılışını gercekleştiriyoruz. Bu sistemleri bugune kadar coğunlukla ithal ediyorduk." diye konuştu.
Bu durumun bazı dezavantajları da beraberinde getirdiğini anlatan Donmez, şoyle devam etti:
"Yaşadığımız salgın donemini de goz onune aldığımızda, yurt dışından yedek parca veya ekipman getirmek son donemde oldukca sıkıntılı bir surec haline geldi. Bu durum hem bizlere hem de dunya ekonomilerine yerli uretimin ve teknolojinin geliştirilmesinin onemini bir kere daha gosterdi. Bugun EUAŞ'a ait 18 hidroelektrik santralde otomasyon sistemi bulunurken, 28'inde bu sistem henuz mevcut değil. 18 santralimizde sistem bulunsa da bu sistem bircok gelişmiş ulkede standart hale gelen uzaktan izleme ve kontrol işlemlerini yerine getiremiyor. Ayrıca, mevcut sistemlerin de belirli aralıkla yenilenmesi gerekiyor. Bu durumdan doğan dezavantajları lehimize cevirmek icin EUAŞ tesislerinde standart otomasyon bileşenlerinin kullanılması icin Ar-Ge calışmalarını başlattık. Artık, tum tesislerimizi tek merkezden ve otomatik sistemlerle kontrol edebileceğiz. Bu durum zaman, maliyet ve emek kayıplarının da onune gececek. Ayrıca, santrallerimizin daha verimli calışmasına da katkı sunacak. Sistemin hayata gecmesi icin sanayimiz de surece dahil oldu ve toplamda yuzde 92'ye varan yerlilik oranına ulaştık. EOS'un uretimiyle birlikte otomasyon sistemlerinde dışa bağımlılığı azaltıyoruz."
Yurt dışı pazarlara sunulacak
Bakan Donmez, yerli otomasyon sisteminin maliyetinin ithalat maliyetinin 10'da biri seviyesinde olduğuna dikkati cekti.
Turkiye'de EUAŞ'a ait hidroelektrik santrallerin otomasyon sistemleri icin 600 milyon dolar gerektiğini belirten Donmez, "Bunun yerine 60 milyon dolar maliyetle kendi muhendislerimizin geliştirdiği bu sistemle ihtiyacı karşılayabileceğiz. Aradaki fark sistemin diğer santrallere uygulanmasıyla daha da katlanacaktır." dedi.
Donmez, santrallerin tamamen uzaktan izlenebileceğini ve siber ataklara karşı da guvenli bir şekilde calışacağını vurguladı. Sistemin pilot uygulamasının Kepez-2 hidroelektrik santralinde gercekleştirildiğini aktaran Donmez, bu santralde sağlanacak başarının daha buyuk santraller icin de tecrube sağlayacağını ifade etti.
Donmez, sistemin talep olması halinde ozel sektorun hidroelektrik santrallerinde kullanılabileceğini ve yurt dışına da satışını yapmak istediklerini dile getirerek, şunları kaydetti:
"EUAŞ'ın TUBİTAK ile yuruttuğu bir diğer proje olan MİlHES projesi icin gectiğimiz gunlerde bir sozleşme imzalandı. Sarıyar HES Rehabilitasyon projesi kapsamında tum bileşenler yerli imkanlar kullanılarak en baştan tasarlanarak devreye alınacak. EUAŞ'ın hidroelektrik santrallerde kullandığımız ekipmanların yerlileştirilmesi icin başlattığı projelerle toplam 10 milyar dolara varan elektrik uretim ekipmanları ve elektronik komponentler yatırımı yurt icinde kalacak. Bu yerli ve yan sanayinin gelişimi icin de itici guc olacak."
Kaynak: Anadolu Ajansı