Geleneksel evlilikler raporu tamamlandı. Raporda, berdel yapan, başlık parası alan ve erkek cocuk istemiyle kadına baskı uygulayan kişilere cezai yaptırım onerildi. Zorla evliliğin, suc ve ceza kapsamına alınması istendi.

TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği komisyonu bunyesinde oluşturulan alt komisyon raporunda, berdel yapan, başlık parası alan ve erkek cocuk istemiyle kadına baskı uygulayan kişilere ceza verilmesi onerildi; zorla evliliğin, suc ve ceza kapsamına alınması istendi.

''Cocuk Cinsiyeti Nedeniyle Kadın Uzerinde Oluşturulan Psikolojik Şiddet, Başlık Parası ve Geleneksel Evliliklere'' ilişkin alt komisyon, raporunu tamamladı.

Raporda, az gelişmiş bolgelerde erken evliliklerin kadınlar icin sosyo-kulturel bir zorunluluk olarak gorulduğune işaret edildi.

Doğurganlığın, erkek cocuğu destekleyen, teşvik eden, toplumun sosyo-ekonomik, siyasal ve kulturel yapısıyla doğrudan ilişkili olduğu vurgulanan raporda, ''Geleneksel toplumlarda cocuk doğurmak ve ozellikle erkek cocuk doğurmanın belirgin bir şekilde kadının yararına olduğuna inanılmaktadır'' denildi.

Raporda, eğitim ve kultur duzeyi ne olursa olsun, tum birey ve ailelerde aleni ya da ustu ortulu olarak erkek cocuk sahibi olma idealinin olduğu tespitine yer verildi. Kadının, erkek cocuk olmadığı icin psikolojik şiddet gorebildiği, eşi tarafından uzerine kuma getirilmesi ya da boşanmayla tehdit edilebildiği kaydedildi.

"ERKEK COCUK DOĞURMAK KADININ YARARINA"
Raporda, şu goruşlere yer verildi:

''Dunyaya cocuk getirmek, ozellikle de erkek cocuk getirmek, hem erkeklerin hem de kadınların birincil kaygılarını oluşturmaktadır. Cunku annelik, kadınları en fazla guclendiren deneyimlerden biri, kendilerini var edebilecekleri meşru bir alan ve erkek cocuk geleceğe yonelik ekonomik sigorta olarak gorulmektedir.

Cocuğun cinsiyeti kadın icin onemli, cunku erkek cocuğu olduğunda kocası ile bağının daha guclu olacağına, kocasının ve ailesinin gozunde statu ve değerinin daha yukseleceğine inanılmaktadır. Erkek acısından ise cocuk cinsiyeti, erkek cocuk istemi kadına gore cok daha onemli, 'erkek adamın erkek oğlu olur' inancı, baba soyunun devamı ve aileye kaynak sağlamaları gibi beklentiler bu onemi artırmaktadır.''

''TOPLUMSAL YAPININ KADINA YONELİK BASKISI''
Geleneksel evlilikler, erkek cocuk tercihi, başlık parası gibi toplumun bir kısmının normal olarak kabul ettiği uygulamaların, kadının sadece psikolojik sağlığı uzerine değil, fizik ve sosyal sağlığı uzerinde de ciddi bir baskı oluşturduğuna dikkat cekildi.

Erkek cocuk doğurma baskısı sonucu cok sayıda ve sık aralıklarla gebe kalma, cocuk denecek yaşta erken evlenme, kadınların vucutlarına ağır yuk indirdiği ifade edilen raporda, şunlar kaydedildi:
''Yasalara aykırı olan ve kadınlara karşı işlenen insan hakları sucu kapsamına giren, erken evlilik, zorla evlilik ve nişanlılık, başlık parası, berdel ve kumalık, engellenmesi gereken geleneksel uygulamalardır. Kadınların bedenini ve cinselliğini kontrol eden toplumsal yapı, kadınlara yonelik ayrımcılık ve eşitsizlikleri gelenekler ve kultur aracılığıyla devam ettirmektedir.

Kadına yonelik bu uygulamaların değişmesi uzun soluklu bir caba gerektirmektedir. Kadınlara yonelik ayrımcılık ve eşitsizlik barındıran geleneksel ve kulturel uygulamaların ortadan kaldırılması icin her duzeyde gerekli cabanın harcanması ve bu cercevede bolgesel farklılıkların gozetilmesi onemlidir.''

''CİNSİYET EĞİTİMİ ERKEĞE DE VERİLSİN''
Eğitim olanaklarının nufusun butun kesimlerine yaygınlaştırılması, ozellikle de kadın okur-yazarlığına ayrı bir onem verilmesi istenilen raporda yer alan onerilerden bazıları şoyle:

-Acık ilkoğretim ve acık lisede okumak isteyen, ancak kayıt ucretlerini odemeyen ailelerin kız cocuklarının kayıt paraları devlet tarafından karşılanmalı ve bu kız cocukları icin kurslar acılmalı.

-Cocuklarını ilkoğretim, lise ve universiteye gonderen yoksul hanelerin şartlı nakit transferinden yararlandırılmasına yoğun ve etkili olarak devam edilmeli.

-Toplumsal cinsiyet eğitimi yalnızca kadınlara değil, erkeklere de verilmeli.

-Olumsuz geleneksel ve kulturel yapıların etkisini azaltan, bireyi guclendiren cağdaş sivil toplum orgutlenmelerin geliştirilmesi, sosyal ve ekonomik gelişmeyi olumlu yonde etkileyecektir. Bu tur orgutlenmelere yonelik kapasite artırıcı eğitim programları duzenlenmeli.

-Toplum Sağlığı Merkezleri tarafından toplum liderlerine yonelik akraba evliliğinin muhtemel zararları başta olmak uzere, cocuğun cinsiyetini erkeğin belirlediği gibi konuları kapsayan eğitimler medya aracılığıyla da kamuoyuna duyurulmalı.

-Sosyal psikologlar, antropologlar, sosyologlar, sosyal hizmet uzmanları amaca uygun olarak geliştirilecek bir program dahilinde az gelişmiş ve gelişmekte olan yorelerde orgutlu bir bicimde istihdam edilmeli.

-Yerel duzeyde calışan doktor, oğretmen ve hemşirelere yonelik, hem yerel anlayışları yargılamadan anlama kapasitelerini geliştirmek hem de bazı yanlış yerel anlayışlarla nasıl mucadele edileceği uzerine hizmetici eğitim programları verilmeli.

''KURULUŞLARIN ALGILARINA GORE BELİRLENİYOR''
-Kadın sorunları, hedef grubun ihtiyaclarından ziyade kuruluşların algılarına gore belirlenmekte ve projeler bu doğrultuda hazırlanmaktadır. Hedef grubun ihtiyac ve onceliklerini gozetmeyen projelerin uygulanmasında sorunlar yaşanmakta, projelerde istenilen sonuc elde edilememektedir. Projelerde etkinliğin sağlanabilmesi icin projelerin hazırlık aşamasında sorun ve cozum analizleri katılımcı yaklaşımla doğrudan sorunu yaşayan kadınlarla yapılmalı.

-AB ulkelerinde olduğu gibi ulkemizde de kamusal hizmetlerde toplumsal cinsiyete dayalı butceleme yapılmalı.

-Muhtar, din gorevlileri ve oğretmenler gibi toplum liderlerinin erken yaşta evlilikler, geleneksel evlilikler, erkek cocuk tercihi, başlık parası gibi konularda kanuni bilgiye sahip olmaları ve bu konularda topluma bilinclendirme ve farkındalık yaratma calışmalarına katılımları sağlanmalı.

-Erkek cocuk istemi baskısı, geleneksel evlilikler, başlık parası gibi konularda ozellikle taşrada vali, kaymakam, muhtar, toplum onderleri daha duyarlı davranmalı.

-Bir ilke olarak, kalkınmada kadın yaklaşımı yerine kalkınmada toplumsal cinsiyet eşitliği yaklaşımı benimsenmeli.

-Berdel yaptığı, başlık parası aldığı ve erkek cocuk istemi ile kadına baskı yaptığı tespit edilen kişiye ya da kişilere cezai yaptırım uygulanması icin yasal duzenlemeler yapılmalı, ayrıca evlilikte bireyin rızası alınmaması durumunda zorla evlilik suc ve ceza kapsamına girmeli.

-Başlık parası karşılığı kurulan evlilikler ve geleneksel evlilikler gecersiz sayılmalı.
__________________