UCUNCU SUALİNİZ: CenÂb-ı Hak musibetleri veriyor, belÂları musallat ediyor. Hususan masumlara, hatt hayvanlara bu zulum değil mi?

Elcevap: HÂşÃ‚! Mulk Onundur; mulkunde istediği gibi tasarruf eder. Hem acaba, san’atkÂr bir zÂt, bir ucret mukàbilinde seni bir model yapıp, gayet san’atkÂrÂne yaptığı murass bir libası sana giydiriyor; hunerini, maharetini gostermek icin kısaltıyor, uzaltıyor, biciyor, kesiyor, seni oturtuyor, kaldırıyor. Sen ona diyebilir misin ki, “Beni guzelleştiren elbiseyi cirkinleştirdin; bana oturtup kaldırmakla zahmet verdin”? Elbette diyemezsin. Dersen divanelik edersin.

Aynen oyle de, SÂni-i ZulcelÂl goz, kulak, lisan gibi duygularla murassÂ, gayet san’atkÂrÂne bir vucudu sana giydirmiş. Mutenevvi esmÂsının nakışlarını gostermek icin seni hasta eder, muptel eder, ac eder, tok eder, susuz eder, bu gibi ahvalde yuvarlatır. Mahiyet-i hayatiyeyi kuvvetleştirmek ve cilve-i esmÂsını gostermek icin, seni boyle cok tavırlarda gezdiriyor. Sen eğer desen, “Beni nicin bu mesÂibe muptel ediyorsun?” Temsilde işaret edildiği gibi, yuz hikmet seni susturacak.

Zaten sukûn ve sukûnet, atÂlet, yeknesaklık, tevakkuf, bir nevi ademdir, zarardır. Hareket ve tebeddul vucuttur, hayırdır. Hayat, harekÂtla kemÂlÂtını bulur, beliyyat vasıtasıyla terakki eder. Hayat, cilve-i esm ile muhtelif harekÂta mazhar olur, tasaffî eder, kuvvet bulur, inkişaf eder, inbisat eder, kendi mukadderÂtını yazmasına muteharrik bir kalem olur, vazifesini ifa eder, ucret-i uhreviyeye kesb-i istihkak eder.

İşte, munakaşanızın icindeki uc sualinizin muhtasar cevapları bu kadardır. İzahları otuz uc adet Sozlerdedir.

On ikinci mektup
__________________