Geleneksel Turk Tiyatrosu Ve Tanzimat Tiyatrosu
Geleneksel Turk Tiyatrosu Ve Tanzimat Tiyatrosu Hakkında Bilgi

Geleneksel Turk Tiyatrosu

Turk tiyatrosu yuzyılı aşkın suredir,kendi insanını kendi ulusal sorunlarını, kendine ozgu renk ve tarzıyla seyircisine aktaracak bir bicem arayışı icerisindedir.Tanzifatla birlikte başlayan batılılaşma eğiliminin katı bir bicimde reddettiği karşısına aldığı ve imparatorluğun icinde bulunduğu yozlaşmanın birer belirtisi olarak yorumladığı kukla,karagoz,ortaoyunu,meddah,cengi gibi geleneksel seyirlik sanatlarımız, bu guclu sahip cıkmayış karşısında, baş dondurucu bir değişim sureci icerisinde son gosterilerini yaptılar.

Cağlar boyunca surup geldiği ve doğrudan doğruya Turk kulturunun urunu olduğu icin geleneksel Turk tiyatrosu adı verilen tiyatro turleri şunlardır

Karagoz

Bir beyaz perdenin arkasına konulan bir ışıkla ve bu ışığın onunden gecirilerek perdeye yansıtılan şekillerle oynanan bir perde oyunudur.

Oyunun kahramanlarından Karagoz, saf ve temiz ruhlu, olayların gulunc taraflarını buyuk ustalıkla yakalayan, zeki, okumamış fakat irfan sahibi Turk halkını temsil etmektedir.

Hacivat ise medrese tahsili gormuş, sofu, gorgulu, yabancı kelimelere sıkca yer veren bir tiptir.

Karagoz oyunu, seyircileri guldurmeyi fakat guldururken duşundurmeyi amaclar.


Tanzimat Donemi Tiyatrosu

Bizde Karagoz, orta oyunu, meddah gibi geleneksel oyunlar dışında, Batılı anlamda tiyatro eserlerinin yazımı Tanzimat''''ın ilnından sonra başlar. Bununla birlikte, Tanzimat oncesinde de İstanbul''''da bir tiyatro yaşamı vardır. III. Selim doneminde sarayın icine ve İstanbul''''un ceşitli yerlerine tiyatro binaları yaptırılır. 1860''''lı yıllarda Hoca Naum ve Gullu Agop gibi tiyatro adamları, Osmanlı tiyatrosunun kurulmasında ve Turkce temsiller vermesinde onculuk ederler.

Gullu Agop, Gedikpaşa Tiyatrosunu kurar (1869) ve bircok oyunu sahneye koyar. Bu arada on yıl sureyle tiyatro oynatma yetkisi, Gullu Agop''''a verilir. Gullu Agop''''a verilen bu yetkinin Turk tiyatrosunun onunu kestiğini duşunen Kavuklu Hamdi gibi tiyatro adamlarımız Tuluat tiyatrosunu kurarlar. Tuluat tiyatrosu, Batılı tiyatro ile geleneksel orta oyunu ozelliklerinin karışımından doğan halk tiyatrosudur.

Tanzimat tiyatrosu, toplumun eğitimini amaclar. Tanzimat donemi sanatcıları, duşuncelerini topluma aktarmada en etkili arac olarak tiyatroyu gorurler. Namık Kemal''''e gore "Ahlk bakımından tiyatronun hizmeti; gazetelerden, kitaplardan daha fazladır. Tiyatro, millete verilmek istenen mesajların en dinamik aracıdır."